-
Christian Teaching Kasem Olketa Jew Long Taem Bilong Olketa AposolWastaoa—2005 | October 15
-
-
Christian Teaching Kasem Olketa Jew Long Taem Bilong Olketa Aposol
WANFALA important meeting kamap long Jerusalem long samting olsem 49 C.E. John, Peter, and James, wea hem haf brata bilong Jesus, attendim datfala meeting. “Luk olsem olketa nao olketa post” bilong Christian kongregeson long datfala taem. Bible talem hao aposol Paul and fren bilong hem Barnabas tu attend. Long datfala meeting olketa story abaotem hao for divaedem datfala big territory for duim preaching waka. Paul story olsem abaotem datwan: “Olketa sekhand witim mi and Barnabas for showimaot hao olketa agree for mifala go long olketa nation, and olketa bae go long olketa wea circumcise.”—Galatians 2:1, 9.a
Wanem nao diswan hem minim? Waswe, olketa bae divaedem territory for preachim gud nius long tufala grup, olketa Jew and nara pipol wea followim Jew religion, and olketa Gentile? Or waswe, olketa bae divaedem territory followim olketa spialaen wea olketa markem? For kasem ansa for diswan, iumi need for savve abaotem history bilong olketa Jew wea no stap long Palestine.
Olketa Jew Long Taem Bilong Olketa Aposol
Long taem bilong olketa aposol, haomas Jew nao stap long olketa ples aotsaed long Palestine? Luk olsem plande savveman agree witim disfala toktok long buk wea olketa kolem Atlas of the Jewish World, wea sei: “Hard for man savve long barava namba bilong olketa, bat luk olsem hem stret for iumi sei, no longtaem bifor 70 C.E. samting olsem tu and haf million Jew nao stap long Judaea and winim foa million nao stap long olketa nara ples wea anda long Rul Bilong Rome. . . . Luk olsem 10 percent bilong evri pipol wea stap anda long Rul Bilong Rome hem olketa Jew, and long samfala area wea staka Jew stap, olsem olketa taon long olketa province long east, maet samting olsem 25 percent or winim datwan nao olketa Jew.”
Olketa main ples wea olketa Jew stap long East hem Syria, Asia Minor, Babylon, and Egypt. Olketa nara Jew community wea no big tumas stap long Europe. Samfala Jew Christian wea no stap long Israel nao, hem Barnabas from Cyprus, Prisca and Aquila wea kam from Pontus and then bihaen stap long Rome, Apollos from Alexandria, and Paul from Tarsus.—Acts 4:36; 18:2, 24; 22:3.
Olketa community bilong olketa Jew wea no stap long Palestine plande taem tingim and duim samting for hom bilong olketa. Wanfala samting wea olketa duim nao, hem for sendem go tax evri year for temple long Jerusalem. Diswan hem olsem olketa tekpart long worship long temple. Wanfala savveman, John Barclay, hem sei olsem abaotem datwan: “Plande samting showimaot hao olketa community bilong olketa Jew wea no stap long Palestine strong for evritaem kolektem datfala selen, and olketa wea rich savve givim tu samfala extra selen.”
Nara samting hem wei wea plande thousand Jew savve go bak long Jerusalem evri year for celebratem olketa festival. Iumi savve lukim diswan long Acts 2:9-11 wea story abaotem Pentecost 33 C.E. Olketa Jew wea stap long datfala festival kam from Parthia, Media, Elam, Mesopotamia, Cappadocia, Pontus, Asia, Phrygia, Pamphylia, Egypt, Libya, Rome, Crete, and Arabia.
