Bo Mester Kere den Reencarnacion?
FILOSOFO griego Plato a conectá enamoracion cu e idea di reencarnacion. Su creencia tabata cu despues di morto dje curpa, e alma, siendo inmortal, ta pasa bai n’e “region di formanan puru.” Sin un curpa físico, e ta permanecé ei pa algun tempu, contemplando e formanan. Ora e alma reencarná despues den un otro curpa, e alma ta corda den su subconsciencia e region di formanan i ta anhelá p’e. Segun Plato, hende ta enamorá pasobra nan ta mira den nan ser kerí e forma ideal di bunitesa cu di un manera vago nan ta corda i busca.
Identificando e Fuente i e Base
E siñansa di reencarnacion ta rekerí p’e alma ta inmortal. Pa haña sa e orígen di reencarnacion, anto, nos mester bai bek n’e pueblonan of nacionnan cu tabata kere den un alma inmortal. A base di esaki, algun hende ta pensa cu el a originá den Egipto di antigwedad. Otronan ta kere cu el a cuminsá den Babilonia di antigwedad. Pa crea prestigio p’e religion babilónico, su sacerdocio a proponé e doctrina di transmigracion dje alma. Dje forma ei nan por a pretendé cu nan héroenan religioso tabata reencarnacionnan di antepasadonan prominente, aunke hopi tempu morto.
Sin embargo, tabata na India, cu creencia den reencarnacion a bin desaroyá completamente. E sabionan hindú tabata lucha cu e problemanan universal di maldad i di sufrimentu den hende. ‘Con esakinan por cuadra cu e concepto di un Creador hustu?’ nan a puntra. Nan a purba resolvé e conflicto entre e husticia di Dios i calamidadnan imprevisto i desigualdadnan den e mundu. Cu tempu, nan a diseñá “e ley di karma,” e ley di causa i efecto—‘kico cu un hende sembra, esei lo e cosechá.’ Nan a hinca un ‘balans’ detayá den otro caminda méritonan i fayonan den bida di hende ta ser recompensá of castigá den esun siguiente.
“Karma” ta nificá simplemente “accion.” Nan ta bisa cu un hindú tin bon karma si e cumpli cu e normanan social i religioso i mal karma si e no cumpli cu eseinan. Su accion of karma, ta determiná su futuro den cada renacementu cu ta sigui. “Tur hende ta nace cu un plan detayá di característica, prepará principalmente dor di nan accionanan den bidanan anterior, aunke nan rasgonan físico ta ser determiná dor di herencia,” segun filósofo Nikhilananda. “[Pues] un hende ta un arkitecto di su mes suerte, formadó di su propio destino.” Sin embargo, e meta final ta pa ser librá for dje ciclo aki di transmigracion i ser uní cu Brahman—e realidad final. E hindúnan ta kere cu esaki ta ser lográ dor di trata na alcansá un comportacion socialmente aceptabel i conocimentu hindú special.
Pues e siñansa di reencarnacion ta usa como su fundeshi e doctrina di inmortalidad di alma i ta edificá riba dje usando e ley di karma. Laga nos mira loke e Palabra inspirá di Dios, e Bijbel, tin di bisa relacioná cu e ideanan aki.
Alma Ta Inmortal?
Pa contestá e pregunta aki, laga nos acudí n’e autoridad di mas haltu riba e tema—e Palabra inspirá dje Creador. Den e promé buki mes di Bijbel, Génesis, nos ta siña e nificacion exacto di “alma.” Relacioná cu e creacion dje promé homber, Adam, Bijbel ta bisa: “Jehova Dios a pasa na forma e hende di stof di tera i di supla den su nanishi e rosea di bida, i e hende a bira un alma bibiente.” (Génesis 2:7) Claramente, e alma no ta loke un hende tin sino loke e ta. E palabra hebreo usá aki pa alma ta ne’phesh. E ta aparecá rond di 700 biaba den Bijbel, i e nunca ta referí na un parti separá i inmaterial di un hende sino semper na algo palpabel i físico.—Job 6:7; Salmo 35:13; 107:9; 119:28.
Kico ta sosodé cu e alma ora hende muri? Considerá loke a sosodé cu Adam ora el a muri. Ora el a peca, Dios a bis’é: “[Lo] bo bolbe n’e tera, pasobra for di dje bo a ser tumá. Pasobra stof bo ta i na stof lo bo bolbe.” (Génesis 3:19) Pensa kico esei ta nificá. Promé cu Dios a crea Adam for di stof, e no a existí. Despues di su morto, Adam a bolbe n’e mésun condicion di inexistencia.
