Itshi Yajiya Gutukuatesa ha Gulua nu Gubinga Nzala Jiabola?

1. Ndaga itshi mukut’etu agasue tuana gulua nayo?

WAVUILE gale nzala yakola ya gutshita ndaga imoshi ishigo musuanguluisa Yehowa ba? Gula idi ngenyi, ulebigo muila. Biblia yana zuela egi: “Gulolewa guagasue mudi mutagana nago, guana gubuila nji athu agasue.” (1 Kol. 10:13) Idi mukotelesa egi gula udi mulua nu nzala jiabola, jiya egi athu ako ana gulua nji nu nzala jiene. Uvi ushigo hakhaye, Yehowa wajiya gugukuatesa ha gubinga.

2. Nzala jitshi jiabola jiana gulua najio Aklisto ako nu athu ako tuana longesa Biblia? (Tala nji ifuanesa.)

² Biblia idi muzuela luko egi: “Muthu wagasue wana lolewa gula wabemba egi nzala yenji imunane nu imutuameze.” (Yak. 1:14) Verse eyi idi gutukuatesa ha gujiya egi muthu nu muthu wajiya gulolewa mu ndaga jia gudisha. Ha gufezegesa, Aklisto ako ajiya gulolewa ha gutshita uthambi nu yala nga nu mukhetu, uvi ako ajiya gulolewa ha gutshita uthambi mala nu mala nga akhetu nu akhetu. Athu ako akhalele nu khadilo dia gutala pornografi ajiya guvua nzala yakola ya guvutugila luko khadilo diene. Athu ako anyi abembele gunua makaya abala nga matombe ajiya guvua nzala yakola ya guanua luko. Ndaga eji jidi mukatshi dia nzala jiabola jiana gulua najio Aklisto ako nu athu ako tuana longesa Biblia. Matangua ako, tuana gudivua gifua muadivuile mupostolo Phaula hasonegele muene egi: “Tangua ngudi mutshigina gukalagala ndaga jiabonga, matangi a gukalagala ndaga jiabola adi gungujila.”​—Roma 7:21.

3. Ndaga jitshi muthu wajiya gutangiza gula udi mulua nu nzala jiabola?

³ Gula udi mulua nu nzala jia luholo elu, wajiya gutangiza egi ushigo nu ngolo jia gutshita ndaga jiabonga. Wajiya nji gutangiza egi Yehowa gashigo musuanguluga nu aye handaga udi nu nzala jiabola. Uvi ukhadigo mutangiza ngenyi handaga matangi a luholo elu ashigo abonga! Mu longo edi, tuza mumona mukunda natshi tushigo naye gutangiza ngenyi, tuza nji muheta mvutu gu mihu eyi mbadi: 1) Nanyi wana tshigina egi ukhale nu matangi a luholo elu? 2) Itshi yajiya gugukuatesa ha gubinga nzala jiabola?

NDAGA SATANA WANA TSHIGINA EGI TUTANGIZE

4. a) Mukunda natshi Satana wana tshigina egi tutangize egi tushigo nu ngolo jia gubinga nzala jiabola? b) Luholo lutshi tudi mujiya egi tuajiya gubinga nzala jiabola?

⁴ Satana wana tshigina gututuma ha gutangiza egi tushigo nu ngolo jia gulua nu nzala jiabola. Yesu wajiyile ndaga yene muabonga, walongesele alandudi enji ha gukombelela egi: “Ubembigo egi tubue mu gubola, uvi tuhuluise ha mago a muthu wabola.” (Mat. 6:13) Satana wana zuela egi athu ajiyilego gutumagela Yehowa gula nzala jiabola jiaalola. (Yobo 2:4, 5) Mukunda natshi Satana wana tangiza ngenyi? Handaga wakhalele muthu wa thomo wabembele egi nzala jiabola jimubinge nu gasalelego ya gujinginyina gudi Yehowa. Gishina giene, wana tangiza egi esue nji tudi gifua muene nu mbatubemba gutumagela Yehowa gula tualolewa. Satana watangijile nji egi wajiya gulola Mun’a Nzambi watagana ha gubua mu gubola! (Mat. 4:8, 9) Uvi aye udi mutangiza egi tushigo diago nu ngolo jia gubinga nzala jiabola ba? Ndo sha! Tudi mujiya egi ndaga jiasonegele mupostolo Phaula egi: “Ngudi nu ngolo jia gukolesela mu ndaga jiagasue handaga Nzambi wana gunguhana ngolo” jidi jia giamatshidia.​—Fili. 4:13.

