LUMENE LUA MUTHU
Yehowa Watuhanele Ngolo mu Tangua dia Ita nu mu Tangua dia Guhuima
Phangi Paul: Tuakhalele nu gusuanguluga guavula! Mu Novembre 1985, tuatshitshile vuayaje yetu ya thomo gifua ba misionere gu Libéria mu Afrique de l’Ouest. Avion yetu yamaganele gu Sénégal. Anne wazuelele egi: “Gungima dia tangua dimoshi nu ndambo, tumuheta gu Libéria!” Gungima atuwambelele egi: “Athu agasue adi muya gu Libéria, adi naye gutuluga haha. Athu ako akhalele mutshigina gutambula prezida ufumu, hene tuakhalelego luko nu luholo lua guya guene.” Gungima dia masugu 10 tuabalegesele nu ba misionere ako gu Sénégal, tuavile egi akhalele mushiya athu gu Libéria, mafumu a leta azuelele nji egi athu ashigo naye guzoga mu jinzo jiawo nga mu ba avenue mu matangua a ngueze, handaga gula atshita ngenyi akhalele naye guashiya.
Phangi Anne: Tuakhala athu atema gutuama dia gingonza sendese ulenge. Mu ulenge wami, ngakhalele mujiyiwa gifua muthu wana vua gikenene giavula. Ngana vua woma wavula ikhale ngudi mutshigina guzawuga njila! Uvi tuazudile desizio dia guya Libéria fundo atutumine ngatshima yakhalele gingonza.
Phangi Paul: Ame nu Anne tuakudile fundo dimoshi gu Ouest ya Angleterre. Tangua diagasue mvuaji jiami nu mama wa Anne akhalele gutuwambela ha gutshita mudimo wa tangua diagasue, hene tuabuile avundji anjila gungima dia gumanesela khalasa. Mvuaji jietu jia suangulugile muavula luholo tuazudile desizio dia gubalegesa monyo wetu mu mudimo wa tangua diagasue. Tangua ngataganesele ivo 19, ngahetele luendu lua gungina gu Betele, Anne nji wangusangele guene gungima dia gudizula n’enji mu ulo mu 1982.
Atuhana diplome gu khalasa dia Gileade mu 8 Septembre 1985
Phangi Anne: Tuakhalele musuanguluga ha gukalagala mudimo gu Betele, uvi tuangua diagasue tuakhalele mutangiza ha guya fundo diakhalele nu funu ya alongeshi. Gu Betele tuakhalele mutshita mudimo nu aphangi a mala nu a akhetu anyi akhalele ba misionere, khadilo diawo dia tutumile ha gukudisa nzala ya gubua ba misionere. Tuakhalele mutshita gisambu phipha yagasue ivo thathu mukunda nu ndaga yene. Mu 1985 tuakhalele nu gusuanguluga guavula tangua atutamegele ha gungina khalasa dia 79 dia Gileade! Gungima atutumile gu Libéria mu Afrique de l’Ouest.
GUZUMBA GUA APHANGI GUATUKUATESELE HA GUKOLESELA MU MALAMBA
Phangi Paul: Tuanginyile mu avion ya thomo inyi yakhalele muya gu Libéria tangua ahanele njila egi athu ajiya guya guene. Mu tangua diene, athu akhalele muvua woma wavula handaga mafumu a leta akhalele khenji ahana njila gudi athu ha guzoga mu matangua a ngueze. Athu akhalele muvua woma wavula nu akhalele mulenga nu gutataganya gula avua matululu a gamiyo! Ha gudivua muabonga, tuakhalele mutanga mikhapho ya mukanda wa Ngimbo. Uvi tuakhalele muzumba diago mudimo wetu gu Libéria. Mukaji’ami Anne wakhalele misionere gu terituare, uvi ame ngakhalele mukalagala mudimo gu Betele nu phangi John Charuk.a Ngajiyile ndaga jiavula gudi muene handaga wajingile gu Libéria ivo yavula, wakhalele mujiya muabonga malamba nu ndaga aphangi akhalele mutagana najio.