Senciyamente bisá, Bijbel ta siña cu morto ta lo contrario di bida. Na Eclesiástes 9:5, 10, nos ta lesa: “E bibunan ta conciente cu nan lo muri; pero en cuanto e mortonan, nan no ta conciente di nada en absoluto, tampoco nan no tin salario mas, pasobra e recuerdo di nan a ser lubidá. Tur loke bo man haña pa haci, hacié cu bo forsa mes, pasobra no tin trabou ni formacion di proyecto ni conocimentu ni sabiduria den Sheol, e lugá unda bo ta bayendo.”
Esaki ta nificá cu e mortonan ta incapas pa haci of sinti algu. Nan no tin ningun pensamentu mas, ni nan no ta corda nada. E salmista ta declará: “No pone bo confiansa den e noblenan, ni den e yu di hende terenal, na ken ningun salbacion ta pertenecé. Su spiritu ta sali, e ta bolbe na su suela; den e dia ei su pensamentunan en berdad ta perecé.”—Salmo 146:3, 4.
Bijbel ta mustra claramente cu ora un hende muri e alma no ta pasa pa un otro curpa, pero e ta muri. “E alma cu ta peca—e mes lo muri,” Bijbel ta declará enfáticamente. (Ezekiel 18:4, 20; Echonan 3:23; Revelacion 16:3) Pues, e doctrina di inmortalidad di alma—net e fundeshi dje teoria di reencarnacion—no tin ningun apoyo den e Scritura. Sin dje, e teoria ta cai den otro. Kico, anto, ta splica e sufrimentu cu nos ta mira den mundu?
Pakico Hende Ta Sufri?
E motibu fundamental pa sufrimentu humano ta e imperfeccion cu nos tur ta heredá for di Adam pecaminoso. “Pa medio di un solo hende picá a drenta mundu i morto pa medio di picá, i asina morto a plama na tur hende pasobra nan tur a peca,” Bijbel ta bisa. (Romanonan 5:12) Siendo cu nos a nace for di Adam, nos tur ta bira malu, ta bira bieu i ta muri.—Salmo 41:1, 3; Filipensenan 2:25-27.
Ademas, e ley moral incambiabel dje Creador ta declará: “No sea gañá: hende no por tene mofa di Dios. Pasobra kico cu hende sembra, esaki lo e cosechá tambe; pasobra esun cu sembra cu su carni na bista lo cosechá corupcion for di su carni.” (Galationan 6:7, 8) P’esei, un estilo di bida promiscuo por hiba na angustia emocional, embaraso indeseá i malesanan transmití sexualmente. “Un cantidad asombroso di 30 porciento di cancer fatal [na Merca] por ser atribuí principalmente na humamentu, i un igual cantidad na estilo di bida, specialmente custumbernan di come i falta di ehercicio,” e revista Scientific American ta bisa. Algun desaster cu ta causa sufrimentu ta un resultado di hende su mal maneho di recursonan dje tera.—Compará cu Revelacion 11:18.
Sí, mester culpa hende pa hopi di su miseria. Sin embargo, siendo cu alma no ta inmortal, no por usa e ley di ‘cosechá loke bo ta sembra’ pa conectá sufrimentu humano na karma—echonan di un supuesto bida anterior. “Esun cu a muri a ser absolvé di su picá,” Bijbel ta declará. (Romanonan 6:7, 23) P’esei e fruta di picá no ta ser pasá over pa un bida despues di morto.
Satanas e Diabel tambe ta causa hopi sufrimentu. De facto, e mundu aki ta dominá pa Satanas. (1 Juan 5:19) I manera Jesucristo a profetisá, Su disipelnan lo ta ‘obheto di odio di parti di tur hende pa causa di su nomber.’ (Mateo 10:22) Como resultado, e hustunan hopi biaha ta enfrentá mas problema cu e malbadonan.
Den e mundu aki algun cos ta tuma lugá pa cua e causanan no ta sali na cla mesora. E coredó di mas velos por trompecá i perde e careda. Un ehército poderoso por ser derotá dor di forsanan inferior. Un homber sabí por ta incapas pa haña un bon trabou i p’esei por sufri di hamber. Hende cu comprendimentu excelente di maneho di negoshi por, debí na circunstancianan, ser incapas pa aplicá nan conocimentu i asina ta haña nan mes den pobresa. Individuonan inteligente por provocá e rabia di esnan cu tin autoridad i ta perde nan fabor. Pakico esaki ta asina? “Pasobra tempu i suceso imprevisto ta cai riba na tur,” e rey sabí Sálomon ta contestá.—Eclesiástes 9:11.