5. Luholo lutshi tudi mujiya egi Yehowa wana gutushila mutshima egi tuajiya gulua nu gubinga nzala jiabola?

⁵ Uvi Yehowa gashigo gifua Satana handaga muene wana gutushila mutshima egi tuajiya gubinga nzala jiabola. Mukunda natshi tuazuela ngenyi? Handaga Yehowa walayele egi thundu yakoma ya athu mbaasala agujinginyina gudi muene mu tangua dia lamba diakola, mbaangina mu mavu ahe-ahe. Ndaga yene idi mukotelesa itshi? Idi mukotelesa egi Yehowa Nzambi wa giamatshidia udi mujiya muabonga egi thundu yakoma ya athu anyi “awevele malopho awo nu a aphelegetesele nu mahatshi a Mun’a Gimeme” mbaangina mu Phaladiso handaga muene wana guamona egi adi aphelegeta gu meso enji. (Gumo. 7:9, 13, 14) Yadiago, Yehowa udi mujiya egi tudi nu ngolo jia gulua nu gubinga nzala jiabola.

6-7. Mukunda natshi Satana wana tshigina gututuma ha gutangiza egi tushigo nu luholo lua guluisa nzala jiabola?

⁶ Satana wana tshigina nji egi tutangize egi luholo tudi nu nzala jiabola, Yehowa gajiyilego gusuanguluga nu esue. Mukunda natshi? Handaga muene hakhenji udi mujiya egi Yehowa gana suanguluga ndo n’enji, mbawushiyiwa nu mbagashigo muheta monyo wa ivo nu ivo. (Gis. 3:15; Gumo. 20:10) Satana wana gutuvuila ginjiongo handaga esue tudi nu felela dia monyo wa mayilago. Hene, wana tshita yagasue ha gututuma ha gutangiza egi esue nji tudi gifua muene nu tushigo nu felela mukunda nu masugu adi muza. Uvi ndaga ya giamatshidia idi egi esue tushigo gifua muene! Biblia yana gutuwambela egi Yehowa wana tshigina gutukuatesa hagula tuhete monyo wa ivo nu ivo. “Gana tshiginago egi nga muthu mumoshi afue.”​—2 Phet. 3:9.

⁷ Gula tudi mutangiza egi tushigo nu ngolo jia gulua nu nzala jiabola nga gutangiza egi Yehowa gashigo musuanguluga nu esue handaga tudi nu nzala jiabola, tudi diago mutangiza gifua luholo Satana wana tshigina egi tutangize. Gula tuakotelesa ndaga yene muabonga, mbayitukuatesa ha gukhala nu ngolo jia gulandula gumuluisa.​—1 Phet. 5:8, 9.

NDAGA TUAJIYA GUTANGIZA LUHOLO TUSHIGO ATHU ATAGANA

8. Katula gutshita ndaga jiabola, itshi Biblia yana tshigina nji guzuela tangua yana zuelela gubola? (Ngimbo 51:5) (Tala nji “Ukoteleshi wa Mbimbi.”)

⁸ Katula Satana, gudi nji nu ndaga iko yana gututuma ha gutangiza egi tushigo nu ngolo jia guluisa nzala jiabola nu gutangiza egi Yehowa ganago gusuanguluga nu esue. Ndaga yene idi itshi? Idi gubola tuahetele gudi mvuaji jietu jia thomo.a​—Yobo 14:4; tanga Ngimbo 51:5.

9-10. a) Luholo lutshi Adama nu Eva adivuile gungima dia gutshita gubola? (Tala nji gifuanesa.) b) Luholo lutshi gubola guana gututuma ha gudivua?

⁹ Tangiza luholo Adama nu Eva adivuile tangua akalegele gubola. Gungima dia gulumbugile Yehowa, adisuegele, akambele nji luholo lua gutshuiga mila yawo. Mukanda Étude perspicace des Écritures wana zuela mukunda nu ndaga yene egi: “Gubola guaatumile ha gudibela, guvua sonyi nu gikenene giavula.” Yakhalele gifua ajidigile Adama nu Eva mu inzo yakhalele phamba nu sugu nguana. Akhalele gawo nu luholo lua guwenda mu sugu jiene uvi akhalelego nu luholo lua guzoga mu inzo yene. Akhalelego nu luholo lua gudikula mu gubola guawo.

