BIBLIOTEKE YA MU INTERNET
Biblioteke
YA MU INTERNET
Kipende
  • BIBLIA
  • MIKANDA
  • GUDIBUNGISA
  • mwbr18 Juillet mayiji 1-8
  • Referanse jia Mukanda wa Gukalegela mu Gudibungisa (7/2018)

Gushigo nga video mukunda nu paragrafe nga verse watombi.

Gudi nu erreur yakalegewa mu tangua dia gutanga video eyi.

  • Referanse jia Mukanda wa Gukalegela mu Gudibungisa (7/2018)
  • Referanse jia Mukanda wa Gukalegela mu Gudibungisa gua Lujingu nu Mudimo wa Uklisto (2018)
  • Tumito tua ndaga
  • 2-8 JUILLET
  • 9-15 JUILLET
  • 16-22 JUILLET
  • 23-29 JUILLET
  • 30 JUILLET–5 AOUT
Referanse jia Mukanda wa Gukalegela mu Gudibungisa gua Lujingu nu Mudimo wa Uklisto (2018)
mwbr18 Juillet mayiji 1-8

Referanse jia Mukanda wa Gukalegela mu Gudibungisa

2-8 JUILLET

UMONYI UDI MU MBIMBI YA NZAMBI | LUKA 6-7

“Khala Muzongela Athu ako Muavula”

(Luka 6:37, NWT) “Musophesago athu ako, ngenyi enue nji mbamusophesewago. Mufuisago athu ako milonga, ngenyi enue nji mbamufuishiwago milonga. Landulenu gutotesela athu ako gubola, ngenyi enue nji mbaamitotesela.

Noti jia gulonguga jia nwtsty jia Luka 6:37

Landulenu gutotesela athu ako gubola, ngenyi enue nji mbaamitotesela: Nga ndo “Landulenu gubemba, ngenyi enue nji mbamubembewa.” Mu zuelelo dia Greki, mbimbi “gutotesela,” idi mukotelesa egi “gubemba; guzola (gifua, muthu udi mu bologo).” Uvi mu verse eyi, akalegela mbimbi yene ha gumonesa egi idi ya gudisha nu gusophesa nu gufuisa muthu milonga. Ngenyi, idi muhana matangi a gubemba nu gutotesela muthu, ngatshima idi mutoga egi muthu muene ahanewe ndola.

w08-F 15/5 diyiji 9-10 par. 13-14

Tulandulenu Gutshitshila Athu ako Ndaga Jiabonga

13 Evanjile ya Matayo idi mumonesa mbimbi jia zuelele Yesu egi: “Musophesago athu ako hagula enue nji musophesewago.” (Mat. 7:1) Mukanda wa Luka udi mumonesa egi, Yesu wazuelele gamba: “Musophesago athu ako, ngenyi enue nji mbamusophesewago. Mufuisago athu ako milonga, ngenyi enue nji mbamufuishiwago milonga. Landulenu gubemba, ngenyi enue nji mbamubembewa.” (Luka 6:37, NWT) Afalese a mu siekle ya thomo akhalele mulandula shigu jia mambuta, hene akhalele musophesa athu ako nu khuta. Athu akhalele mutegelela Yesu ago akhalele nu khadilo dia gusophesa athu ako, akhalele naye gubemba ‘gusophesa.’ Akhalele naye “gulandula gubemba,” yakotelesa egi akhalele naye gutotesela athu ako gubola guawo. Mupostolo Pholo wahanele nji malongo atadila gutotesela, gifua luholo tuayimonyi.

14 Gula alandudi a Yesu adi mutotesela athu ako nu mutshima wagasue, mbaatuma nji athu ene ha gutotesela athu ako. Yesu wazuelela egi, “Mbaamisophesa gifua luholo mudi musophesa athu ako; mbaamizongela gifua luholo mudi muzongela athu ako.” (Mat. 7:2, NWT) Luholo tuana gukalegela athu ako ndaga, mbatumuna itudi mukuna.​—Gal. 6:7.

(Luka 6:38, NWT) Khalenu nu khadilo dia guhana, ngenyi athu ako mbaamihana. Mbaazalesa khombe jienu nu ima yatagana, ya gushidiga, ya gunyigisa, ya gufuafela. Handaga mbaamizongela nu nduedi mudi muzongela athu ako.”

Noti jia gulonguga jia nwtsty jia Luka 6:38

Khalenu nu khadilo dia guhana: Nga ndo “Landulenu guhana.” Mbimbi ya Greki adimukalegela mu verse eyi, yajiya gubalumuiwa egi “guhana.” Idi mukotelesa nji ndaga imoshi athu adi naye gulandula gutshita.

(Luka 6:38) Khalenu nu khadilo dia guhana, ngenyi athu ako mbaamihana. Mbaazalesa khombe jienu nu ima yatagana, ya gushidiga, ya gunyigisa, ya gufuafela. Handaga mbaamizongela nu nduedi mudi muzongela athu ako.”

Noti jia gulonguga jia nwtsty jia Luka 6:38

khombe jienu: Muzuelelo dia Greki, mbimbi “khombe” idi mukotelesa egi “yele.” Uvi mu verse eyi, idi mumonesa gitshinyi gia mulele gia wongewa holu dia mulele uko. ‘Guzalesa khombe’ guajiya gumonesa khadilo diakhalele nadio asumbishi, dia guzalesa khombe ya muthu nu ima akhalele musumba.

Kamba Ndaga Jiko jia Ndando jia mu Nyuma

(Luka 6:12, 13) Lusugu lumoshi, Yesu wayile holu dia mulundu ha gukombelela. Wasalele guene mukombelela Nzambi phipha yagasue. 13 Hatshiele gisugu, watamegele alandudi enji, watombele kumi nu muyadi mukatshi diawo, waahanele jina dia apostolo:

w07-F 1/8 diyiji 6 par. 1

Luholo Lutshi Wajiya Gubua Muthu wa Gukula mu Nyuma?

Mahugo avula, Yesu wakhalele mukombelela matangua avula. (Yone 17:1-26) Gutuama dia gutomba alandudi 12 ha guabuisa apostolo enji, Yesu “wayile holu dia mulundu ha gukombelela, wasalele guene mukombelela Nzambi phipha yagasue.” (Luka 6:12) Ngatshima Aklisto a gukula mu nyuma anago gukalagala gisambu phipha yagasue, ana gulandula khadilo dia Yesu. Gutuama dia guzula ba desizio akoma mu lujingu luawo, ana guzula tangua dia gukombelela Nzambi, ha gutoga utuameji wa nyuma yenji hagula egi ndaga adi mutshigina gutshita jikolese nyuma yawo.

(Luka 7:35) Uvi, ndunge jiana gumonega jia nduedi gudi an’enji agasue.”