Humanidad a sufri hopi tempu promé cu sabionan hindú a trata na splica pakico e ta existí. Pero tin speransa pa un mihó futuro? I ki promesa Bijbel tin p’e mortonan?
Un Futuro Pacífico
E Creador a primintí cu pronto lo e trece un fin n’e sociedad mundial actual cu ta bou di control di Satanas. (Proverbionan 2:21, 22; Daniel 2:44) Un hustu sociedad humano nobo—“un tera robo”—lo ta un realidad e ora ei. (2 Pedro 3:13) N’e tempu ei “ningun residente lo bisa: ‘Mi ta malu.’” (Isaías 33:24) Asta e agonia di morto lo ser eliminá, pasobra Dios lo “seca tur lágrima di nan wowo, i morto lo no t’ei mas, ni lo tin mas lamento ni sclamacion ni dolor. E cosnan anterior a pasa bai.”—Revelacion 21:4.
En cuanto e habitantenan dje mundu nobo primintí dor di Dios, e salmista a profetisa: “E hustunan mes lo poseé e tera, i nan lo biba pa semper riba dje.” (Salmo 37:29) Ademas, e mansunan “berdaderamente lo haña nan deleite exkisito den e abundancia di pas.”—Salmo 37:11.
Mukundbhai, mencioná den e artículo anterior, a drumi den morto sin conocé e promesanan maraviyoso di Dios. Pero miyones di hende cu a muri sin conocé Dios tin e prospecto di ser lantá den un mundu nobo pacífico asina, pasobra Bijbel ta primintí: “Lo bai tin un resureccion di tantu e hustunan como e inhustunan.”—Echonan 24:15; Lucas 23:43.
Aki e palabra “resureccion” ta ser traducí for dje palabra griego a·na’sta·sis, cu literalmente ta nificá “un paramentu atrobe.” Pues, resureccion ta enbolbé reactivá e patronchi di bida dje individuo.
E Creador di shelu i tera ta infinito den sabiduria. (Job 12:13) No ta un problema p’e corda patronchi di bida dje mortonan. (Compará cu Isaías 40:26) Tambe Jehova Dios ta abundá den amor. (1 Juan 4:8) P’esei, e por usa su memoria perfecto, no pa castigá e mortonan p’e malu cu nan a haci, sino pa trece nan bek na bida riba un tera paradísico cu e personalidad cu nan tabatin promé cu nan a muri.
Pa miyones di hende manera Mukundbhai, un resureccion lo nificá cu nan lo ta huntu cu nan stimánan atrobe. Pero imaginá loke esei por nificá pa esnan cu ta na bida awor. Tuma, por ehempel, Mukundbhai su yu homber, kende a bin conocé e berdad maraviyoso tocante Dios i su propósitonan. Ta ki un consuelo p’e di sa cu su tata no ta atrapá den un ciclo casi interminabel di renacementu, cada un rondoná pa maldad i sufrimentu! E ta simplemente drumí den morto, sperando un resureccion. Ta ki emocionante p’e contemplá e posibilidad di un dia compartí cu su tata loke e mes a siña for di Bijbel!
Ta e boluntad di Dios pa “tur clase di hende ser salbá i yega na un conocimentu exacto dje berdad.” (1 Timoteo 2:3, 4) Awor ta e tempu pa siña con abo, huntu cu miyones di otro hende cu ya ta haciendo e boluntad di Dios, por biba pa semper riba un tera paradísico.—Juan 17:3.
[Komentario na página 7]
“Tempu i suceso imprevisto ta cai riba nan tur.”—Eclesiástes 9:11
[Kuadro na página 6]
Dios Su Personalidad i e Ley di Karma
“E ley di Karma,” Mohandas K. Gandhi a splica, “ta inflexibel i imposibel pa evadí. P’esei no tin necesidad pa Dios interferí. El a establecé e ley i, na moda di papia, a retirá for di mas intervencion.” Gandhi a haña esaki perturbador.
Di otro banda, e promesa di resureccion ta revelá cu Dios tin un interes profundo den su creacion. Pa trece un morto bek na bida riba un tera paradísico, Dios tin cu sa i corda tur cos tocante e persona ei. Dios en berdad ta interesá den cada un di nos.—1 Pedro 5:6, 7.
[Plachi na página 5]
E wiel di bida dje hindúnan
[Plachi na página 8]
E Palabra di Dios ta siña di resureccion