¹⁰ Esue tushigo gifua Adama nu Eva handaga ene ahetelego luendu tuana khala nalo mukunda nu gibawu. Gibawu giana tuma Yehowa ha gututotesela gubola guetu, giana gutukuatesa nji ha gukuata ufuta wakola n’enji. (1 Kol. 6:11) Ikhale ngenyi, tushigo athu atagana nu tuana tshita nji ndaga jiabola. Gubola guene guana gututuma ha gudibela, ha guvua sonyi nu gikenene giavula. Biblia yana zuela egi gubola guana hinyina athu a ha mavu. Guana hinyina nji “athu anyi akalegelego gubola gifua gunu guakalegele Adama.” (Roma 5:14) Ikhale ndaga yene yajiya gutulebesa muila, uvi tushigo naye gutangiza egi tushigo nu ngolo jia guluisa nzala jiabola nga gutangiza egi Yehowa gashigo musuanguluga nu esue. Tuajiya gutuna matangi abola a luholo elu. Luholo lutshi tuajiya guyikalagala?

11. Itshi tuajiya gutshita gula tudi mutangiza egi tushigo nu ngolo jia guluisa nzala jiabola? Mukunda natshi? (Roma 6:12)

¹¹ Luholo tushigo athu atagana, matangua ako tuajiya gutangiza egi tushigo nu ngolo jia guluisa nzala jiabola. Yana khala gifua tudi muvua dijui dimoshi ngenyi didi gutuwambela egi tuajiyilego guluisa nzala jiabola; uvi tushigo naye guditegelela. Mukunda natshi? Handaga Biblia yana gutuwambela egi tushigo naye gubemba egi gubola gulandule ‘gutuhinyina.’ (Tanga Roma 6:12.) Yakotelesa egi tuajiya guzula desizio dia gutuna gubua mu muheto wa nzala jiabola. (Gal. 5:16) Yehowa wana jiya egi tudi nu ngolo jia gulua nu nzala jiabola; gula yakhalelego ngenyi, nga gakhalelego naye gutoga ha gutshita ngenyi. (Mikh. 30:11-14; Roma 6:6; 1 Tes. 4:3) Yadiago, tudi nu ngolo jia guluisa nzala jiabola.

12. Itshi tuajiya gutshita gula tudi mutangiza egi Yehowa gashigo musuanguluga nu esue? Mukunda natshi?

¹² Luholo lumoshi nji, tangua tuana tangiza egi Yehowa gashigo musuanguluga nu esue handaga tudi nu nzala jiabola, yana khala gifua tudi mutegelela dijui didi gutuwambela ndaga jiabola; uvi tushigo naye guditegelela. Mukunda natshi? Handaga Biblia yana gutuwambela egi Yehowa wana jiya muabonga egi tushigo athu atagana. (Ngi. 103:13, 14) Yehowa “wana jiya ndaga jiagasue” jiatutadila nu luholo gubola guana tuma muthu wagasue mukatshi dietu ha gutshita ndaga. (1 Yone 3:19, 20) Gula tudi mulandula guluisa nzala jiabola nu tudi mutuna gubua mu muheto wajio, tuajiya gusha mutshima egi Yehowa mbawutumona egi tudi athu aphelegeta gu meso enji. Itshi idi gututshiginyisa ndaga yene?

13-14. Gukhala nu nzala jiabola gudi mukotelesa egi Yehowa gashigo musuanguluga nu esue ba? Kotelesa.