Noti jia gulonguga jia nwtsty jia Luka 7:35

an’enji: Nga ndo “gu midimo yajio.” Mu verse eyi, adi mukalegela mbimbi ndunge gifua jidi nu ana. Matayo 11:19 idi muzuelela nji lumene luene, uvi adi muzuela egi ndunge jiana gumonega jia nduedi mu “midimo” yajio. Ana a ndunge, nga midimo, idi mukotelesa egi ndaga jiakalegele Yone Mubatiji nu Yesu jiamonesele egi ndaga akhalele guaafundjila jiakhalele jia mambo. Idi gifua Yesu wakhalele muzuela egi: ‘Talenu makalegelo nu midimo yetu ya nduedi, ngenyi mbamujiya egi ndaga mudi mutufundjila jidi jia mambo.’

9-15 JUILLET

UMONYI UDI MU MBIMBI YA NZAMBI | LUKA 8-9

“Gukhala Mulandudi wa Yesu Guana Gutoga Itshi?”

(Luka 9:57, 58) Hakhalele ene muya mu njila, muthu mumoshi wawambelele Yesu gamba: “Mbangugulandula guagasue mbawuya.” 58 Uvi Yesu wamuwambelele egi: “Mikenge idi nu mawina ayo, njila jia gosa jidi nu yanzu yajio, uvi Mun’a Muthu gashigo nu bugu dia gubandesa muto wenji.”

it-2-F diyiji 399-400

Yanzu

Tangua mulongeshi mumoshi wa mikhuala wawambelele Yesu egi: “Mulongeshi, mbangugulandula guagasue mbawuya,” Yesu wazuelele egi: “Mikenge idi nu mawina ayo, njila jia gosa jidi nu yanzu yajio, uvi Mun’a Muthu gashigo nu bugu dia gubandesa muto wenji.” (Mat 8:19, 20; Luka 9:57, 58) Mu verse eyi, Yesu wamonesele egi ha gukhala mulandudi wenji, muthu muene wakhalele naye gubemba matangi a gukamba gukhala nu ima yabonga athu akhala nayo mu lujingu, nu gusha mutshima wagasue gudi Yehowa. Ndaga yene idi mumonega mu gisambu galongesele alandudi enji egi: “Utuhue mangino ima ya gudia mukunda nu lusugu elu.” Idi mumonega nji mu ndaga gazuelele egi: “Ngenyi, muthu wagasue mukatshi dienu udi gashigo muwasa ima yagasue idi nayo muene dikunda, gajiyilego gukhala mulandudi wami.”​—Mat 6:11, NWT; Luka 14:33.

(Luka 9:59, 60) Muene wawambelele muthu muko egi: “Ngulandule.” Uvi yala muene wabalumuine egi: “Fumu, nguye gale thomo ha gufunda sh’ami.” 60 Uvi Yesu wamuvutudile egi: “Bemba agufua, afunde agufua awo, uvi aye nda ujiyise athu ndaga ya Ufumu wa Nzambi.”

Noti jia gulonguga jia nwtsty jia Luka 9:59, 60

ha gufunda sh’ami: Mbimbi eji jishigo mukotelesa egi sh’enji wakhalele wafui gale, enji muene wakhelele mutoga phamba egi aye amufunde. Nga wakhalele wafui gale, nga muene gakhalelego naye guheta tangua dia guta maga nu Yesu. Mu tangua dikulu gu Moyen orient, gula muthu wafua akhalelego mushipha ha gumufunda; akhalele gumufunda mu lusugu luene. Hene, yajiya gukhala egi sh’enji wakhalele mukata muavula nga ndo wakhalele wagukula gale; uvi gakhalelego wagufua. Luko, Yesu gakhalelego naye gumuwambela ha gubemba sh’enji wago wakhalele mukata nu wakhalele nu funu ya ukuateshi; guakhalele nu athu ako mu fami akhalele naye gumukuatesa. (Mako 7:9-13) Idi gifua yala muene wawambelele Yesu egi, ‘Mbangugulandula, uvi mu tangua didi sh’ami nu monyo ndo. Nengena uu nu tangua sh’ami mbaafua nu mbangumufunda.’ Uvi, Yesu wamonele egi yala muene wabalegesele okazio wa gusha ndaga jia Ufumu ha fundo dia thomo mu lujngu luenji.​—Luka 9:60, 62.

Bemba agufua, afunde agufua awo: Luholo tuayimona mu noti jia gulonguga jidi mu Luka 9:59, yajiya gukhala egi sha mona yala wakhalele muzuela nu Yesu, wakhalele mukata muavula nga ndo wakhalele wagukula gale; uvi gakhalelego wagufua. Hene, Yesu wakhalele gumuwambela haphelo egi: ‘Bemba athu adi a gufua mu nyuma afunde mvumbi jiawo,’ yakotelesa egi yala muene wakhalele naye gubemba aphangi’enji akuatese sh’enji uu nu tangua mbaafua nu mbaafundjiwa. Gula yala muene walanduile Yesu, nga wanginyile mu njila idi mubata gu monyo wa ivo nu ivo; ngenyi, nga gakhalelego mukatshi dia athu akhalele agufua mu nyuma gu meso a Nzambi. Mvutu yamuhanele Yesu yamonesele egi, gusha Ufumu wa Nzambi ha fundo dia thomo mu lujingu nu guwambela athu ako ndaga yene, idi nu ndando yavula ha gusala nu monyo mu nyuma.

(Luka 9:61, 62, NWT) Muthu muko wamuwambelele egi: “Fumu mbangugulandula, uvi nguye gale thomo ha guditendelela nu enya inzo yami.” 62 Yesu wamuwambelele gamba: “Muthu wakuatshi gale gima gia gudimina nagio mavu, gula watala ima idi gungima, gashigo watagana mukunda nu Ufumu wa Nzambi.”

nwtsty media

gudima mavu

Athu akhalele mudima mavu mu sungi ya mvula handaga mu sungi ya khanji mavu akhalele akola. (Tala Appendice B15.) Ima iko ya gudimina mavu yakhalele mukalegewa nu mutshi wa sungu-sungu, yajiya gukhala utadi wa sungu-sungu, wagukanga nu muhitu wakhalele munanewa gudi shitu. Gungima dia gudima mavu, akhalele mukuna mbuto. Athu asonegele mikanda ya Biblia mu zuelelo dia Hebelu, akhalele mukalegela muavula ifezegeselo ya mudimo wa gudima. (Manz 14:18; Yesh 2:4; Yel 4:3; Mika 4:3) Yesu nji wakhalele mukalegela ifezegeselo ya mudimo wa gudima ha guzuelela malongo a ndando. Lusugu lumoshi, wahanele gifezegeselo gia mudimo wa gudima ha gumonesa funu ya gukhala mulandudi udi gudihana nu mutshima wagasue. (Luka 9:62) Gula mudimi wa ilanga gahagelego meso enji gu mudimo adi mutshita, mihanga yenji yakhalele muhengelela. Luholo lumoshi nji, gula mulandudi wa Klisto wawunganesa matangi’enji nu wabemba gutagenesa inemo yenji muabonga, gajiyilego gukhala watagana mukunda nu Ufumu wa Nzambi.

w12-F 15/4 diyiji 15-16 par. 11-13

Khala Mukalegela Yehowa nu Mutshima wagasue

11 Ha guzola diago longo mu gifezegeselo giahanele Yesu, tutadilenu ndaga jiko. Mudimi wa dihia udi mudima. Uvi mu tangua diene, muene udi mulandula gutangiza inzo yenji nu enya fami yenji, nu luholo adi musuanguluga nu mafut’enji, nu ima yawo ya gudia, nu miziki. Udi genji mulandula gutangiza ima yene. Gungima dia gudima mihanga yavula, wavua nzala yakola ya ima eyi, hene wasendesa gutala “ima idi gungima.” Ngatshima mudimi owu udi nu mudimo wavula wa gutshita gutuama dia gukuna mbuto, muene wawunganesa matangi’enji, ngenyi mudimo wenji wavutuga gungima. Yadiago, fumi’a mudimi gasuangulugilego luholo muenya mudimo wenji gafubidilego mu mudimo.