Phangi Anne: Itshi yatukuatesele ha gusuanguluga nu mudimo wetu gu Libéria? Tuakhalele musuanguluga handaga tuakhalele muzumba aphangi’etu. Ene nji akhalele gutuzumba muavula nu akhalele yagujinginyina gudi Yehowa. Tuabuile mafuta awo akola, abuile nji gifua enya fami yetu ihe-ihe. Akhalele gutuhana malongo nu gikhesa giavula mu nyuma. Tuakhalele musuanguluga muavula ha gukalagala mudimo wa gulongesa gu Libéria. Athu akhalelego musuanguluga gula tuatshita tangua diazonda ha gualongesa! Akhalele muzuelela ndaga jia Biblia mu mafundo agasue. Hene, yakhalelego lamba mukunda nu esue ha guta nawo maga. Tuakhalele nu alongogi avula a Biblia, hene yakhalele lamba ha gualongesa mukut’awo agasue. Yakhalele terituare yabonga diago!
YEHOWA WATUHANELE GIKHESA TANGUA TUAKHALELE MUVUA WOMA
Tudi mubamba aphangi akhalele mulenga ita gu Betele ya gu Libéria mu 1990
Phangi Paul: Tuajiya guzuela egi guhuima guanginyile gu Libéria mukunda nu ivo nguana, uvi gungima mu 1989 athu anyi akhalele mukamba gutambula prezida ufumu abatele luko itumba yavula mu gifutshi. Mu 2 juillet 1990 mbundudi jiasendesele guhinyina hehi nu fundo diakhalele Betele. Gungima dia mbeji thathu tuakhalelego luko nu luholo lua guta maga nu aphangi’etu akhalele hanze ya Betele, gifua enya fami yetu nga aphangi a gu biro diakoma dia Matemue a Yehowa. Ndaga jiakhuta jiakhalele guene jiavula, ima yagudia yakhalele lamba, athu akhalele mubungisa muila nu akhetu gu ngolo. Ndaga yene yatshitshile ivo 14 nu yabatele lamba mu gifutshi giagasue.
Phangi Anne: Athu ako akhalele mu iphuta iko akhalele guluisa nu gushiya enya iphuta iko. Masuta akhalele mafundo agasue nu mata, asudigile nji mu luholo luabola, akhalele mungina mu jinzo jiagasue muzangula ima yagasue atshigina. Masuta ako akhalele mushiya athu gifua luholo ana shiya susua. Masuta ene akangele njila, akhalele musanda nu gushiya athu ako, ndaga jiene jiakhalele mukalegewa hehi nu Betele. Ashiyile nji aphangi’etu akhalele yagujinginyina gudi Yehowa, mukatshi dia aphangi ene, muakhalele nji ba misionere mbadi.
Aphangi ako ambile monyo wawo mu gingoza luholo asuegele aphangi a mu iphuta inyi akhalele mukambewa ha gushiyiwa. Ba misionere nu aphangi a gu Betele asuegele nji aphangi ako. Aphangi ako alengele akhalele mubanda mu sugu jia hashi gu Betele, uvi ako tuakhalele mubanda nawo mu sugu jia gosa. Gusugu yetu tuakhalele mubanda nu fami imoshi yakhalele nu athu 7.
Phangi Paul: Lusugu nu lusugu masuta akhalele mukamba gungina gu Betele ha gujiya gula tudi musuega athu guene. Tuakhalele nu aphangi nguana akhalele mutadila luphango lua Betele, muyadi akhalele mutadila ha fenetre uvi ako mbadi akhalele hanze. Aphangi akhalele hanze gula asha mago gutuama, yakhalele mumonesa egi gushigo nu mulonga. Uvi gula asha mago gungima, yakhalele mumonesa egi masuta adi muza ha gutshita ndaga jiabola, hene aphangi akhalele mutala ha fenetre akhalele muwambela aphangi mu phushi ha gusuega aphangi anyi akhalele mukambewa.
