LUMENE LUA MUTHU
Lujingu Luabonga Tuabalegesa mu Mudimo wa Yehowa
Mu 1951 ngayile gu Rouyn gadimbo gazonda ga gu Québec mu gifutshi gia Canada, tangua ngahetele mu gadimbo gene, ngakokolele gu inzo anguwambelele ha guya mukhala. Phangi Marcel Filteaua wakhalele misionere wazudile formasio mu khalasa dia Gileade. Phangi muene wakhalele nu ivo 23, wakhalele nji waleha; uvi ame ngakhalele nu ivo 16, gitala giami giakhalele giahihia. Ngamulegezele mukanda wakhalele mumonesa egi ngudi muvundji wa njila. Watangele mukanda wene, wangutalele gungima wanguhudile egi: “Mama waye udi mujiya egi udi haha ba?”
MU FAMI YETU ATHU AKO AKHALELEGO MATEMUE A YEHOWA
Ngavualewe mu 1934, mvuaji jiami jiakatugile gu Suisse ayile mukhala gu Timmins gadimbo gamoshi gazonda gu Ontario, mu gifutshi gia Canada. Mu 1939, mama wasendesele gutanga Inzo Yaleha ya Mutaledi nu guya mu gudibungisa gua mu hungu gua Matemue a Yehowa. Tuayile n’enji nu aphangi’ami ako 6. Gungima dia tangua diazonda, wabuile Temue wa Yehowa.
Tangua mama wabuile Temue wa Yehowa tata gakhalelego musuanguluga nu desizio diene, uvi mama wakhalele musuanguluga nu giamatshidia, wazudile desizio dia gusala yagujinginyina gudi Yehowa. Mu 1940 atunyishile mudimo wa Matemue a Yehowa mu gifutshi gia Canada, ikhale ngenyi mama wasalele yagujinginyina gudi Yehowa. Tata wakhalele muwambela mama ndaga jiabola, uvi ikhale ngenyi mama walanduile gumukalegela ndaga nu gisemo nu ginemua giagasue. Gifezegeselo gienji giabonga giangukuatesele nu aphangi’ami ako ha gutshigina giamatshidia. Tuasuangulugile muavula tangua tata wasendesele gusombegesa makalegelo enji nu wasendesele gutukalegela ndaga nu gisemo.
MUDIMO WA TANGUA DIAGASUE
Mu 1950 mu sungi inyi muanya wana khala wakola (été) ngayile gu Assemblée internationale gu New York. Gungima dia gutagana nu aphangi a mala nu a akhetu akatugile mu mafundo avula a ha mavu nu gutegelela ba interview a aphangi anginyile Khalasa dia Gileade, yanguhanele gikhesa ha gudihana muavula mu mudimo wa Yehowa! Ngazudile desizio dia gusendesa mudimo wa tangua diagasue. Tangua ngavutugile gu inzo, ngazalesele formilere ha gubua muvundji wa njila wa tangua diagasue. Betele yavutudile mukanda egi ngudi naye thomo gubatijiwa. Hene ngabatijiwe mu 1 Octobre 1950. Mbeji imoshi gungima ngabuile muvundji wa njila wa tangua diagasue, angutumile gu Kapuskasing. Dimbo diene diakhalele gualeha nu fundo ngakhalele mujinga.
Ngudi mutshita mudimo gu Québec
Mu 1951 mu sungi ya printemps, Betele yatamegele aphangi anyi akhalele muzuela zuelelo dia Français, ha gutala gula ajiya guya gu dimbo dia Québec fundo athu ana zuela Français, handaga akhalele nu funu ya alongeshi guene. Ngakhalele muzuela Français nu Anglais, hene ngatshiginyile guya fundo diene. Uvi ngakhalelego mujiya nga muthu mumoshi guene. Gima ngakhalele mujiya, yakhalele phamba inzo anguwambelele ha guya inyi ngazuelela gu thunda. Uvi ndaga jiagasue jiabalegele muabonga. Ame nu phangi Marcel tuabuile mafuta abonga. Mu ivo 4 yalanduile, ngasuangulugile ha gutshita mudimo gu Québec, gungima ngabuile pionye spesiale.
KHALASA DIA GILEADE NU GUNENGENENA MUKANDA WA VUAYAJE
Tangua ngakhalele gu Québec ngasuangulugile muavula kumbi ngahetele emvitasio ya gungina khalasa dia 26 dia Gileade gu Sud ya Lansing, gu New York. Mu 12 Fevrier 1956 tuahetele maplome, angutumile mu gifutshi gia Ghanab gu Afrique de l’Ouest. Gutuama egi nguye gu Ghana, ngakhalele naye guvutuga thomo gu Canada mukunda nu “mbeji jiazonda” uu nu tangua ngakhalele naye guheta mikanda ya vuayaje.