12 Henyaha, tutadilenu luholo ndaga eyi idi gudivua nu lujingu luetu mangino. Mudimi wajiya gukhala Muklisto wagasue, udi mumonega gifua udi genji muabonga, uvi ndaga jienji jia mu nyuma jidi mu gingonza. Ha gukotelesa diago gifuanesa egi, tuzuelelenu phangi mumoshi wana gudihana muavula mu mudimo wa gulongesa. Ngatshima wana guya genji mu gudibungisa gua mu hungu, nu wana gudihana ha gulongesa mbimbi ya Nzambi, uvi muene gashigo mubemba gutangiza ndaga jiko jia ha mavu awa jiana gumusuanguluisa. Gutangiza ndaga eji muavula guajiya gumutuma ha gukamba gukhala najio. Yadiago, gungima dia gudihana ivo yavula mu mudimo wa gulongesa, nzala yenji ya ima ya ha mavu awa yana gukola, ngenyi yajiya gumutuma ha gutala “ima idi gungima.” Gudi nu ndaga jiavula jia gukalagala mu mudimo wa gulongesa, uvi muene gashigo “mukuata mangololo mbimbi ya monyo,” enji midimo yenji ya mu nyuma yana guvutuga gungima. (Fili. 2:16) Yehowa, “Fumi’a mudimo wa gumuna,” ganago gusuanguluga luholo phangi muene gashigo mukolesela.​—Luka 10:2.

13 Longo tuajiya guzula didi mumonega haphelo. Idi ndaga yabonga egi tudihane muavula mu ndaga jiabonga, gifua guya mu mudimo wa gulongesa nu mu gudibungisa gua mu hungu. Uvi gukalegela Yehowa nu mutshima wagasue guana gutoga ndaga jiavula. (2 Gudi. 25:1, 2, 27) Gula Muklisto udi mulandula guzumba mu mutshima wenji “ima idi gungima,” yakotelesa egi ima ya ha mavu awa, wajiya gubolesa ufuta wenji nu Yehowa. (Luka 17:32) Phamba gula “tudi nu ndaga jiabola umbalagaji [nu] tudi mujinginyina gu ndaga jiabonga,” mbatukhala “atagana mukunda nu Ufumu wa Nzambi.” (Lomo 12:9; Luka 9:62) Hene, mukut’etu agasue tushigo naye gubemba egi gima gimoshi giawaha nga gia funu gia ha mavu awa a Satana, gitukange njila ha gudihana mu ndaga jia Ufumu nu mutshima wagasue.​—2 Kol. 11:14; tanga Filiphi 3:13, 14.

Kamba Ndaga Jiko jia Ndando jia mu Nyuma

(Luka 8:3, NWT) Yoana mukaji’a Kuza, gaphita ga Helode; nu Suzana; nu akhetu ako avula akhalele mukalegela ima yawo ha guaakalegela mudimo.

Noti jia gulonguga jia nwtsty jia Luka 8:3

ha guaakalegela mudimo: Nga ndo “ha guaakuatesa.” Mbimbi ya Greki diakonéô yajiya gukotelesa gutagenesa nzala jia athu jia guaahana ima, guaatelegela, nu guaahana ima ya gudia. Mbimbi yene idi mukotelesa nji gima gimoshi mu Luka 10:40 (“gukalagala midimo”), Luka 12:37 (“guhana ima ya gudia”), Luka 17:8 (“gukalegela”), nu mu Makalegelo 6:2 (“gukhapha ima ya gudia”), uvi yajiya nji gukotelesa midimo yagasue ya luholo elu. Mu mukanda wa Luka 10, mbimbi yene idi mumonesa luholo akhetu adi muzuelela mu verse 2 nu 3 akuatesele Yesu nu alandudi enji ha gutagenesa ginemo giaahanele Nzambi. Ngenyi, atumbuishile Nzambi. Muene wamonesele egi wasuangulugile nu khadilo diawo dia guhana; hene, wahanele njila egi lumene luawo lua khadilo diabonga lusonegewe mu Biblia hagula indongo mbayiza gungima itange khadilo diene. (Ish 19:17; Heb 6:10) Adi mukalegela nji mbimbi yene ya Greki tangua adi muzuelela akhetu mu Matayo 27:55; nu mu Mako 15:41.

(Luka 9:49, 50) Yone wazuelele egi: “Fumu tuamuenene muthu mukatula ivule yabola mu jina diaye. Tuakambele gumutunyisa, ndaga ya muene gakhalelego gugulandula nu esue.” 50 Uvi Yesu wamuwambelele egi: “Mumutunyisago handaga muthu gashigo mbalagaji wenu, udi nenu.”

w08-F 15/3 diyiji 31 par. 2

Ndaga jia Ndando Jidi mu Mukanda wa Luka

9:49, 50​—Mukunda natshi Yesu gatunyishilego muthu wakhalele muzola bademo, ngatshima muthu muene gakhalelego gumulandula? Yesu gatunyishilego muthu muene handaga hungu dia Uklisto diakhalele khenji dizolewa galego. Hene, yakhalelego mutoga egi muthu muene alandule Yesu ha gumonesa egi udi musha gutshigina mu jina dia Yesu nu ha guzola bademo.​—Mako 9:38-40.

