Reference el kirel a Subeled er a Miting er a Klengar me a Omesiunged
August 6-12
MEKREOS EL TEKOI EL NGAR ER A BIBLIA | LUKAS 17-18
“Molecholt a Omereng el Saul”
nwtsty-E notes er a omesubel a Biblia el kirel a Lk 17:12, 14
re truich el chad el chebedes: Ngar er a taem er a Biblia, e a rechebedes a mle dmak me a lechub e te kiliei er osisiu el basio me el sebechir el kaingeseu. (2Ki 7:3-5) A Llechul a Dios a kmo ngmle kirir el kiei el cheroid er a rechad. Ngdirrek mle kirel a chad el chebedes el oldiu el kmo “Ng diak kklikiid, ng diak kklikiid” el ouchais er a rechad el kmo ngmerael mei. (Lev 13:45, 46) Me ngoltirakl er a Llach, e tirka el chebedes el chad a di dilechor er cheroid er a Jesus.
Bor a re prist me lesekemiu: Me a Jesus Kristus el mla er a chutem me ngmla er a cheungel a Llach a mle medengei el kmo ngkirel loltirakl er a Kleprist er a Aron me a uchul me ngdilu er tirke el mle smecher el chebedes el lulemekungil er tir me bo lomes er a reprist. (Mt 8:4; Mk 1:44) Me a doltirakl er a Llach er a Moses, e a prist a mle kirel el omeketakl er ngii el kmo a chad ngmeral mla mo ungil er a rektel el chebedes me a lechub e ngdiak. E a uriul e ngika el mla mo ungil er a rektel el chad a mle kirel merael el mo er a templo el mo mecherei a tengetengel el teblo el dirk ke chad el klikiid el suebek el charm, me a kerrekar el sidar, me a bekerkard el mamed, me a hisob.—Lev 14:2-32.
w08-E 8/1 14-15 par. 8-9
Ngera Me Kede Olecholt a Omereng el Saul?
Ngmle uangerang a uldesuel a Jesus el bedul tirke dimlak lolecholt a omereng el saul? A bades a melemolem el melekoi el kmo: “Ma Jesus a dula el kmo, ‘Te mle truich el chad a mo ungil; te ngar ker tirkel tetiu? Ngera uchul me ng di tal ngikal chad er a ngodech el beluu a liluut el me mereng a sulel a Dios?’”—Lukas 17:17, 18.
Tirke el tetiu el chebedes a dimlak le mekngit el chad. Kede milsa el kmo te ullecholt a klaumerang er tir er a Jesus e kilengei el olengesenges a ulekrael er ngii, el ngii a mo er a Jerusalem el mo omes er a reprist. Me nguaisei, te locha kmal uleba dmolech el omereng el saul el kirel a ungil omerellel a Jesus engdi te dimlak lochotii er a Jesus. Aika el blekerdelir a kilengtir a rengul a Jesus. E kid a kuk mekerang? A lsekum a chad ochotii a ungil omeruul el bedul kid, e kid kede mereched el mereng a sulir, e ngar aike el kuk ileakl el taem e kede luchesii a babier el olecholt omereng el saul?
Morriter er a Tekingel a Dios
nwtsty-E notes er a omesubel a Biblia el kirel a Lk 17:10
Kid a di: A tekoi er a Grik el lousbech er ngii a moiuid el kmo, “diak a belkud, diak a ultuteled.” Me a tekingel a Jesus el ngar a okesiu a dimlak el belkul a kmo tirke el mesiou el tir a redisaiplo a kirir el mo oba uldasu el kmo ngdiak a belkrir. A dorriter aika el tekingel a Jesus el tekoi er a Grik e a tekoi el “kid a di” a melutk el kmo ngika el mesiou a tabesul a uldesuel el kirel el diak lomdasu el kmo ngrredemelel odanges. A rebebil el chellimosk a kmo a belkul aika el tekoi a kmo “kemam a di mesiou el diak kim ileakl.”
nwtsty-E notes er a omesubel a Biblia el kirel a Lk 18:8
ruumerang: Me a lechub “choua itia el klaumerang.” Me a tekoi el choua itia el ngar er a uchei er a “kaumerang” a ochotii el kmo, a Jesus a dimlak losaod er a di oumerang e ngbai milsaod er a ileakl el rolel a klaumerang el uai a klaumerang er ngike el melakl el dil er a okesiu er a Jesus. (Lk 18:1-8) E tia uldimukl er a klaumerang er kid er a klisichel a nglunguuch me a dirrek el klaumerang er kid el kmo a Dios a mo muklemalt a tekoi el kirir a rengellitel. Me a Jesus a dimlak longer er tia el ker me bo el sebechir a redisaiplo er ngii el mo merriter er a klisichel a klaumerang er tir. Me tia el okesiu el kirel a nglunguuch a kmal mle ungil el kirir a redisaiplo er ngii e le Jesus a dirk mlo merek el mesaod el kirel aike ringel el tir a mo chelebangel.—Lk 17:22-37.