Phangi Anne: Uvi lusugu lumoshi aphangi akhalelego nu luholo lua gukanga masuta ene njila ya gungina mu luphango lua Betele. Hene masuta ene anginyile gu betele, ngadisuegele nu phangi wa mukhetu mumoshi mu khumba. Mu khumba yene muakhalele placard yakhalele nu ima yagusuega muene. Phangi wa mukhetu wadisuegele guene. Masuta angulanduile gu sugu jia gosa, akhalele nu mata. Asendesele gubunda gu mufulo nu khabu jiagasue. Paul wawambelele egi: “Mukaji’ami udi muzua meya mu gikhoso (kijuilo).” Tangua ngakangele mufulo wa placard, ima yakhalele muene yashile matululu. Ngakhalele naye guyivutula ha fundo yakhalele, yazudile tangua, hene ngatangijile egi masuta adi naye gudihula mukunda nu ndaga ngudi mukalagala, ngavile woma, ngasendesele gudigita. Ngakhalele naye guhuimyina gutuama dia gukangula mufulo. Hene ngatshitshile gisambu mu mutshima ha gutoga Yehowa ha gungukuatesa. Gungima, ngakanguile mufulo, ngaamenegene nu guhuinyina guagasue. Suta mumoshi wangulutuile (wangununguine), wabalegele mbala imoshi gu khumba, wasendesele gutala ima yakhalele gu placard uvi gayikangudilego. Suta muene wadihudile muavula luholo gamonelego nga muthu mumoshi guene. Muene nu thundu ya masuta akhalele nenji akambele mu sugu jiko uvi amonelego nga muthu mumoshi.
GIAMATSHIDIA GIAKHALELE GIFUA MUINDA MUKATSHI DIA PHIPHA
Phangi Paul: Mbeji jiavula tuakhalelego nu ima ya gudia yavula. Uvi ima ya gudia ya mu nyuma yakhalele guene yavula. Gu Betele, gukombelela gua mugimenegena guakhalele gifua “gudia guetu gua mu gimenegena,” tuakhalele musuanguluga nu programe yene handaga yakhalele gutuhana gikhesa ha gulandula gu kolesela lusugu nu lusugu.
Tuakhalele mujiya egi gula tuaya mukamba ima ya gudia nu meya, mbayikhala lamba hagula tubambe aphangi’etu anyi tuasuegele, handaga akhalele mukambewa ha gushiyiwa. Uvi matangua ako tuakhalele gudihula luholo tuakhalele muheta ima ya gudia mu luholo lua gushimana! Yehowa wakhalele gutukuatesa nu ima tuakhalele nayo funu nu watukuatesele ha gutuna guvua woma.
Ndaga jia mu gifutshi giene jiabolele diago, tuakhalelego luko nu felela, uvi giamatshidia giatuhanele gikhesa. Aphangi avula a mala nu a akhetu akhalele mulenga ha guhuluisa monyo wawo, uvi alanduile gukolesa gutshigina guawo nu akhalelego gudisagesa muavula mukunda nu malamba ene. Aphangi ako akhalele muzuela egi malamba ene akhalele gifua “formasio adi muheta mukunda nu lamba diakola.” Akulu nu aphangi a mavuala akhalele nu gikhesa akalegele yagasue ha gukuatesa aphangi ako. Tangua aphangi a mala nu a akhetu alengele, akhalele gudikuatesa nu asendesele gulongesa lukuma luabonga mu mafundo akhalele muya. Akhalele mutshita yagasue ha gutunga Jinzo jia Ufumu mu mafundo ene nu gutshita gudibungisa. Mu tangua diene, guya mu gudibungisa nu gulongesa lukuma luabonga guakhalele muhana aphangi gikhesa nu felela. Tangua tuakhalele mukhapha ima ya gudia, milele nu ima iko, aphangi atutogele ibuta ya gulongesela ha fundo dia milele! Athu avula amonele ndaga jiene nu itumba yaluiwe, akhalele mutegelela lukuma luabonga. Athu ene adihudile muavula ha gumona luholo Matemue a Yehowa akhalele mudizumba nu gusuanguluga mukatshi diawo ikhale akhalele mutagana nu malamba, aphangi akhalele gifua muanya mukatshi dia phipha. (Mat. 5:14-16) Gikhesa gia aphangi gia tshitshile egi athu ako anyi akhalele masuta abala abue Matemue a Yehowa.