16-22 JUILLET

UMONYI UDI MU MBIMBI YA NZAMBI | LUKA 10-11

“Gishima gia Muenya Samaliya wa Mutshima Wawaha”

(Luka 10:29-32) Uvi mulongeshi wa mikhuala watshiginyile gudibingisa. Muene wahudile Yesu gamba: “Muthu na mukuetu udi nanyi diago?” 30 Yesu wabalumuine egi: “Muthu mumoshi wakatugile gu Yelusalema, wakhalele mubulumuga gu Yeliko. Wabuile ha mago a anyongi, amuvuluile milele, amubetele, ayile gawo, amubembele hehi nu gufua. 31 Guakhalele nganga-nzambi mumoshi wakhalele mubulumuga mu njila yene, uvi tangua gamonele muthu muene, wabalegele sambua diko dia njila. 32 Hangoshi, muenya Levi mumoshi wajile mu fundo diene, wabalegele nji mu sambua dia njila.

nwtsty media

Njila Yakatuga gu Yelusalema ha Guya gu Yeliko

Njila (1) yamonesewa mu video eyi ya hihia idi luholo lumoshi nu njila ikulu yakhalele mukatuga gu Yelusalema ha guya gu Yeliko. Njila yene yakhalele bakilometre 20. Anyongi akhalele nji avula mu njila yene, hene ahagele masuta mu njila ha gubamba athu akhalele muwenda mu njila yene. Dimbo dia Yeliko ya enya Roma (2) diakhalele fundo njila yene yakatugile gu mavu a luselenga a Yudea yakhalele mubalegela. Dimbo dikulu dia Yeliko (3) diakhalele mu bakilometre 2 nu dimbo dia Roma.

w02-F 1/9 diyiji 16-17 par. 14-15

“Muene Wakhalele Guaawambela Ndaga Phamba mu Ifezegeselo”

14 Yambadi, wungulugenu gishima gia muenya Samaliya wa mutshima wawaha. Yesu wazuelele thomo egi: “Muthu mumoshi wakatugile gu Yelusalema, wakhalele mubulumuga gu Yeliko. Wabuile ha mago a anyongi, amuvuluile milele, amubetele, ayile gawo, amubembele hehi nu gufua.” (Luka 10:30) Yesu watangele njila yakhalele mukatuga “gu Yelusalema ha guya gu Yeliko” ha guzuelela longo dia ndando. Tangua wakhalele muta gishima egi, wakhalele gu Yudea hehi nu Yelusalema; hene, athu akhalele gumutegelela akhalele mujiya muabaonga njila yene. Njila yene yakhalele mujiyiwa egi ya gingonza diago, gudi muthu udi muwenda hakhenji. Yakhalele mahongo-mahongo nu mafundo avula agudisuega, hene anyongi akhalele muheta mafundo a gudisuegela.

15 Gudi nu ndaga iko ya funu yatadila njila yakhalele muzuelela Yesu, “yakatugile gu Yelusalema ha guya gu Yeliko.” Gishima giene gidi muzuela egi, nganga-nzambi nu muenya Levi akhalele nji muya mu njila yene, uvi nga mumoshi gamaganelego ha gukuatesa muenya Samaliya. (Luka 10:31, 32) Nganga-nzambi jiakhalele mutshita mudimo mu tempelo gu Yelusalema; enya Levi nji akhalele muya guakuatesa. Nganga-nzambi jiavula nu enya Levi akhalele mujinga gu Yeliko gula ashigo mutshita mudimo mu tempelo, handaga gula muthu wakatuga gu Yelusalema ha guya gu Yeliko, wakhalele naye guwenda ba kilometre 23. Hene, akhalele mubalegela mu njila yene muavula. Jiyenu luko egi, nganga-nzambi nu muenya Levi “akatugile gu Yelusalema,” gu tempelo. Hene, gushigo muthu wajiya gunginyina khadilo diawo diabola egi, ‘Atunyile gukuatesa muthu wakhalele nu jiphuta handaga wakhalele mumonega gifua wagufua, nu egi gukuata mvumbi yenji mbaguaabuisa usala ha gutshita mudimo mu tempelo.’ (Levi 21:1; Lutango 19:11, 16) Idi mumonega haphelo egi, gishima giahanele Yesu giakhalele muzuelela ndaga jiakhalele mujiyiwa muabonga gudi athu akhalele gumutegelela.

(Luka 10:33-35, NWT) Uvi muenya Samaliya mumoshi wakhalele muwenda mu njila yene, wahetele fundo diakhalele muthu muene. Tangua gamumonele, khenda jiamukuatele. 34 Wasuenele hehi nu muthu muene, wamumbile maji nu matombe ha phuta, wamulalele ibanji ha phuta jiene. Hangima, wamuzanguile, wamuhagele holu dia shitu yenji, wayile n’enji gu inzo ya nzenza, nu wamukuatesele. 35 Hamene dienji, wazanguile mbongo yamo iyadi ya denye, wahuile muthu wakhalele mubamba inzo ya nzenza, wazuelele gamba: ‘Mubambe muabonga, nga itshi wamufutshila holu dia mbongo eji, mbanguguvutudila nayo tangua mbanguza.’

Noti jia gulonguga jia nwtsty jia Luka 10:33, 34

Muenya Samaliya mumoshi: Enya Yuda akhalele musegulula enya Samaliya, akhalelego gudivua nawo nga hazonda. (Yone 4:9) Enya Yuda ako akhalele mukalegela mbimbi “muenya Samaliya” ha gushinga nu gusegulula muthu. (Yone 8:48) Mukanda wa Mischna udi muzuelela mulongeshi mumoshi wa enya Yuda wago wazuelele egi: “Muthu udi mudia dipha dia enya Samaliya udi gifua muthu udi mudia musunyi wa ngulu.” (Shebith 8:10) Luko, enya Yuda avula akhalelego mutshigina uthemua wa muenya Samaliya, nga gutshigina egi a atshitshile mudimo. Yesu wakhalele mujiya matangi awa abola a enya Yuda, hene wahanele longo dia ndando mu gifezegeselo egi. Hakiene, athu avula ana gugizuelela, enji ana gugitamega egi gishima gia muenya Samaliya wa mutshima wawaha.

wamumbile maji nu matombe ha phuta, wamulalele ibanji ha phuta jiene: Munganga Luka wago wasonegele gishima egi gia Yesu udi mumonesa luholo phuta jiakhalele musagewa mu tangua dinyi. Athu akhalele mukalegela maji nu matombe ha gusaga jiphuta. Matangua ako, akhalele mumba maji ha phuta ha gujilebesa (fuanesa nu Yesh 1:6). Luko, matombe akhala nu ngolo jia gusaga nu jia gushiya mikrobe. Luka wamonesele luko luholo akhalele mulala ibanji ya milele ha phuta hagula jikomigo.

inzo ya nzenza: Muzuelelo dia Greki, mbimbi “inzo ya nzenza” jidi mukotelesa egi “fundo diakhalele muyambewa athu agasue.” Athu akhalele muwenda njila jialeha, hamoshi nu shitu jiawo, akhalele mumagana ha mafundo awa ha guhuluguga nu gukamba ima ya gudia. Muthu wakhalele mubamba inzo ya nzenza wakhalele muhana athu akhalele muza gu inzo yene ima adi nayo funu, akhalele nji gumuhana makuta ha gubamba athu akhalele mubembewa hagula a akuatese.