August 13-19
MEKREOS EL TEKOI EL NGAR ER A BIBLIA | LUKAS 19-20
“Mngai a Klubelem er Sel Okesiu el Kirel a Tacher el Udoud”
jy-E 232 par. 2-4
Okesiu er Ngii el Kirel Aike el Tacher el Udoud
Ngdilu el kmo: “Ng mlar ngii a tal ngarbab el chad el mle kirel el merael el mor a cheroid el beluu el bo loruul er ngii el mo king, e lmuut el mo remei.” (Lukas 19:12) Tia lomerael a ousbech a taem. Me ngika el “ngarbab el chad” a Jesus el “merael el mor a cheroid el beluu” el ngii a eanged, el Demal a mo omsa klisichel a kleking.
Ngar er a okesiu e a uchei er a lorael ngika “ngarbab el chad” e nguleker er a reteruich el mesiungel e milsterir a dersta er tir a chimo el udoud e dilu er tir el kmo, “Bo mongereker el olab a ikang el mor sel kluut el mei.” (Lukas 19:13) Aika el udoud el losaod a mina el ngii a kmal klou el udoud. A ta er ngii a ududel a chad er a sers el kerrekerengel a betok er a edei el buil.
A redisaiplo a locha miltebengii el kmo tir tirke el teruich el mesiou el ngar er a okesiu e le Jesus a ulemekesiu er tir el mora rechad er a sers. (Mateus 9:35-38) Me nguaisei, a Jesus a dimlak lolengit er tir el mo meridm a grain el ngai el mong. Tia omeridm melutk el kirir a melai er a rebebil disaiplo el sebechir el mo soiseb er a Rengedel a Dios. A redisaiplo a ousbech aike el ngar ngii er tir el mo osiik er a lmuut el bebil el mo mengedereder el ngar er a eanged.
jy-E 232 par. 7
Okesiu er Ngii el Kirel Aike el Tacher el Udoud
A lsekum a redisaiplo a mtebengii el kmo ngkirir el mo uai tirke el mesiou el lousbech aike el ngar ngii er tir el mo meruul a lmuut el bebil el mo disaiplo, e a Jesus a kmal mo dmeu a rengul. Ngsebechir el oumerang el kmo a Jesus a mo omekngeltengat er a meringel el urerir. Me nguaisei, engdi ngdiak el rokui el disaiplo er a Jesus a osisiu a blekerdelel a klengar er tir me a techall el mo er tir. Me nguaisei a Jesus el ngii a nguu a klisichel a mo “king” a mes e medengei a meringel el urerir el loruul el kirel omeruul el disaiplo.—Mateus 28:19, 20.
jy-E 233 par. 1
Okesiu er Ngii el Kirel Aike el Tacher el Udoud
Me ngika el mesiou el dimlak el rellii a ngerechelel el mengereker el kirel a mastang er ngii a dimlak el nguu a kengei er a mastang er ngii. Me a redisaiplo a mengiil er sel taem el Jesus a mo mengedereder er a Rengedel a Dios. Me ngoeak a tekingel el kirel ngike el mlo ulebongel el mesiou, e a redisaiplo a mtebengii el kmo a lsekum e ngdiak el blak a rengrir e ngmo diak a basio er tir er a Renged.
Morriter er a Tekingel a Dios
nwtsty-E notes er a omesubel a Biblia el kirel a Lk 19:43
mo sorsau el meliuekl: Ngar aike el bades el tekoi er a Grik e a tekoi er a Grik el khaʹrax a di debetik er ngii er tia el bades. Tia el tekoi a mla moiuid el “kerrekar el kedorm a medal el lollemakl er a chutem el mo orars.” A tekingel a Jesus a tilaut er a rak er a 70 C.E. el sel taem el rechad er a Rom el oltirakl er a tekingel a Titus a mlo sorsii a cheuatel el meliuekl er a Jerusalem. A Titus a mla er ngii a edei el moktek er ngii a meruul el uaisei, el ngii a me bo lak el sebechir a Rechijudea el chemiis, me bo el kengei el mo mechitechut er tir, e rulleterir a rechad er a beluu el mo olsengerenger me bo el sebechir el mo chederedall er tir. Me a resoldau er a Rom a tiluk a kerrekar er a ked er a Jerusalem me bo el sebechir el mekedechor aika el orars.