¹³ Biblia yana monesa gudisha guakoma guana khala mukatshi dia gukhala nu nzala jiabola nu gushita ndaga nzala jiene jiabola jidi gututuma ha gutshita. Tuajiyilego gudikanda tangua diagasue ha guvua nzala jiabola, uvi tuajiya guzula desizio dia gutuna gutshita ndaga jiabola. Ha gufezegesa, Aklisto ako a gu Kolinto mu siekle ya thomo akhalele thomo mubungisa muila mala nu mala nga akhetu nu akhetu gutuama dia gubua Aklisto. Uvi Phaula wasonegele egi: “Athu ako mukatshi dienu akhalele mutshita ndaga eji.” Guzuela ngenyi guakhalele mukotelesa egi Aklisto ene akhalelego luko muvua nzala ya gubungisa muila mu luholo elu ba? Ndo, handaga matangua avula yakhala lamba ha gubemba guvua nzala jia luholo elu. Uvi Yehowa wakhalele musuanguluga nu Aklisto anyi akhalele gudikanda nu akhalele mutuna gutshita ndaga jiabola. Wakhalele guamona egi adi athu ‘aguwevuewa nu abuishiwe agijila.’ (1 Kol. 6:9-11) Ndaga yene idi nji ngenyi mukunda nu aye.

¹⁴ Gula udi mulua nu nzala jiabola nga jia luholo lutshi, wajiya gusha mutshima egi mbawujibinga. Ikhale ushigo nu luholo lua gujikatula, uvi wajiya gudikanda nu gutuna gukalagala ‘gutshigina gua muila waye nu gua matangi aye.’ (Ef. 2:3) Itshi yajiya gugukuatesa ha guluisa nu gubinga nzala jiabola?

NDAGA JIAJIYA GUTUKUATESA HA GUBINGA

15. Gula udi mutshigina guluisa nu gubinga nzala jiabola, mukunda natshi udi naye gujiya ndaga jiana gugutuma ha gubua mu gubola?

¹⁵ Gula udi mutshigina guluisa nu gubinga nzala jiabola, udi naye gujiya ndaga jiana gugutuma ha gubua mu gubola. Ukhadigo gudihuiga nu “matangi’a mambo.” (Yak. 1:22) Ha gufezegesa, muthu wana gunua matombe akola wajiya gusendesa gutangiza egi ishigo ndaga yabola handaga athu ako ana guanua avula gumubalega. Nga ndo muthu wana khala nu khadilo dia gutala pornografi wajiya gusendesa gumba ndaga yene ha muto wa athu ako nga guzuela egi: ‘Nga mukaji’ami wana gunguzumba muavula, nga ngakhalelego naye guvua nzala ya gutala pornografi.’ Gula wasendesa gukhala nu matangi a luholo elu, mbayikhala yaleba gudi aye ha gubua mu gubola. Hene, ukambigo gudibingisa mu ndaga yabola wakalagala. Khala mujiya egi aye mbawudibatela ginemo gia ndaga udi mutshita.​—Gal. 6:7.

16. Itshi yajiya gugukuatesa ha gutshita ndaga jiabonga?

¹⁶ Katula gujiya ndaga jiana gugutuma ha gubua mu gubola, udi naye nji guzula desizio dia gutuna gubua mu gubola. (1 Kol. 9:26, 27; 1 Tes. 4:4; 1 Phet. 1:15, 16) Khala mutangiza ndaga jiana gugutuma ha gubua mu gubola nu tangua jiana gugujila. Yajiya gukhala ndaga imoshi ngenyi yana gugulola nga tangua dimoshi ngenyi mu lusugu yana khala yaleba gudi aye ha gubua mu muheto. Ha gufezegesa, yana khala yaleba ha gubua mu gubola tangua udi waguhuila nga mukatshi dia phipha ba? Khala gudilondega gutuama, zula nji desizio dia gujiya ndaga mbawutshita gula ndaga yene yagubuila. Tangua diabonga wajiya guyitshita didi gutuama egi ulolewe.​—Ish. 22:3.

17. Longo ditshi wajiya guzula mu gifezegeselo gia Yozefe? (Gisendeselo 39:7-9) (Tala nji ifuanesa.)

¹⁷ Tala ndaga yakalegele Yozefe tangua mukaji’a Potifale wakambele gubungisa n’enji muila. Watunyile mbala imoshi ndaga yene. (Tanga Gisendeselo 39:7-9.) Longo ditshi wajiya guzula? Yozefe wakhalele mujiya egi guzula mukaji’a ngane guakhalele ndaga yabola; wadiangele gujiya ndaga yene gutuama egi mukaji’a Potifale amutoge ha gubungisa n’enji muila. Aye nji wajiya guzula desizio dia gukalalaga ndaga jiabonga gutuama egi ulolewe. Ngenyi, tangua mbawulolewa, mbayikhala yaleba ha gutshita ndaga jiabonga handaga wadiangele gujiya gutuama ndaga mbawukalagala gula ndaga ya luholo elu yagubuila.