(Luka 10:36, 37) Watangiza egi mukatshi dia athu awa thathu, nanyi wakhalele mukuaku’a muthu wabuile ha mago a anyongi?” 37 Wazuelele gamba: “Muthu wago wamuvuidile jikhenda.” Gungima, Yesu wazuelele egi: “Nda, aye nji tshita ngenyi.”

w98-F 1/7 diyiji 31 par. 2

Muenya Samaliya Wamonesele egi Udi Muenya Mutshima Wawaha

Gishima gia Yesu gidi mumonesa egi, muthu wa mutshima wabonga ganago gusuga phamba ha gutumagela mikhuala ya Nzambi. Wana gulandula nji makalegelo a Nzambi (Efeso 5:1) Biblia idi muzuela egi, ‘Nzambi gashigo nu khadilo dia gukhaphumuna.’ (Makalegelo 10:34) Esue nji tuana gulandula khadilo dia Nzambi mu ndaga eyi ba? Gishima egi giabonga giahanele Yesu gidi mumonesa egi, guzumba gua muthu na mukuetu guanago gutadila ifutshi, kutime nga ndaga jia ikombelelo. Yadiago, Biblia idi mumonesa egi Aklisto adi naye ‘gutshitshila athu agasue ndaga jiabonga.’ Ishigo phamba athu tudi nawo gutshigina gumoshi, gifutshi gimoshi, gilema gimoshi gia muila, nga ndaga jia luholo lumoshi jia lujingu.​—Galatiya 6:10.

Kamba Ndaga Jiko jia Ndando jia mu Nyuma

(Luka 10:18) Yesu wabalumuine gamba: “Ngamonyi Satana mubua mu dilu gifua guhenya gua mvula.

Noti jia gulonguga jia nwtsty jia Luka 10:18

Ngamonyi Satana mubua mu dilu gifua guhenya gua mvula: Idi yadiago egi Yesu wakhalele muzuelela gutuama gubua gua Satana mu dilu. Gudi Yesu, Satana wakhalele gifua wakayewa gale mu dilu. Mukanda wa Yatuwuwe 12:7-9 udi muzuelela ita yabalegele mu dilu; udi muzuelela nji hamoshi gukayewa gua Satana mu dilu nu guvualewa gua Ufumu wa Masiya. Mu Luka 10:18, Yesu wakhalele muzuelela gukayewa gua Satana nu bademo enji mu ita mbayikalegewa mu masugu adi muza, handaga Nzambi wahanele alandudi enji 70 ngolo jia guzola bademo.​—Luka 10:17.

w08-F 15/3 diyiji 31 par. 11

Ndaga jia Ndando Jidi mu Mukanda wa Luka

10:18​—Itshi Yesu wakhalele muzuela tangua wawambelele alandudi enji 70 egi: “Ngamonyi Satana mubua mu dilu gifua guhenya gua mvula”? Yesu gazuelelego egi Satana wakhalele wakayewa gale mu dilu. Ndaga yene yakalegewe matangua azonda gungima dia guhagewa gua Klisto gifua Fumu mu dilu, mu 1914. (Yat. 12:1-10) Tangua Yesu wakhalele muzuelela ndaga mbayikalegewa mu masugu adi muza gifua yatshitshiwe gale, wamonesele egi ndaga yene mbayikalegewa diago.

(Luka 11:5-9, NWT) Yesu waawambelele luko egi: “Nanyi mukatshi dienu udi nu futa dienji, gula waya gudi muene mukatshi dia phipha wazuela gamba, ‘Futa diami, ngusombe mapha thatu, 6 handaga futa diami muko waza luenyelu mu njila, ngushigo nu gima gia gumuhana.’ 7 Uvi muene wamuvutudila mukatshi dia inzo egi: ‘Bemba gungusagesa. Gijidigo gidi gia gujidiga, an’ami azonda nu ame tudi yagubanda ha gitanda. Ngajiyilego guzuga ha guguhua gima.’ 8 Ngudi gumiwambela egi gula gajiyilego guzuga tshima ha gumuhua gima handaga udi futa dienji, yadiago mukunda nu gufubidila guenji, mbawuzuga ha gumuhua gima giagasue gidi muene nagio funu. 9 Ngudi gumiwambela egi, landulenu gutoga, mbaamihana; landulenu gukamba, mbamumona; landulenu gubunda, mbaamizuluila gijidigo.

Noti jia gulonguga jia nwtsty jia Luka 11:5-9

Futa diami, ngusombe mapha thatu: Gu Moyen-Orient, athu akhalele nu khadilo diakola dia guyamba ngenji gifua luholo tudi guyimona mu gifezegeselo egi. Ngatshima ngenji jiaza mukatshi dia phipha, tangua ene ashigo mutangiza, muthu wakhalele muyamba ngenji wakhalele naye guaahana ima ya gudia. Mu kumbi dinyi, wakhalele naye nji gusagesa muthu muko wana gujinga nenji hehi ha gumusomba ima ya gudia.

Bemba gungusagesa: Mu gifezegeselo egi, muthu owu gakhalelego mutshigina gukuatesa futa dienji handaga wakhalele nu mutshima wabola, uvi watshitshile ngenyi handaga wakhalele wabandji gale. Mu tangua dinyi, jinzo jiavula jia phutu jiakhalelego nu sugu. Hene, gula muenya inzo wazuga gu tulo, wakhalele mushila athu agasue akhalele abandji gale matululu, ikhale ana azonda anyi akhalele gu tulo.

gufubidila: Mu zuelelo dia Greki mbimbi gufubidila idi mukotelesa egi, “gutuna gukhala nu sonyi.” Uvi mu verse eyi, idi mukotelesa egi gufubidila guakola nga ndo gukolesela. Muthu wago Yesu wakhalele muzuelela mu gifezegeselo egi gavuilego musonyi, nu gabembelego gutoga gima gakhalele nagio funu. Ngenyi Yesu wawambelele alandudi enji egi, adi naye gufubidila mu gukombelela guawo.​—Luka 11:9, 10.

23-29 JUILLET

UMONYI UDI MU MBIMBI YA NZAMBI | LUKA 12-13

“Mudi nu Ndando Yavula Gubalega Mbodio”

(Luka 12:6) Mbodio jitano jishigo mudigiwa nu makuta ayadi ba? Uvi Nzambi gashigo mubuita nga ingoshi mutshima.

Noti jia gulonguga jia nwtsty jia Luka 12:6

mbodio: Mu zuelelo dia Greki, mbimbi strouthion idi mukotelesa egi ganjila gagasue gazonda; uvi akhalele guyikalegela muavula ha guzuelela mbodio. Mbodio jiakhalele mudigiwa mukunda nu gudia, akhalele gujisumbisa ndando yaleba gubalega njila jiagasue.

(Luka 12:7, NWT) Uvi, Nzambi wana gutanga sanga diagasue dia gu mito yenu. Mukhadigo nu woma; mudi nu ndando yavula gubalega mbodio.

Noti jia gulonguga jia nwtsty jia Luka 12:7

Nzambi wana gutanga sanga diagasue dia gu mito yenu: Muto wa muthu wakhala nu sanga gubalega 100 000. Luholo Yehowa wana gujiya ndaga jidi mumonega jiazonda-zonda idi gututshiginyisa diago egi, muene wana guzumba mulandudi wagasue wa Klisto.