Olketa bigman bilong temple long Jerusalem savve raetem olketa leta tu long olketa Jew wea no stap long Israel. History showimaot hao Gamaliel, datfala teacher bilong Law wea Acts 5:34 hem storyim, hem sendem olketa leta go long Babylon and olketa nara ples long world tu. Taem aposol Paul kam long Rome olsem prisoner long samting olsem 59 C.E., “olketa leader bilong olketa Jew” talem hem hao olketa “no kasem eni leta abaotem [hem] from Judea, and tu, no eniwan long olketa brata wea arrive kam hem report or talem eni nogud samting abaotem [hem].” Diswan showimaot hao plande taem olketa long Palestine savve sendem olketa leta and report go long olketa Jew long Rome.—Acts 28:17, 21.
Olketa Jew wea no stap long Palestine iusim Greek transleison bilong Hebrew Scripture wea olketa kolem Septuagint. Wanfala buk hem sei: “Luk olsem iumi fit for sei olketa Jew wea no stap long Palestine savve readim and olketa acceptim datfala LXX [Septuagint] olsem Bible bilong olketa Jew wea no stap long Palestine or ‘olketa holy Scripture.’” Olketa Christian long datfala taem barava iusim tu datfala sem transleison taem olketa teach.
Olketa member bilong Christian governing body long Jerusalem savve long evri samting hia. Gud nius hem kasem finis olketa Jew long Syria and olketa area wea winim go datwan, wea insaed diswan hem Damascus and Antioch. (Acts 9:19, 20; 11:19; 15:23, 41; Galatians 1:21) Long datfala meeting long 49 C.E., luk olsem olketa wea attend mekem olketa plan for preaching waka long future. Iumi lukluk lelebet long samting wea Bible talem abaotem wei wea gud nius hem kasem olketa Jew and nara pipol wea followim Jew religion.
Gogo Bilong Paul and Olketa Jew wea No Stap Long Palestine
Firstfala assignment bilong Paul hem for “talemaot nem bilong [Jesus Christ] long olketa nation, and tu, long olketa king and olketa son bilong Israel.”b (Acts 9:15) Bihaen datfala meeting long Jerusalem, Paul gohed for preach long olketa Jew wea hem meetim long olketa ples wea hem kasem. (Lukim box long page 14.) Diswan showimaot hao luk olsem samting wea olketa disaedem saed long territory hem for markem spialaen and no for divaedem pipol long tufala grup. Paul and Barnabas duim missionary waka long west, and olketa narawan preach long olketa Jew long Palestine and olketa bigfala community bilong olketa Jew long East.
-
-
Christian Teaching Kasem Olketa Jew Long Taem Bilong Olketa AposolWastaoa—2005 | October 15
-
-
Samfala nara main ples wea olketa Jew stap hem Babylon, and olketa ples olsem Parthia, Media, and Elam. Wanfala man wea studyim history talem hao “olketa Jew stap long evri territory long flat area bilong Tigris and Euphrates, start from Armenia go kasem Persian gulf, and northeast go for Caspian Sea, and east go kasem Media.” Datfala Encyclopaedia Judaica hem sei namba bilong olketa kasem samting olsem 800,000 or winim. Josephus, wanfala Jew wea raetem history long datfala taem, talem hao plande thousand Jew wea stap long Babylon savve travel go long Jerusalem for celebratem olketa festival evri year.
Waswe, samfala long olketa Jew hia wea travel from Babylon go long Jerusalem olketa baptaes long Pentecost 33 C.E.? Iumi no savve, bat samfala wea lisin long aposol Peter long datfala day olketa kam from Mesopotamia. (Acts 2:9) Iumi savve hao aposol Peter hem stap long Babylon long samting olsem 62-64 C.E. Taem hem stap long there nao hem raetem first leta and maet mek-tu leta bilong hem. (1 Peter 5:13) Staka Jew stap long Babylon and luk olsem hem part long territory wea olketa markem for Peter, John, and James long datfala meeting wea Galatians hem storyim.
-
-
Christian Teaching Kasem Olketa Jew Long Taem Bilong Olketa AposolWastaoa—2005 | October 15
-
-
a Maet disfala meeting kamap semtaem or maet join witim story bilong governing body long datfala taem abaotem wei for circumcise.—Acts 15:6-29.
-