Epafrodito—Mensahero dje Filipensenan
“DUN’E e acohida acustumbrá den Señor cu tur goso; i sigui tene aprecio p’e clase di hombernan ei,” Pablo a skirbi n’e filipensenan. Sin duda nos lo ta contentu si un superintendente cristian papia asina bon di nos. (Filipensenan 2:29) Pero di ken Pablo tabata papiando? I kico e persona a haci pa merecé un recomendacion caluroso asina?
E contesta riba e promé pregunta ta Epafrodito. Pa contestá e di dos, laga nos considerá e circunstancianan cu a motivá Pablo pa skirbi e palabranan aki.
Rond di 58 E.C., e filipensenan a tende cu Pablo a ser lastrá pafó dje tempel i golpiá dor di un multitud desordená feros den Jerusalem, a ser arestá dor di autoridadnan, i, despues di a deten’é sin sa kico pa haci cuné, a transfirié pa Roma mará na cadena. (Echonan 21:27-33; 24:27; 27:1) Preocupá pa su bienestar, e filipensenan lo mester a puntra nan mes kico nan lo por a haci p’e. Nan tabata hende di poco recurso i hopi leu for di Pablo, di manera cu e yudansa cu nan por a duna tabata limitá. Sin embargo, e sintimentu caluroso cu a impulsá e filipensenan pa apoyá su ministerio den pasado ainda tabata motivando nan; asta mas ainda, siendo cu e tabata den un situacion crítico.—2 Corintionan 8:1-4; Filipensenan 4:16.
E filipensenan mester a considerá e posibilidad di cu un di nan por a bishitá Pablo cu un regalo i yud’é si e tabatin mester di algu. Pero esei tabata un biahe largu i agotante, i pa yud’é lo por tabata peligroso! Joachim Gnilka ta skirbi: “Curashi tabata necesario pa bishitá un prezu, i mas ainda, unu kende su ‘crímen’ a parce di ta definí di un manera masha vago.” Escritor Brian Rapske ta bisa: “Tabatin e peliger adicional di simplemente ser muchu íntimamente asociá of simpatisá cu e prezu of su punto di bista . . . Un palabra of accion accidentalmente robes lo por a hiba na morto di no solamente e prezu sino tambe dje bishitante.” Ken e filipensenan por a manda?
Nos por imaginá bon cu un biahe asina aki por a lanta preocupacion i insiguridad, pero Epafrodito (no mester ser confundí cu Epafras di Colosa) tabata dispuesto pa cumpli cu e mision difícil ei. For di su nomber, cu ta incorporá esun di Afrodito, por saca afó cu e por tabata un gentil combertí na cristianismo—yu di mayornan deboto n’e diosa griego ei di amor i fertilidad. Ora Pablo a skirbi n’e filipensenan pa gradicí nan pa nan generosidad, cu bon motibu e por a describí Epafrodito como “boso mensahero i sirbidor personal pa mi necesidad.”—Filipensenan 2:25.
For di loke Bijbel ta bisa tocante Epafrodito, nos por comprendé cu apesar di su disponibilidad encomendabel p’e ser usá den e sirbishi aki pa Pablo i su propio congregacion, Epafrodito tabatin e mésun clase di problemanan cu nos lo por tin. Laga nos considerá su ehempel.
“Sirbidor Personal pa Mi Necesidad”
Nos no sa e detayenan, pero nos por imaginá cu Epafrodito a yega Roma cansá di su biahe. Probablemente el a usa e Via Egnatia, un caminda romano cu a pasa dor di Macedonia. Kisas el a crusa Laman Adriático n’e “hilchi” dje península di Italia i despues a subi via e Caminda di Appia pa yega Roma. Esei tabata un biahe agotante (1.200 kilometer pa bai) cu probablemente a tuma mas cu un luna.—Mira e cuadro na página 29.
Cu ki actitud mental Epafrodito a cuminsá e mision aki? El a ser mandá pa rindi un “sirbishi personal,” of lei·tour·giʹa, na Pablo. (Filipensenan 2:30) E palabra griego aki originalmente a referí na trabou pa Estado cu un ciudadano ta efectuá boluntariamente. Mas despues, el a bin nificá e clase di sirbishi cu Estado ta rekerí obligatoriamente di ciudadanonan cu tabata particularmente cualificá pa efectu’é. Riba e uso dje palabra aki den e Scritura Griego, un erudito ta bisa: “E cristian ta un homber cu ta traha pa Dios i pa hende, na promé lugá, pasobra e ta deseá esei, di henter su curason, i na di dos lugá, pasobra e ta obligá na haci esei, pa motibu cu e amor di Cristo ta obligu’é.” Sí, ki un excelente spiritu Epafrodito a demostrá!