KHALA GUDITADILA TANGUA DIAGASUE

18. Ndaga itshi iko wajiya gukalagala ha gulua nu gubinga nzala jiabola? (2 Kolinto 13:5)

¹⁸ Ha guluisa nu gubinga nzala jiabola, udi naye gulandula “guditala muabonga,” yakotelesa egi udi naye gutala makalegelo aye muabonga ha gujiya gula wana kalagala ndaga mu luholo luabonga. (Tanga 2 Kolinto 13:5.) Khala mutadila matangi aye nu makalegelo aye mbala nu mbala; gula wamona egi gudi nu ndaga udi naye gusombegesa, itshite nji. Ha gufezegesa, gula wabuilego mu gubola gumoshi ngenyi, wajiya gudihula egi: ‘Ngazudi matangua guvula gutshi ha gutuna ndaga yene?’ Gula wamona egi yaguzudi matangua avula, udivuilago khabu. Uvi tangiza ndaga wajiya gukalagala hagula mu mbala idi muza, uzudigo tangua diavula. Dihule mihu eyi: ‘Gula matangi abola angujila, ngajiya guakatula mbala imoshi ba? Ndaga ngana tala nga gutanga nga gutegelela jiana gungukanga njila ha gutshita ndaga jiabonga ba? Gula ngamona ifuanesa nga video jidi monesa ndaga jia musonyi, ngana katula meso ami mbala imoshi ba? Ngana kotelesa diago egi ikhale matangua ako ngudi naye gudikanda ha gutumagela Yehowa uvi gutshita ngenyi guana khala mukunda nu gubonga guami ba?’​—Ngi. 101:3.

19. Mukunda natshi yajiya gukhala lamba gudi esue ha gulua nu nzala jiabola gula tudi mutshita tundaga tuazonda-zonda tuabola?

¹⁹ Tangua udi guditadila, tshita yagasue ha gutuna gudibingisa mu makalegelo aye abola. Biblia yana zuela egi: ‘Mutshima wana huiga muavula gubalega ima yagasue nu wana khala hehi ha gutshita gima giagasue.’ (Yel. 17:9) Yesu wazuelele egi mutshima wana zola nji “matangi abola.” (Mat. 15:19) Ha gufezegesa, muthu wabembele gale gutala pornografi wajiya gutangiza egi gutala ifuanesa idi mumonesa ndaga jia musonyi “gushigo ndaga yabola” handaga ifuanesa yene ishigo mumonesa athu adi thowa. Nga ndo, wajiya gutangiza egi: ‘Gula ngudi mutangiza ndaga yabola uvi ngushigo guyitshita ishigo diago ndaga yabola.’ Gula muthu udi mutangiza ngenyi, idi gifua udi mubemba egi mutshima wenji umutume ha gusuanguluisa ‘nzala jia muila wenji.’ (Roma 13:14) Itshi yajiya gugukuatesa ha gutuna matangi a luholo elu? Monesa gutema, ukhadigo nu khadilo dia gutshita tundaga tuazonda-zonda tuabola handaga tuajiya gugutuma ha gutshita gubola guakoma.b Tuna nji “matangi abola” anyi ajiya gugutuma ha gudibingisa mu makalegelo aye abola.

20. Ndaga jitshi tudi munengena mu masugu adi muza? Ukuateshi utshi tudi nawo mangino?

²⁰ Gifua luholo tuayimonyi, Yehowa wana gutuhana ngolo jia guluisa nzala jiabola. Wana gututotesela nji gubola guetu mu njila ya mulambu wa Yesu nu watuhanele felela dia guheta monyo wa ivo nu ivo mu mavu ahe-ahe. Mbatukhala nu gusuanguluga ha gukombelela Yehowa nu matangi abonga nu mutshima wa phelegeta! Hatudi munengenena ndaga jiene, tulandulenu gusha mutshima egi tudi nu ngolo jia guluisa nzala jiabola nu gujiya egi Yehowa wana suanguluga nu esue. Yehowa mbawulandula gutukuatesa nu mbatubinga!