YEHOWA WATUHANELE NGOLO TANGUA TUADIKHAPHELE NU APHANGI
Phangi Paul: Matangua ako tuakhalele mukatuga gu Libéria. Mu givo gimoshi tuakhalele mukatuga gu Libéria mbala thano, mbala thathu tuakhalele mutshita masugu azonda uvi mbala jiyadi tuakhalele mutshita givo diago. Phangi mumoshi wa mukhetu wakhalele misionere wakhalele mukotelesa muabonga luholo tuakhalele gudivua tangua tuakhalele mukatuga gu Libéria. Wazuelele egi: “Gu Gileade atuwambelele ha guzumba aphangi Aklisto nu mutshima umoshi, yene ndaga tuakalegele. Yadiago, tangua tuabembele aphangi a mala nu a akhetu mu tangua diene dia lamba, yatusagesele muavula!” Uvi tuakhalele nu gusuanguluga luholo tuakhalele nu luendu lua guakuatesa mu ifutshi atutumine handaga ifutshi yene yakhalele hehi nu Libéria.
Tudi nu gusuanguluga ha guvutuga gu Libéria mu 1997
Phangi Anne: Mu Mai 1996, tuatshitshile vuayage mu gamiyo ga Betele, mu gamiyo gene muakhalele nu mikanda yavula ya ndando yakhalele muzuelela ndaga jia mudimo wetu gu Libéria. Tuakhalele naye gutshita ba kilometre 16 ha guheta mu fundo dia ubambi ha sambua dia ville. Mu tangua diene, masuta atuzogelele. Masuta ene akhalele nu khabu, asendesele guloza mata gosa, atuzolele athu thathu mu gamiyo, gungima ayile nu mulumi’ami Paul mu gamiyo gene. Ndaga yene yatusagesele muavula diago. Mugisagumuisa, tuamonele mulumi’ami Paul muza wagunamana ha mbombo. Thomo tuatangijile egi amulozele uta, uvi gungima tuakotelesele egi yakhalelego ngenyi handaga wakhalele muwenda! Suta mumoshi wa munamenesele tangua diakhalele gumuzola mu gamiyo. Tuasuangulugile handaga phuta yene yakhalele yazonda.
Gamiyo ga masuta gakhalele hehi nu esue, gakhalele gaguzala nu athu akhalele muhana woma. Tuazudile desizio dia gungina muene, uvi guakhalelego nu fundo dia gukhala, hene tuazuelele egi tuzenzele getu gu gamiyo gene. Uvi chauffeur wasendesele gulengesa gamiyo phushi jiavula, tuakalugile ha gumububila egi amagese, uvi wakhalele muvua woma ha gumagesa. Tuakalegele yagasue hagula tubuigo, uvi tangua tuahetele mu dimbo dinyi gamiyo gamaganele, tualebele muila nu tuakhalele mudigita mukunda nu woma.
Phangi Paul: Tangua tuaditadile, tuadihudile muavula luholo mukut’etu agasue tuakhalele nu monyo handaga tuakhalele nu mvindu yavula nu milele yetu yakhalele yagutshianuga. Gutuama dietu guakhalele nu hélicoptère yalozewe masashi, yakhalele mumonega gifua gula yazuga gosa mbayibua. Uvi tuakhalele naye gungina mu hélicoptère yene hagula itubate gu Sierra Leone mu lusugu lualanduile, hene tuabandele hehi nu hélicoptère yene. Tangua tuahetele gu Sierra Leone, tuakhalele nu gusuanguluga guavula, uvi tuakhalele nji gudisagesa mukunda nu aphangi’etu a gu Libéria.