nwtsty-E notes er a omesubel a Biblia el kirel a Lk 20:38, BT
rokuil chad a dingar ra medal a Dios: Me a lechub “ngngar er a osengel e te dirk ngar.” A Biblia a ochotii el kmo tirke el dirk chad engdi ngdiak a deleongel er tir el obengkel a Dios a ulekoad er a osengel. (Efe 2:1; 1Ti 5:6) Me nguaisei, a remesiungel a Dios el tir a nguu a kengei er Ngii e mora er a kodall a dirk ngar er a osengel a Jehovah e le telbilel el mo olekiis er tir a ulterekokl el mo tmaut.—Rom 4:16, 17.
August 20-26
MEKREOS EL TEKOI EL NGAR ER A BIBLIA | LUKAS 21-22
“Osebeliu a Kmedang”
kr-E 226 par. 9
A Rengedel a Dios a Mo Okngemedeterir a Recherrouel
9 Mengasireng el tekoi er a eanged. A Jesus a ulemlaoch el kmo: “A sils el mo milkolk, ma buil a mo diak a dichel, ma btuch a mo ruebet er a eanged.” Me te diak el bo lomes er a remengeteklel a klechelid el kirel a llomes, e le te mla mo diak luchul a llomes. A Jesus ngdirrek el millekoi el kmo ngmo er ngii a mengasireng el tekoi el duubech er a eanged? Nglocha uaisei. (Isa. 13:9-11; Joel 2:1, 30, 31) Me ngmo uangerang a osengir a rechad el kirel aike el tekoi el bo lomes? Te mo “suebek a rengrir” e le te “rrau a rengrir” el diak lodengei el kmo te mo er ker. (Lukas 21:25, BT; Sef. 1:17) Ochoi, a recherrouel a Rengedel a Dios el reking el mo lmuut er a resibai a “mo diak lodenge rengrir er a dakt sel longiil a ikel mochu er ngii” e mo osiik er a bo lomart er tir er ngii. Engdi ngdiak el bo lebetik er a basio el sebechel sobecheklterir er a ngesechel a rengul a King er kid.—Lukas 21:26; 23:30; Och. 6:15-17.
“Molemolem el Kaubltikerreng e Le Ta Rengmiu”!
17 “Ng diak bo kmedakt.” (Monguiu er a Hebru 13:6) A Jehovah a meskid a blekeu me ngsebeched el outekangel er a chelsel a meringel el taem. E tia el blekeu a rullid el mo ungil a uldesued el kirel a tekoi. Me sel lungil a uldesued e ngsebeched el oubltikerreng el mo er a rudam me a rudos er kid el okiu sel dolisiich e dongelaod er tir. (1 Th. 5:14, 15) Me sel lemei a kloul ringel, e ngsebeched el melemolem el oba blekeu el medengei el kmo a osebeled a kmedang.—Lk. 21:25-28.
A “Osebeliu a Kmedang”!
13 Ngmo ua ngera uldesuir tirke el ua kaming sel bo lodengei el kmo te ngomedang? Te kmal mo mekngit a rengrir e “lmangel.” (Mt. 24:30) E a rudam er a Kristus me a rekldemir te mo mekerang er sel taem? Tirkang a mui el oumerang er a Jehovah me a Ngelekel el Jesus Kristus me te mo oltaut er a uleklatk er a Jesus el kmo: “Sel lomuchel el mor ngii a ikal tekoi, e kom mekiis el mo dmangesbab ele osebeliu a kmedang.” (Lk. 21:28) Nguaisei, ngkmal mo ulterekokl a rengud el kirel a osebeled.
Morriter er a Tekingel a Dios
nwtsty-E notes er a omesubel a Biblia el kirel a Lk 21:33
A eanged ma chutem a mo nguemed: A bebil bades a melekoi el kmo a eanged me a chutem a di medechel el mo cherechar. (Gen 9:16; Psa 104:5; Oli 1:4) Me aika el tekingel a Jesus a melisiich el kmo aike rokui el lullekoi a mo tmaut. (Momekesiu er a Mt 5:18.) Me nguaisei, a eanged me a chutem el ngar tia el bades a locha okesiu el ua losaod er ngii a Och 21:1 el kmo “kot el eanged ma kot el beluulechad.”
tekingek a kmal diak bo le ngemed: Aika el tekingel a Jesus a oterekeklii el kmo a tekingel a mo tmaut.