‘El A Exponé Su Alma na Peliger’
Usando un palabra fiá for di términonan usá pa gembelmentu, Pablo ta bisa cu Epafrodito a ‘exponé [pa·ra·bo·leu·saʹme·nos] su alma na peliger,’ of literalmente, a “risca” su bida p’e sirbishi di Cristo. (Filipensenan 2:30) Nos no mester pensa cu Epafrodito a haci algu prufiá; mas bien, e cumplimentu di su sirbishi sagrado a enbolbé un cierto rísico. Tal bes el a intentá e mision di alivio durante un tempu di aña ora e weer ta extremo? El a perseverá den e intento pa completá e biahe despues cu el a bira malu na caminda? Sea cual sea e caso, Epafrodito “a bira malu casi na punto di morto.” Tal bes e tabatin intencion di keda mas largu cu Pablo pa sirbié, di manera cu e apostel aparentemente kier a hustificá pakico Epafrodito tabatin cu regresá mas promé cu el a ser sperá.—Filipensenan 2:27.
No obstante, Epafrodito tabata un persona yen di curashi kende tabata dispuesto pa exponé su mes inegoistamente pa por yuda esnan den necesidad.
Nos por puntra nos mes, ‘Te na ki grado lo mi haci esfuerso pa yuda mi rumannan spiritual cu ta den circunstancianan difícil?’ Un spiritu asina di disponibilidad no ta opcional pa cristiannan. Jesus a bisa: “Mi ta duna boso un mandamentu nobo, pa boso stima otro; mescos cu ami a stima boso, pa boso tambe stima otro.” (Juan 13:34) Epafrodito a cumpli cu su sirbishi “casi na punto di morto.” Epafrodito, anto, tabata un ehempel di un persona cu tabatin e “actitud mental” cu Pablo a animá e filipensenan pa tin. (Filipensenan 2:5, 8, 30, Kingdom Interlinear) Nos lo ta prepará pa yega asina leu?
Tog, Epafrodito a bira deprimí. Pakico?
Su Depresion
Pone bo mes den lugá di Epafrodito. Pablo a informá: “E ta anhelá pa mira boso tur i ta deprimí debí cu boso a tende cu el a bira malu.” (Filipensenan 2:26) Epafrodito tabata sa cu e rumannan den su congregacion tabata conciente cu e tabata enfermo i cu e no tabata por a yuda Pablo den e manera cu nan a spera. En realidad, por parce cu Epafrodito a crea mas preocupacion pa Pablo. Tal bes dokter Lucas, compañero di Pablo, tabatin cu neglishá otro asuntunan pa cuida Epafrodito.—Filipensenan 2:27, 28; Colosensenan 4:14.
Probablemente como resultado dje situacion aki, Epafrodito a bira deprimí. Kisas el a pensa cu e rumannan den su congregacion tabata haña cu e ta incompetente. Por ta cu e tabata sinti su mes culpabel i a “anhelá” pa mira nan pa reconfirmá su fieldad na nan. Pablo a usa un palabra griego masha fuerte, a·de·mo·neʹo, “ser deprimí,” pa describí Epafrodito su condicion. Segun erudito J. B. Lightfoot, e palabra aki por indicá “e condicion confuso, intrankil, medio turdí, cu ta ser producí dor di trastorno físico, of dor di afliccion mental, manera tristesa, bergwensa, decepcion, etc.” E único otro uso dje palabra aki den e Scritura Griego ta relacioná cu Jesus su agonia agudo den e hofi di Getsémani.—Mateo 26:37.
Pablo a concluí cu e mihó cos lo tabata pa manda Epafrodito bek n’e filipensenan cu un carta splicando e regreso inesperá di nan mensahero. Ora el a bisa, “Mi ta considerá necesario pa manda Epafrodito pa boso,” Pablo ta asumiendo e responsabilidad pa su regreso, eliminando asina cualkier posibel sospecho cu Epafrodito a fracasá. (Filipensenan 2:25) Al contrario, Epafrodito casi a perde su bida pa por a completá su mision! Pablo ta recomendá nan calurosamente pa nan “dun’é e acohida acustumbrá den Señor cu tur goso; i sigui tene aprecio p’e clase di hombernan ei, pasobra pa causa dje trabou di Señor el a yega basta cerca morto, exponiendo su alma na peliger, p’e compensá completamente e ausencia di boso aki pa rindi sirbishi personal na mi.”—Filipensenan 2:29, 30.