Nganengene mbeji 7 gu Toronto ha guzula mikanda yene. Mu tangua diene, phangi Cripps nu enya fami yenji anguyambele muabonga gumbo diawo, guene ngajiyile mun’awo wa mukhetu Sheila. Tuadizumbile n’enji. Tangua ngatshiginyile gumuhula ulo, mukanda wami wa vuayaje (visa) wazogele. Ame nu Sheila tuakombelele muavula mukunda nu ndaga yene, gungima ngayile gu Ghana. Uvi tualanduile guta maga ha gujiya gula mu masugu adi muza tuajiya gudizula mu ulo. Yakhalelego desizio dialeba, uvi gungima tuamonele egi yakhalele ndaga yabonga tuatshitshile.
Ngawendele mbeji imoshi mu train, mu masuwa nu mu aviyo gungima ngahetele gu Accra mu gifutshi gia Ghana. Guene ngabuile mutadi muwendji wa distrike. Tuakhalele muwenda mu membo avula a gu Ghana, Côte d’Ivoire nu a mu gifutshi gia Togoland (giana tamegewa mangino egi Togo). Matangua avula, ngakhalele muwenda hakhami mu gamiyo ganguhanele betele. Ngakhalele nu gusuanguluga guavula mu tangua diene!
Mbala jiavula mu Lubingo ngakhalele nu inemo ya gutagenesa gu ba asamble. Tuakhalelego nu ba salle d’assemblée. Aphangi akhalele mutunga sale jia mimbungu nu mandalala hagula muanya usagesago athu adi mutegelela asamble. Tuakhalelego nu frigo ya gubambela ima, hene aphangi akhalele mujitshiga jishitu hehi ha gujishiya ha guhana aphangi ima ya gudia.
Mu masugu ako, tuakhalele mutagana nu ndaga jiakhalele gutulelesa gu ba asamble. Lusugu lumoshi phangi Herb Jennings,c wakhalele nji misionere, wakhalele mutshita diskur uvi ngombe yalengele fundo yakhalele ya gujitshiga. Yakhalele mulenga gu estrade nu fundo aphangi akhalele. Phangi Herb wabembele guzuela, ngombe yene nji yabuile ugaa. Uvi aphangi a mala nguana akhalele nu ngolo ayikuatele, ayile nayo gu cafétéria, aphangi asendesele gumba milolo.
Masugu tuakhalele mutshita asamble, ngatalesele filme yetu: La Société du Monde Nouveau en action mu membo a hehi. Ha gutalesa filme yene, tuakhalele mujiga mitshi mbadi nga thathu gungima tukangi mulele wa phega hagula athu atale filme. Athu a mu membo ene akhalele musuanguluga muavula! Athu avula mukatshi diawo, yakhalele mbala ya thomo yagutala filme ya luholo elu. Tangua amonele athu mu batijiwa abundile mago mangololo nu gusuanguluga guagasue. Filme yene yaakuatesele ha gukotelesa egi Matemue a Yehowa a ha mavu agasue ana khala hamoshi nu ana gudizumba.
Tuadizudile mu ulo gu Ghana mu 1959
Gungima dia gubalegesa ivo mbadi gu Afrique, ngasuangulugile muavula ha guya gu assemblée internationale a ifutshi yavula mu 1958 akalegewe gu New York. Ngasuangulugile nji muavula ha gudimona luko nu Sheila, wajile gu Québec ha gutshita mudimo wa gipionye spesiale. Thomo tuakhalele gudisonegela mikanda ha guta maga, uvi tangua tuataganele hamoshi, ngamuhudile ulo, watshiginyile. Ngasonegele phangi Knorrd mukanda, ngamutogele gula Sheila wajiya gungina khalasa dia Gileade hagula aze angusange gu Afrique. Phangi Knorr watshiginyile. Gungima, phangi Sheila wajile gu Ghana. Tuadizudile mu ulo mu 3 Octobre 1959 gu Accra. Yehowa watushimbigile luholo tuamushile ha fundo dia thomo mu monyo wetu.
MUDIMO GU CAMEROUN
Ngudi mutshita mudimo gu betele ya gu Cameroun
Mu 1961 tuatumiwe mu gifutshi gia Cameroun. Aphangi angutogele ha guhana mago gu midimo ya betele ihe-ihe yakhalele naye gutungiwa gu Cameroun, ngakhalele diago nu midimo yavula yagutshita. Ngakhalele naye gulonguga ndaga jiavula handaga angutombele ha gutuameza midimo ya betele yene. Gungima, mu 1965 ngakotelesele egi Sheila udi gu vumo. Yakhalele lamba ha gutshigina egi mbatubua mvuaji. Tuakotelesele egi tuakhalele naye gusuanguluga nu ginemo gihe-gihe, tuakhalele gudilondega ha guvutuga gu Canada, uvi tuataganele nu ndaga ya lamba.