(Luka 12:7) Uvi, Nzambi wana gutanga sanga diagasue dia gu mito yenu. Mukhadigo nu woma; mudi nu ndando yavula gubalega mbodio.

cl-F diyiji 241 par. 4-5

Gushigo nga Gima Giajiya “Gutukhaphumuna mu Guzumba gua Nzambi”

4 Thomo, Biblia yana guzuela egi akombeledi agasue a Nzambi akhala nu ndando gu meso enji. Yesu wazuelele egi: “Mbodio jiyadi jishigo mudigiwa mu kuta dimoshi dia ndando yazonda ba? Uvi mbodio nga imoshi yajiyilego gubua hashi gula Sh’enu gajiyilego. Uvi muene wana gutanga sanga diagasue dia gu mito yenu. Ngenyi mukhadigo nu woma, mudi nu ndando yavula gubalega mbodio.” (Matayo 10:29-31, NWT) Mbimbi eji jiakhalele mukotelesa itshi gudi alandudi a Yesu a mu siekle ya thomo?

5 Muajiya gudihula gula nanyi wajiyile diago gutangiza gusumba mbodio. Mu sungi yene, mbodio jiakhalele mudigiwa mukunda nu gudia, akhalele gujisumbisa ndando yaleba gubalega njila jiagasue. Jiyenu egi, akhalele musumba mbodio jiyadi nu kuta dimoshi dia ndando yazonda. Uvi, Yesu wazuelele luko egi, muthu wajiya gusumba mbodio jitano nu makuta mbadi a ndando yazonda. Mbodio ya thano yakhalele muhanewa ya githuhu, gifua yakhalelego nu ndando nga yazonda. Yajiya gukhala egi, njila eji jiakhalelego nu ndando gu meso a athu. Uvi luholo lutshi Mufugi wakhalele mutadila mbodio? Yesu wazuelele egi: “Uvi Nzambi gashigo mubuita nga ingoshi mutshima [ikhale mbodio ya thano akhalele mulezela].” (Luka 12:6, 7) Henyaha muakotelesa giwa ndaga Yesu watshiginyile guzuela? Gula Yehowa wana guzula mbodio nu ndando luholo elu, idi mumonega egi muthu wakhala diago nu ndando yavula gu meso enji! Luholo Yesu wayimonesele, Yehowa wana gujiya ndaga jietu jiagasue. Wana gutanga nji sanga dia gu mito yetu!

Kamba Ndaga Jiko jia Ndando jia mu Nyuma

(Luka 13:24) “Hagienu ngolo ha gungina gu mufulo wazonda, handaga, ngudi gumiwambela egi athu avula mbaakamba ha gungina uvi mbagiaakuma.

Noti jia gulonguga jia nwtsty jia Luka 13:24

Hagienu ngolo: Nga ndo “Landulenu gulua.” Ndaga jiazuelele Yesu jidi mumonesa funu ya gukalagla ndaga nu mutshima wagasue ha gungina gu mufulo wazonda. Mukunda nu verse eyi, mikanda yavula ya referanse yana gumonesa egi mbimbi eji jiakotelesa egi, “Kalagalenu ngolo jiavula; Tshitenu ngolo jiagasue.” Muzuelelo dia Greki, mbimbi agoniʹzomai jidi gudivua nu mbimbi jiko jia Greki agonʹ, akhalele mukalegela ha guzuelela saga jia musende wa phushi. Mu Hebelu 12:1, adi mukalegela mbimbi eji mu luholo lua gufuanesa ha guzuelela “musende wa phushi” wana gukalagala Aklisto mukunda nu monyo. Mu luholo luko, mbimbi eyi yana gukotelesa egi, “gulua” (Fili 1:30; Kol 2:1; 1Tim 6:12; 2Tim 4:7). Mbimbi jia Greki adi mukalegela mu Luka 13:24 jiana gubalumuiwa egi “saga jia guditesa” (1Kol 9:25), “gukalagala nu gikhesa” (Kol 1:29; 4:12; 1Tim 4:10), nga ndo “gulua” (1Tim 6:12). Luholo mbimbi eyi idi gudivua nu gutshita saga jia guditesa, athu ana guzuela egi, ngolo jiakhalele muzuelela Yesu egi athu adi naye guhaga, jiajiya gufuanesewa nu muthu udi mutshita ngolo jiavula ha gudilonda ha gukalagala musende wa phushi hagula abinge.

(Luka 13:33, NWT) Uvi, ngudi naye gulandula njila yami mangino, nu hamene, nu hamene dinyi, handaga ajiyilego gushiya profete guma guko, phamba gu Yelusalema.

Noti jia gulonguga jia nwtsty jia Luka 13:33

ajiyilego: Nga ndo “ishigo yatagana.” Gushigo nga profesi imoshi ya Biblia yazuelele diago haphelo egi Masiya wakhalele naye gufua mu dimbo dia Yelusalema. Uvi yajiya gukhala egi matangi awa akatugile mu ndaga jidi mu Danyele 9:24-26. Luko, athu akhalele mutangiza egi gula enya Yuda atshigina gushiya profete, gifua Masiya, mbaamushiyila gu Yelusalema. Enya Sanhédrin 71 a tribinale yakoma ya enya Yuda akhalele gudibungisa gu Yelusalema. Hene, athu akhalele mukuatewa gifua ba profete a mambo, akhalele muya nawo gu Yelusalema. Luko, yajiya gukhala egi Yesu wakhalele mutangiza egi, Yelusalema didi fundo athu akhalele muhana milambu gudi Nzambi, nu guene guakhalele mushiyiwa mun’a gimeme gia Pake. Masugu azonda gungima, mbimbi jiazuelele Yesu jiatagenesewe. Amubatele gudi enya Sanhédrin gu Yelusalema, enji amufuishile milonga. Luko, washiyiwe gu Yelusalema, hehi nu ibayi ya dimbo, gifua “Mun’a gimeme gia Pake.”​—1Kol 5:7, NWT.

30 JUILLET–5 AOUT

UMONYI UDI MU MBIMBI YA NZAMBI | LUKA 14-16

“Gishima gia Mona Yala Watotele”

(Luka 15:11-16) Yesu wazuelele gamba: “Yala mumoshi wakhalele nu an’enji a mala muyadi. 12 Mona wa galenge wawambelele sh’enji egi, ‘Tata, nguhue khapho diami dia ima.’ Sh’enji waakhaphelele ima.’ 13 Gungima dia masugu azonda, mona wa galenge wabungishile ima yagasue yakhalele nayo muene, wakuatele njila wayile mu mavu a gualeha. Muene wabolesele ima yenji yagasue gu ndaga jia musonyi. 14 Hamanesele muene ima yagasue, nzala yabala yajile mu dimbo, lamba diamukuatele. 15 Ngenyi, wayile gudi muthu mumoshi wa mu dimbo diene, muthu muene wamutumine mu mahia enji ha gudisa ngulu. 16 Muene watshiginyine gudia makunde a mu foto akhalele mudia jingulu.