YEHOWA WATUHANELE NGOLO HA GUKOLESELA MU MALAMBA AKO
Phangi Anne: Tuakhalele mu ubambi tangua tuahetele gu Betele ya gu Sierra Leone mu dimbo dia Freetown, aphangi nji atuyambele muabonga. Uvi ngasendesele gutangiza ndaga jiagasue jia lamba tuataganele najio gu Libéria. Ngakhalele muvua woma masugu agasue, ngakhalele mutangiza egi ndaga ya lamba yajiya gungubuila. Ngakhalelego mukotelesa ndaga jiene muabonga. Mu phipha, ngakhalele muphaphumuga, ngakhalele mutangiza egi ndaga imoshi yabola idi mutshigina gungubuila. Ndaga yene yakhalele gungusagesa, ngakhalelego muhuima muabonga. Mulumi’ami wakhalele gungubata nu gutshita gisambu hamoshi nu ame. Tuakhalele muyimba ngimbo jia Ufumu uu nu tangua ngakhalele gudivua muabonga. Ngakhalele mutangiza egi mbangumukata misongo yakola mukunda nu ndaga jiene nu mbangushigo luko mutshita mudimo wami wa gimisionere.
Mbangujimbilago ndaga yakalegewe mu masugu a landuile. Mu masugu ene tuahetele mikanda mbadi, yakhalele Réveillez-vous ! ya 8 Juin 1996 yakhalele nu longo dimoshi diakhalele nu muto wa lumene egi: “Comment venir à bout des crises de panique.” Gungima dia gutanga longo diene, ngakotelesele mukunda natshi ngakhalele gudivua ngenyi. Mukanda wa mbadi wakhalele Inzo Yaleha ya Mutaledi ya 15 Mai 1996, yakhalele nu muto wa lumene egi: “Où puisent-ils leur force ?” Inzo Yaleha ya Mutaledi yene yahanele gifegeselo gia gimbimbila gia namanele mu mahambu. Longo diene diamonesele egi gimbimbila giajiya guzuga ngatshima gidi nu phuta mu mahambu, luholo lumoshi nji nyuma ya Yehowa yajiya gutuhana gikhesa ha gukuatesa athu ako ngatshima tudi mutagana nu malamba. Yehowa wakalegele mikanda eyi ha gunguhana gikhesa mu tangua diabonga. (Mat. 24:45) Ngakambele nji malongo ako akhalele muzuelela ndaga yene, ngaahagele fundo dimoshi, malongo ene angukuatesele muavula. Gungima dia masugu ngakhalelego luko gudisagesa muavula.
YEHOWA WATUHANELE GIKHESA HA GUTSHIGINA MUDIMO UHE-UHE
Phangi Paul: Tangua diagasue akhalele gutuwambela ha guvutuga gu Libéria, tuakhalele nu gusuanguluga. Uvi gu gisugishilo gia givo 2004, tuatagenesele ivo hehi nu 20 mu mudimo atuhanele. Ita yakhalelego luko gu Libéria. Aphangi alondele ndaga hagula midimo ya gutunga isendese gukalegewa gu Betele, uvi mu tangua diene atuhanele ginemo gihe-gihe.
Ndaga yene yatuhanele lamba handaga tuakhalele naye gubemba mafuta etu anyi abuile gifua enya fami yetu. Itshi yatukuatesele ha gukolesela? Ndaga yatukuatesele idi gutangiza luholo tuabembele enya fami yetu ha guya gu khalasa dia Gileade. Ndaga yene yatuhanele nji lamba uvi gutangiza egi gudihana mu mudimo wa Yehowa guana bata ishimbigo, yatutumine ha gutshigina mudimo wene. Gungima, atutumine gu Ghana gifutshi giana khala hehi nu Libéria.