Mukaji’ami wakhalele mukata handaga mona wafile mu vumo. Docteur watuwambelele egi mona muene wakhalele mona wa yala. Ivo 50 yabalega gale sendese ndaga yene yakalegewe, uvi mbatuyijimbilago nga hazonda. Ngatshima ndaga tuataganele nayo yatusagesele muavula, uvi tualanduile gutshita mudimo wetu tuakhalele muzumba muavula.
Ame nu Sheila gu Cameroun mu 1965
Aphangi a mu gifutshi gia Cameroun ataganele nu usageshi wakola luholo atunyile gudinginyisa mu ndaga jia politike. Usageshi wene wakolele diago tangua akhalele mutomba prezida. Mu 13 Mai 1970 mafumu a leta atunyishile diago mudimo wa Matemue a Yehowa mu gifutshi giene, ndaga yene yatuhanele woma. Tuakalegele mbeji phamba 5 gu betele yetu ihe-ihe, gungima mafumu a leta ayitambudile. Mu phoso imoshi, akayele ba misionere agasue, ame nu makaji’ami nji tuakayewe. Yakhalele lamba ha gubemba aphangi’etu a mala nu a akhetu handaga tuakhalele guazumba muavula nu tuakhalele gudisagesa mukunda nu ndaga jiajiya guabuila mu masugu adi muza.
Tuatshitshile luko mbeji 6 gu betele ya gu France. Ngakhalele mulandula gutshita yagasue ha guhana aphangi a gu Cameroun ima akhalele nayo funu. Mu Decembre ya givo giene atutumile gu betele ya gu Nigeria, yene yakhalele mutuameza mudimo mu gifutshi gia Cameroun. Aphangi’etu a gu Nigeria atuyambele muabonga diago, tuakhalele nu gusuanguluga ha gukalegela Yehowa mudimo guene ivo yavula.
DESIZIO DIA LAMBA
Mu 1973 tuakhalele naye guzula desizio dia lamba. Mukaji’ami Sheila wakhalele mukata misongo yakola. Tangua tuayile gu asamble gu New York, gakhalelego luko gudivua muabonga, wanguwambelele egi: “Ngushigo luko nu ngolo ha gulandula gutshita mudimo tuana tshita! Ngahuila nu ngumukata muavula.” Tuakalegele n’enji mudimo ivo gubalega 14 gu Afrique de l’Ouest. Ngakhalele musuanguluga n’enji muavula mukunda nu mudimo wenji wa gujinginyina, uvi tuakhalele naye gusombegesa ndaga jiko. Tuatele maga nu tuatshitshile gisambu mukunda nu ndaga yene, gungima tuazudile desizio dia guvutuga gu Canada fundo akhalele naye gumusaga muabonga. Gubemba mudimo wa gimisionere yakhalele desizio dia lamba diago dinyi tuatangijilego egi tuajiya guzula.
Tangua tuavutugile gu Canada, futa diami mumoshi wakhalele mutshita mudimo gu kompanyi imoshi yana diga tumiyo gu nord ya Toronto, wangukuatesele ha guheta mudimo. Tuasendesele gufutshila inzo, tuasumbile nji ima ya mu inzo inyi athu akalegele gale, ngenyi tuakhalelego muzula mikudi yavula. Tuakhalele mulebesa ndaga jia monyo wetu handaga tuakhalele nu felela egi tuajiya guvutuga luko mu mudimo wa tangua diagasue. Tuadihudile luholo tuasendesele luko mudimo wa tangua diagasue mu phushi.
Ngasendesele gutshita gifua volontere fundo akhalele mutunga salle d’assemblée ihe-ihe gu dimbo dia Norval mu province ya Ontario. Gungima, angutogele ha gutshita gifua mutuameji wa midimo yakhalele mukalegewa gu salle d’assemblée yene. Mukaji’ami wasendesele guvua muabonga, gungima tuatangijile egi tuajiya gukalagala mudimo owu uhe-uhe. Hene mu juin 1974 tuayile mujinga mu inzo yakhalele gu salle d’assemblée. Tuakhalele nu gusuanguluga guavula ha guvutuga luko mu mudimo wa tangua diagasue!