Noti jia gulonguga jia nwtsty jia Luka 15:11-16

Yala mumoshi wakhalele nu an’enji a mala muyadi: Gishima gia “mona yala watotele” gidi nu ndaga tuajiyilego gumona mu ishima iko yatele Yesu. Gishima giene gidi mukatshi dia ishima yaleha yatele Yesu. Ndaga ya ndando idi muzuelela Yesu mu gishima giene idi, gudivua guakhalele nago tata nu an’enji. Mu ishima iko yatele Yesu, wakhalele muzuelela muavula ima yanago guzuela, gifua mbuto, mavu, nga gudivua guakhalele nago fumu mumoshi nu enya midimo yenji. (Mat 13:18-30; 25:14-30; Luka 19:12-27) Uvi mu gishima egi, Yesu udi muzuelela gudivua guabonga guakhalele nago tata mumoshi nu an’enji a mala. Yajiya gukhala egi athu avula ana guvua lumene elu, khenji ahetele galego tata wa guzumba wa luholo elu. Gishima egi gidi mumonesa khenda nu guzumba guakola guakhala nago Tata wetu wa mu dilu mukunda nu an’enji a ha mavu, anyi adi agujinginyina gudi muene nu ako anyi ana gutota njila, uvi gungima ana gumuvutugila.

mona wa galenge: Mukhuala wa Moise udi mumonesa egi, mona wa somi wakhalele muhanewa ima mashinda mbadi. (Mikh 21:17) Hene, gula mona wa thomo adi muzuelela mu gishima egi muene wakhelele somi, idi mukotelesa egi galenge genji wakhalele naye guhanewa gitshinyi gia shinda dia phangi’enji wa mbuta.

wabolesele: Mu zuelelo dia Greki, mbimbi eyi yakotelesa egi “guzangela (mu maluholo agudisha).” (Luka 1:51; Makal 5:37) Mu Matayo 25:24, 26, mbimbi yene idi mubalumuiwa egi “gusuwa.” Uvi mu verse eyi, idi mukotelesa egi, guzangela, gukalegela nu guheya guagasue.

ndaga jia musonyi: Nga ndo “lujingu lua guzangela ima.” Mbimbi ya Greki adi mukalegela mu Efeso 5:18; Tito 1:6; nu 1 Phetelo 4:4 jidi mukotelesa nji gima gimoshi. Mbimbi yene ya Greki yajiya gukotelesa egi, lujingu lua gubolesa. Hene, Biblia jiko jiana guzuela egi, “lujingu lua depanse.”

ha gudisa jingulu: Mukhuala wa Moise wakhalele muzuela egi ngulu jidi shitu jia usala. Hene, enya Yuda akhalele mumona egi gudisa ngulu guakhalele mudimo umoshi wa musonyi diago.​—Levi 11:7, 8.

makunde a mu foto: Mabundu a makunde a mu foto akhala nu gizula giakola, giabenga, giana gungedima. Luholo jina diawo dia mu zuelelo dia Greki didi guyimonesa (keraʹtion, “mbinga ya zonda”), makunde a mu foto akhala a guhongomonga gifua lumbinga. Uu nu mangino, athu ana guhana makunde a mu foto gudi tubalu, ngombe, nu ngulu ha gudia. Lujingu lua mona yala muene luabolele diago muavula, hene watshiginyile gudia ima ya jingulu.​—Tala note jia gulonguga jia Luka 15:15.

(Luka 15:17-24, NWT) “Hangima, muene wasendesele gudibela mu mutshima wenji, wazuelele egi, ‘Enya mudimo wa tata adi avula, uvi adi nu mapha atagana nu ako holu. Uvi ame ngudi mulaba gufua gami nzala guogu! 18 Nguzuge, nguye gudi tata, mbangumuwambela egi: ‘Tata, ngatshitshidile Nzambi gubola, ngagutshitshidile nji nu aye gubola. 19 Ngushigo luko watagana hagula aye ungutange gifua mun’aye. Ngutshitshile gifua wana gutshitshila enya mudimo waye.”’ 20 Muene wazugile, wayile gudi sh’enji. Uvi hakhalele muene gualeha, sh’enji wamumonene, khenda jiamukuatele, wayile mu phushi, wamuhanele beze nu guzumba guagasue. 21 Mona wamuwambelele egi, ‘Tata, ngatshitshidile Nzambi gubola, ngagutshitshidile nji nu aye gubola. Ngushigo luko watagana hagula aye ungutange gifua mun’aye.’ 22 Uvi sh’enji wawambelele enya mudimo enji gamba, ‘Jienu gatshididi nu gikuto gia balega gubonga, mumusudigise nagio. Mumunginyise luphete gu muino nu sandale gu ikanzo yenji. 23 Jienu nu gana ga ngombe ga maji-maji, mugashiye, tudienu, tusuangulugenu, 24 handaga mun’ami owu wakhalele wagufua udi luko nu monyo, wakhalele wagutota, wamuenega.’ Ene asendesele gusuanguluga.

Noti jia gulonguga jia nwtsty jia Luka 15:17-24

ngagutshitshidile gubola: Nga ndo “gu meso aye.” Mu zuelelo dia Greki, mbimbi eji énôpion, jidi mukotelesa egi “gutuama; gu meso a.” Adi mujikalegela nji luholo lumoshi mu 1 Samuele 20:1 mu mukanda wa la Septante. Mu verse yene, Davidi wahudile Yonatana egi: “gubola gutshi ngatshitshidile sh’aye?”

enya mudimo: Tangua mona yala muene wavutugile gumbo diawo, watogele sh’enji egi amutangigo gifua mun’enji, uvi gifua muenya mudimo wenji. Muenya mudimo muene gakhalelego mukatshi dia enya mudimo wenji, uvi wakhalele muthu wa hanze wakhalele naye guzudiwa gu mudimo mukunda nu lusugu lumoshi.​—Mat 20:1, 2, 8.

wamuhanele beze nu guzumba guagasue: Athu ana guzuela egi, mu zuelelo dia Greki, mbimbi eji jidi gudivua nu mbimbi philéô, jiana gukotelesa matangua ako egi “guhana beze” (Mat 26:48; Mako 14:44; Luka 22:47). Uvi mahugo avula, jiana gukotelesa egi “gukhala nu guzumba mukunda nu” (Yone 5:20; 11:3; 16:27). Tangua sh’enji wamuyambele nu gusuanguluga guagasue luholo elu, wamonesele egi watshiginyile diago guvutuga gua mun’enji owu wabalumuine mutshima.

ungutange gifua mun’aye: Ba manuscrits ako ana gulezela egi: “Ngubuise gifua muenya mudimo waye.” Uvi ba manuscrits ako avula a ginono diago, anyi atagana ha gushila mutshima, ana gudivua diago nu mbimbi jia mangino jia verse jiene. Enya ndunge ako ana guzuela egi mbimbi eji jialezelewe hagula egi jidivue nu Luka 15:19.

gikuto . . . luphete . . . sandale: Gikuto egi giakhalelego gikuto gia phamba-phamba, giakhalele gikuto giabalega gubonga. Yajiya gukhala egi gikuto giene giakhalele gia gulonda muabonga, akhalele muhana ngenji jia lukuma. Luholo sha mona owu wambile mun’enji luphete gu muno ludi mumonesa khenda, nu lukuma, nu guzumba gakhalele nago muene mukunda nu mun’enji wavutugile. Luphete nu sandale yakhalelego musudigiwa muavula gudi enya mudimo. Hene, sh’enji wamonesele diago haphelo egi wayembele mun’enji muabonga ha gumuvutula mu fami yenji.