“Sigui Tene Aprecio p’e Clase di Hombernan Ei”
Nos mester apreciá berdaderamente hende homber i muher cu tin e mésun actitud mental cu Epafrodito tabatin. Nan ta sacrificá nan mes pa por sirbi. Pensa di esnan cu a ofrecé nan mes pa sirbi hopi leu for di cas manera misioneronan, superintendentenan biahero of na un dje oficinanan di sucursal dje Sociedad Watch Tower. Si edad of kebranto di salú awor ta prevení algun di haci loke nan a haci un tempu, nan ta merecé respet i aprecio pa nan añanan di fiel sirbishi.
No obstante, un enfermedad debilitante por ta un fuente di depresion of sintimentu di culpabilidad. Un hende lo kier haci mas. Ki un frustracion! Cualkier persona cu ta haña su mes den un situacion asina por siña for di Epafrodito. Al fin i al cabo, tabata su falta cu el a bira malu? Claro cu no! (Génesis 3:17-19; Romanonan 5:12) Epafrodito a deseá pa sirbi Dios i su rumannan, pero malesa a strob’é di haci esei.
Pablo no a reprend’é Epafrodito pa motibu dje malesa cu a hiba na su depresion, sino a bisa e filipensenan pa keda cerca na su lado. Di igual manera, nos mester consolá nos rumannan ora nan ta desanimá. Generalmente nos por elogiá nan pa nan ehempel fiel di sirbishi. E echo cu Pablo a apreciá Epafrodito, papiando asina bon di dje, mester a consol’é, aliviando su depresion. Nos tambe por ta sigur cu ‘Dios no ta inhustu p’e lubidá nos trabou i e amor cu nos a demostrá pa su nomber, p’e echo cu nos e sirbi e santunan i ta sigui sirbi.’—Hebreonan 6:10.
[Kuadro na página 29]
E Incomodidadnan dje Biahe
Awendia un biahe entre dos stad europeo importante, manera esun cu Epafrodito a efectuá, lo no exigí masha esfuerso. E biahe por ser completá cómodamente den un avion den un of dos ora. Tabata un historia completamente diferente pa haci un biahe asina den e promé siglo. E tempu ei, pa move di un lugá pa otro a nificá incomodidad. Un biahero na pia por a cubri 30 pa 35 kilometer pa dia, miéntras cu e tabata exponé su mes n’e weer i vários peliger, incluyendo “bandidunan.”—2 Corintionan 11:26.
Kico di tuma descanso anochi i suministro di awa i cuminda?
Historiador Michelangelo Cagiano de Azevedo ta splica cu riba e camindanan romano, “tabatin mansiones, hotelnan completamente ekipá, cu stock di cuminda, stal di cabai i acomodacion pa nan empleadonan; entre dos mansiones cu a sigui otro tabatin un cantidad di mutationes, of puntonan di parada, unda un hende por a cambia cabai of vehículo i haña awa i cuminda.” E posadanan aki tabatin masha mal reputacion ya cu nan a ser frecuentá dor dje personanan dje clasenan social mas abou. Ademas di horta e biaheronan, doñonan di posada hopi biaha a complementá nan entradanan cu ganashinan for di prostitutanan. E poëta satírico latin, Juvenal, a comentá cu cualkier persona cu a haña su mes obligá pa keda den un posada dje clase ei por a haña su mes “drumí riba un cama banda di un hende sin escrúpulo, den compania di marinero, ladron i esclabonan cu a hui, banda di burdugu i trahador di caha di morto . . . Tur hende ta bebe for dje mésun copa; ningun tin un cama pa su so, ni un mesa apart for dje resto.” Otro escritornan antiguo a lamentá tocante e awa malu i e cuartonan, cu tabata muchu yen di hende, sushi, húmedo i pestá cu pruga.
[Mapa/Plachi na página 27]
(Pa e teksto den su formato kompleto, wak e publikashon)
Roma
[Plachi]
Un biahero den tempu dje romanonan
[Rekonosementu]
Mapa: Mountain High Maps® Copyright © 1995 Digital Wisdom, Inc.; Biahero: Da originale del Museo della Civiltà Romana, Roma