Ndaga yabonga idi egi, sante ya mukaji’ami yakhalele muyila muabonga. Gungima dia ivo mbadi, tuatshiginyile mudimo wa mutadi muwendji. Atutumile gu dimbo dia Manitoba, mu province imoshi ya mu gifutshi gia Canada. Dimbo diene diana khala diahuma diago. Ikhale ngenyi, aphangi atuyambele muabonga, yakhalele gifua atuhagela tshuya mukunda nu guhuma. Tuakotelesele egi gima giabalega ndando ishigo fundo tudi mukalegela Yehowa mudimo, uvi idi gulandula gumukalegela fundo diagasue tudi.
LONGO DIA NDANDO NGAZUDILE
Gungima dia gubalegesa ivo yavula mu mudimo wetu wa mutadi muwendji, tuatamegewe ha gukalagala mudimo gu Betele ya Canada mu 1978. Gungima dia masugu azonda, ngahetele longo, longo diene dia ngusagesele uvi diakhalele nu ndando yavula. Ngahetele ginemo gia gutshita diskur mu Français, diskur diene diakhalele naye gukalegewa mu tangua dimoshi nu minuta holu. Ndaga ya gikenene idi egi ndaga ngalongesele jiakuatelego diago mitshima ya athu, hene phangi mumoshi wakhalele mukalagala gu département pour le service wajile gunguhana longo. Yadiago, mu lusugu luene ngakotelesele egi sendese mualeha ngakhalelego mulongeshi wabonga. Uvi ngasuangulugilego nu longo diene. Maga tuatele nu phangi muene ayilego muabonga. Ngavile gisegela, ngatangijile nji egi wakhalele muzuela ndaga jiabola mukunda nu ame, ganguwambelelego nga ndaga imoshi yabonga ngakalegele. Luholo ngakhalele mutadila longo diene nu muthu wanguhanele nadio luakhalele luabola.
Ngahetele malongo a ndando tangua ngatshitshile diskur mu Français
Gungima dia masugu azonda, phangi mumoshi wa gu komite ya filiale, wajile gunguwambela ndaga yene. Ngakotelesele egi ngasuangulugilego nu longo diene, ngavile gikenene mukunda nu ndaga ngatshitshile. Lusugu lualanduile, ngayile muwambela phangi wanguhanele longo diene ha gungutotesela, muene nji watshiginyile nu mutshima umoshi. Ndaga yene yabuile longo dia ndando mukunda nu ame mu ndaga yatadila khadilo dia gudibulumuisa, mbanguyijimbilago ngahazonda. (Ish. 16:18) Ngakombelele Yehowa muavula mukunda nu ndaga yene nu ngazudile desizio dia gutuna gutadila longo mu luholo luabola.
Ngabalegesa gale ivo gubalega 40 gu Betele ya gu Canada. Mu 1985 ngahetele luendu lua gukalagala mudimo gu Komite ya Filiale ya mu gifutshi giene. Mu Fevrier 2021, mukaji’ami ngakhalele muzumba muavula wafile. Ngumuvua uhote wenji muavula diago, muila wami nji wana gungusagesa. Uvi ngana khala nu ndaga jiavula jia gutshita mu mudimo wa Yehowa, ngana khala nu gusuanguluga handaga ‘nganago gutangiza luko masugu a lamba ngabalegesele.’ (Mulo. 5:20) Ngatshima ngataganele nu malamba avula mu monyo wami uvi ngana khala nu gusuanguluga guavula gubalega. Yehowa wangushimbigile luholo ngashile mudimo wenji ha fundo dia thomo mu monyo wami mu ivo 70 eyi ngabalegesa mu mudimo wa tangua diagasue. Ngudi mukombelela hagula mavuala a mala nu a akhetu alandule gusha Yehowa ha fundo dia thomo mu monyo wawo, ngudi musha nji mutshima egi ene nji mbaaheta ishimbigo nu mbaakhala nu gusuanguluga mu monyo wawo gula akalegela Yehowa.
a Tala lumene lua phangi Marcel Filteau ludi muzuela egi: “Jéhovah est mon refuge et ma force” mu Inzo Yaleha ya Mutaledi ya 1 Fevrier 2000.
b Uu nu mu 1957 gifutshi giene gia mu Afrique giakhalele mu uhinyinyi wa Grande-Bretagne, giakhalele mutagewa egi Côte de l’Or.
c Tala lumene lua phangi Herbert Jennings ludi muzuela egi: “Vous ne savez pas ce que votre vie sera demain” mu Inzo Yaleha ya Mutaledi ya 1 Decembre 2000 ya français.
d Phangi Nathan H. Knorr wakhalele mutuameza midimo ya ulondegi mu tangua diene.