Kom Mo “Chimol Beluu el Prist”
15 A uriul er a luchelii a Chedaol Blsoil er a Rubak, e a Jesus a rirellii a telbiil el obengterir a reblak a rengrir el disaiplo er ngii el okedongall el telbiil el kirel a Renged. (Monguiu er a Lukas 22:28-30.) Tia el telbiil a kuk ngodech er aike el bebil er a telbiil, e le Jehovah a dimlak el teloi er ngii. Ngbai di telbiil er a delongelel a Jesus me a rengellitel. Me a Jesus er a ledu el kmo: “Ak mo meskemiu a klisiich el mo mengedereder, el di ua Demak el mla meskak a klisiich el mo mengedereder,” e nglocha millatk er sel telbilel a Jehovah el mo er ngii el kmo, ngmo “prist el mo cherechar el oltirakl er a deruchellel a Melkisedek.”—Heb. 5:5, 6.
16 Tirke el 11 el blak a rengrir el apostol a di ulebengkel a Jesus er a chelsel a rokui el ongarm el mlo er ngii. Me tia el telbiil el kirel a Renged a ulterekeklii el kmo te mo dengchokl er a kingall er omerreder e mengedereder el king e mesiou el prist el ngar er a eanged el obengkel. Engdi tirkang a dimlak di el tir el tang a nguu tia el techall. A Johanes a milsa Jesus el ngar er a ues el dilu el kmo: “Tirkel mo mesisiich a bo kbesterir a llemeltir el mo dengchokl er bita er ngak er a kingellek, el di ua ingak el mlo mesisiich me chelechang e ak dengchokl er bita er a Demak er a kingellel.” (Och. 3:21) Me tia el telbiil el kirel a Renged a mo er tirke el 144,000 el ngellitel el Kristiano. (Och. 7:4; 20:6) Tiaikid a uchul me ngsebechir a rengellitel el mo obengkel a Jesus el mengedereder el ngar er a eanged. Tia el omeruul a di ua redil el mla mengilt el mo bechil a king, e le sel bo lebechiil, e ngsebechel el mo mengedereder el obengkel a king er ngii. Me a Biblia a mesaod er a rengellitel el kmo te ua “bechiil el Redil” el tir a “klikiid el ekebil” el telbiil el mo bechil a Kristus.—Och. 19:7, 8; 21:9; 2 Ko. 11:2.
August 27–September 2
MEKREOS EL TEKOI EL NGAR ER A BIBLIA | LUKAS 23-24
“Bo Mkltmokl el Ousubes er a Rebebil”
cl-E 297 par. 16
“Bo Modengelii a Bltikerreng ra Kristus”
16 A Jesus a mle cherrungel loukerebai er a Demal el ngar er a klou a ultutelel rolel el ngii a mle “kltmokl el mo ousubes.” (Psalm 86:5, NW) Tia el blekerdelel a sebeched el mesa er sel taem er a ledeleel er a teluo el kerrekar. Ngii a mlo okodall el ua lemekngit el chad, el deleel a chimal me a ochil engdi ngngera ngmilsaod a Jesus? Ngmillekoi el mora Jehovah me bo lomals er tirke el ulemekoad er ngii? Ngkmal diak, le aika mle bebil er a ulebongel el tekingel a Jesus: “Chedam, mousubes a kngterir, ele tirka diak lodengei loruul.”—Lukas 23:34.
g-E 2/08 11 par. 5-6
A Dios Ngousubes a Oberaod el Klengit?
Me a Jehovah a diak di lomes er a klengit el mirruul e ngdirrek el omes er a blekerdelel a chad. (Isaia 1:16-19) Ka di momtab a blekerdelir tirke el teru el mildeel el obengkel a Jesus. Tir el terung a riruul a oberaod el klengit e le ta er tir a millekoi el kmo: “Kid a melemalt a blals el mer kid ele ng rredemelel a ikel deriruul; e ngdi ngikal chad [Jesus] a dimlak a ngeral mekngit el le rirellii.” A tekingel ngika el chad a ochotii el kmo ngngar er ngii a tekoi el ble lodengei el kirel a Jesus. Aika el klemedengei er ngii a uchul me ngildechii a blekerdelel. Tia desa er aike el uleakuriul el tekingel el ulengit er a Jesus el kmo: “Sel bo msiseb er a Rengedem, e lak mobes er ngak!” Me ngngera ngdilu Jesus? Ngdilu el kmo: “Ak kmal dmu er kau el kmo chelechal sils e ke mo obengkek el ngar a Baradis.”—Lukas 23:41-43.