(Luka 15:25-32) “Mun’enji wa somi wakhalele mu dihia. Hajile muene, wasuenele hehi nu inzo, wavile matululu a miziki nu ulumbu. 26 Muene watamegele muenya mudimo mumoshi, wamuhudile egi, ndaga itshi idi mubalega. 27 Muenya mudimo wamuwambelele gamba: ‘Phangi’aye wajigale, sh’aye wamushiyila gana ga ngombe ga maji-maji ndaga ya muene wamumona luko nu muila wa bonga nu jingolo.’ 28 Mona wa somi wavile jikhabu, watunyile gungina monzo, sh’enji wazogele wamunzonzele. 29 Uvi muene wabalumuine sh’enji egi: ‘Tata! Ivo yavula ngagutshitshila gale mudimo, ngana tunago mbimbi yaye. Uvi aye khenji unguhua nga gana ga khombo hagula ngusuanguluge nu mafuta ami. 30 Uvi haza mun’aye yowu wazangelele ikumba yaye gudi jithambi, aye wamushiyila gana ga ngombe ga maji-maji.’ 31 Sh’enji wamuwambelele egi, ‘Mun’ami, aye udi nu ame masugu agasue. Ima yagasue ingudi nayo idi yaye. 32 Uvi yakhadi yabonga ha gukina nu gusuanguluga ndaga ya phangi’aye owu wakhalele wagufua udi luko nu monyo, wakhalele wagutota, wamuenega.’”

Kamba Ndaga Jiko jia Ndando jia mu Nyuma

(Luka 14:26, NWT) “Gula muthu waza gudi ame, udi naye gukhala nu umbalagaji nu sh’enji nu gin’enji, nu mukaji’enji nu an’enji, nu aphangi’enji a mala nu a akhetu, nga nu monyo wenji diago, gula ndo muene gajiyilego gukhala mulandudi wami.

Noti jia gulonguga jia nwtsty jia Luka 14:26

gukhala nu umbalagaji: Mu Biblia, mbimbi “gukhala nu umbalagaji” jiana gukotelesa ndaga jiavula. Jiajiya guhana matangi a muthu udi nu umbalagaji nu muthu muko handaga muthu muene wamukalegela ndaga jia khuta; nga ndo jiajiya gukotelesa egi, gushinjiga muthu ha gutshitshila athu ako gubola. Mbimbi jiene jiajiya nji gukotelesa egi, gukhala nu matangi akola a gutuna guzumba muthu nga gima, ngenyi matangi ene ana gutuma muthu ha gutuna gudivua nu muthu muene nga nu gima giene. Luko, mbimbi eji jiajiya gukotelesa egi, gumonesa guzumba guazonda. Tangua Biblia yana guzuela egi Yakobo wakhalele “nu umbalagaji” nu Leya, uvi wakhalele muzumba Rachel, idi mutshigina guzuela egi Yakobo wakhalele muzumba Rachel muavula gubalega Leya (Gis 29:31, mbimbi goshi’a diyiji; Mikh 21:15, mbimbi goshi’a diyiji.) Hene, Yesu gakhalelego muzuela egi alandudi enji adi naye gukhala nu umbalagaji nu enya fami jiawo, nga nu ene hakhawo. Gula atshita ngenyi, yajiyilego guadivua nu verse jiko jia Bibllia. (Fuanesa nu Mako 12:29-31; Ef 5:28, 29, 33.) Hene, mu verse eyi, mbimbi “gukhala nu umbalagaji” jidi mukotelesa egi “gumonesa guzumba guazonda.”

(Luka 16:10-13, NWT) Muthu udi wagujinginyina mu ima yazonda, udi nji wagujinginyina mu ima yavula. Muthu gashigo watagana mu ima yazonda, gashigo nji watagana mu ima yavula. 11 Hene, gula mushigo gudimonesa athu agujinginyina mu umonyi wa ha mavu awa, nanyi mbawumihana umonyi wa giamatshidia? 12 Luko, gula mushigo gudimonesa athu agujinginyina gu ima ya muthu muko, nanyi mbawumihana gima gia enue hakhenu? 13 Muthu gajiyilego gukhala muhiga wa mafumu mbadi, handaga mbawutuna mumoshi ha guzumba muko. Mbawujinginyina gudi muko, uvi muko ndo. Wajiyilego gukhala muhiga wa Nzambi nu wa umonyi.”

w17.07-F diyiji 8-9 par. 7-8

Kambenu Umonyi wa Giamatshidia

7 Tanga Luka 16:10-13. Muenya mudimo adi muzuelela mu gifezegeselo giahanele Yesu wakuatele ufuta nu enya mudimo ako mukunda nu guheta gubonga. Uvi Yesu udi mukolesa alandudi enji ha gukuata ufuta mu dilu, uvi ishigo mukunda nu guheta gubonga guawo hakhawo. Yesu wamonesele gudivua gudi mukatshi dia “umonyi wa ha mavu awa” nu gukhala wagujinginyina gudi Nzambi. Longo ditshi tuajiya guzula? Tuajiya gumonesa egi tudi agujinginyina gudi Nzambi mu luholo luetu lua gukalegela “umonyi wa ha mavu awa.” Luholo lutshi tuajiya gukalegela umonyi wene?

8 Luholo luatagana lua gukalegela ima yetu ludi, guhana musomonyi hagula mudimo wa gulongesa ha mavu agasue uye gutuama, gifua muazuelele Yesu. (Mat. 24:14) Mona mukhetu mumoshi wakhalele mumba makuta mu kesi imoshi akhalele nayo. Ha guzalesa kesi yene, wazudile desizio dia gutuna gusumba ima yenji ya gukena nayo. Tangua kesi yazalele, wazanguile makuta ene, waahanele ha gukuatesa mudimo wa gulongesa hagula egi uye gutuama. Phangi mumoshi wa yala gu Inde wakhalele nu ilanga yenji ya koko. Wazanguile koko jiavula, wajihanele gu antenne de traduction ya Malayalama. Wazuelele egi: “Luholo aphangi ana gusumba koko, gula ngaahana koko, idi mumonesa egi ngahana musomonyi wabonga gubalega makuta. Elu luholo luabonga diago lua gutangiza. Luholo lumoshi nji, aphangi a gu Grece, ana guhana maji a olive, nu fromage nu ima iko ya gudia gudi aphangi a gu Betele.

    Mikanda ya Kipende (2000-2025)
    Zoga
    Ngina
    • Kipende
    • tumina muthu muko
    • Tomba ndaga jia luholo nu luholo
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Luholo lua Gukalegela Site Yetu
    • Gunemesa Ndaga jia Athu Ako
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Ngina
    tumina muthu muko