Phangi Anne: Tuadidile muavula luholo tuabembele aphangi’etu a gu Libéria. Tuadihudile muavula tangua phangi Frank mukulu wa gukola munu wakhalele nu ndunge jiavula watuwambelele egi: “Mudi naye gutubuita mutshima!” Wakotelesele egi: “Tudi mujiya egi mbamutujimbilago nga hazonda, uvi mudi naye gusha matangi enu mu mudimo uhe-uhe handaga Yehowa wamihanyi nawo, hene zumbenu aphangi a gu Ghana nu mutshima umoshi.” Mbimbi jiene jiatuhanele gikhesa ha gukolesela mu malamba ahe-ahe tuakhalele mutagana nawo mu mudimo wene.
Phangi Paul: Uvi tuakalegelego masugu avula hagula tusendese guzumba aphangi’etu a gu Ghana. Matemue a Yehowa akhalele guene avula diago! Mafuta etu ahe-ahe atukuatesele ha gukolesa gutshigina guetu gudi Yehowa. Tangua tuataganesele ivo 13 gu Ghana, atuwambelele ndaga iko ya gushimana. Atutogele ha guya mutshita mudimo gu Betele ya gu Kenya gifutshi ginyi giana khala gu Afrique de l’Est. Ikhale tuakhalele muvua uhote wa aphangi a gu Libéria nu a gu Ghana tuabembele, uvi tuakuatele ufuta uhe-uhe nu aphangi a mala nu a akhetu gu Kenya. Esue getu mulandula gukalagala mudimo mu terituare eyi yakoma idi nu funu ya alongeshi.
Tudi nu mafuta etu ahe-ahe gu Kenya mu 2023
MALONGO TUAHETELE
Phangi Anne: Mu monyo wami ngataganele nu malamba avula, matangua ako ngakhalele muvua woma wavula. Gula udi mujinga mu mafundo a ingoza nu udi mutagana nu malamba akola, wajiya gudisagesa muavula nga gukata misongo nga gusendesa guvua woma. Yehowa ganago gutusaga mu luholo lua gushimana mu ndaga ya luholo elu. Uu nu mangino ngana gudisagesa gula ngavua matululu a mata, ndaga yene yana tshita egi mago ami adinyigisago. Uvi ngana sha mutshima mu ukuateshi unu Yehowa nu aphangi ana gutuhana ha gukolesela. Ngakotelesele nji egi gula tudi mulonguga Biblia, gutshita gisambu, guya mu gudibungisa nu mu mudimo wa gulongesa, Yehowa wajiya gutukuatesa ha gulandula gutshita mudimo wetu.
Phangi Paul: Athu ako ajiya gutuhula egi: “Muana zumba diago mudimo wenu ba?” Tuana jiya egi ifutshi yajiya gukhala yabonga, uvi yajiya nji gukhala ingoza, nga ndo ndaga jishigo diago muyila muabonga guene. Uvi itshi yana gutusuanguluisa muavula gubalega? Ndaga yana gutusuanguluisa muavula idi aphangi’etu a mala nu a akhetu. Ngatshima tuana katuga mu ifutshi ya gudisha, uvi mukut’etu agasue tuana zumba Yehowa. Tuatangijile egi tuayile muhana aphangi gikhesa, uvi mu guzuela guabonga ene atuhanele gikhesa.
Fundo diagasue tuanaya, aphangi’etu a mala nu a akhetu ana khala khapho dia Yehowa. Mu mafundo agasue tuanaya, tuana gudivua gifua tudi gu inzo yetu. Tuana jiya egi gula tualandula gushila Yehowa mutshima, muene mbawutuhana gikhesa ha gulandula gukolesela.—Fili. 4:13.
a Tala lumene lua phangi John Charuk ludi nu muto wa lumene egi: “Je suis reconnaissant à Dieu et au Christ”, mu Inzo Yaleha ya Mutaledi ya 15 Mars 1973.