Ka di molatk er tiang: Aike el ulebongel el tekingel a Jesus er a le chad el ngar tia el chutem a olechotel a klechubechub el bedul a chad el dilu el kmo ngrredemelel a kodall. Tia kmal melisiich er kid! Ngsebechel el mo ulterekokl a rengud el kmo a Jesus Kristus me a Demal er a Jehovah a mo olecholt er a klechubechub el bedul tirke el mera el mora bulterreng alta te riruul a chelebirukel.—Rom 4:7.
cl-E 297-298 par. 17-18
“Bo Modengelii a Bltikerreng ra Kristus”
17 A dirrek el ta er a tekoi el kmal rutechii a rengud el kerebai er a klausubes er a Kristus a omerellel el bedul a apostol Petrus. Kede medengei el kmo a Petrus a kmal mle betik a rengul er a Kristus. Ngar sel ulebongel el kesus er a klengar er a Jesus el ngar tia el chutem er a Nisan 14 e a Petrus a dilu er ngii el kmo: “Rubak ngak a kldmokl el obengkem el mor a kelebus, e mo mad el obengkem!” Me nguaisei, e ngdi a sesei el sikang er uriul e a Petrus a mle edei el taem el lotngeklii a Jesus! Me a Biblia a ouchais er kid el kmo ngngera dilubech er a ongedei el taem er a lotngeklii: “Rubak a meltii el omes er a Petrus.” A Petrus a mlo melechesuar er a berredel a kngtil me ng “tilobed el mor rikl e lilangel el kmal mekngit a rengul.” Me a Jesus er a lemad er uriul er seikid el sils, e a Petrus a locha mlo melatk el kmo ‘A Rubak er ngak nguluusubes er ngak?’—Lukas 22:33, 61, 62.
18 Me a Petrus a dimlak longiil el meketeket el kirel a nger er a keril. A Jesus a mlokiis er a tutau er a Nisan 16 e ngar tia el osisiu el sils e ngmlo duum er a Petrus. (Lukas 24:34; 1 Korinth 15:4-8) Ngera uchul me a Jesus a milengoit a taem el lobengkel a Petrus el ngii a kmal uleltngeklii? A Jesus a locha mle soal lolterekokl er a rengul a Petrus el ngii a ulebult er a kngtil el kmo ngdirk betik a rengul er ngii e mekreos er a osengel. Me nguaisei, ngar ngii a lerirellii a Jesus el lmuut el mo olterekokl er a rengul a Petrus.
Morriter er a Tekingel a Dios
nwtsty-E notes er a omesubel a Biblia el kirel a Lk 23:31
chemadech el kerrekar . . . bo le merat: A Jesus a mesaod er a renged er a Rechijudea. Ngdi ua kerrekar el dirk chemadech, e le Jesus el mlara delongelir e ngar ngii a rebebil el Chijudea el uluumerang er ngii. Me nguaisei, a Jesus a di kmedung e ngmo okodall me a reblak a rengrir el Chijudea mo nguu a chedaol el reng e mo teloi er a Israel er a Dios. (Rom 2:28, 29; Gal 6:16) Ngar seikid el taem, e a Renged er a Israel er a tech a mo ulekoad, el di ua kerrekar el mla mo merat.—Mt 21:43.
nwtsty-E media
Deel el Ngar er a Kotel a Ochil a Chad
Tiang a siasing er a rruul el okesiul a kotel a ochil a chad el deleel er a deel el mle 4.5 el ints (11.5 cm) a klemengetel. Sera 1968 e tirke el mengiis a chutem el kirel a omesubel a siukang er a rechad er a ngar er a mong a miltik er tia el mera el kotel a ochil a chad el deleel er a deel er a diluches er a Jerusalem. A omesuub a kmo ngmlengai er a taem er a omengederederir a rechad er a Rom. Tia ochotii el kmo a rechad el mle okodall a luluusbech a deel el meleel er tir er a teluo el kerrekar. Me tia el deel a locha di uai sel deel el luluusbech er ngii a resoldau er a Rom el meleel er a Jesus Kristus er a teluo el kerrekar. Tia lebiltik er ngii er a baks el rruul er a bad el okedongall el ossuary, e tia mle blil aike el mla mo medirt el chiuesir a rechad. Tia ochotii el kmo a chad el mildeel er a teluo el kerrekar a sebechel el mo medakl.