Krzewiciele pokoju czy podżegacze wojenni?

„CHRZEŚCIJANIN nie powinien uczestniczyć w działaniach wojennych”. Zdanie to najkrócej ujmuje stosunek pierwszych chrześcijan do wojny — twierdzą Thoko i Malusi Mpulwanowie w piśmie Echoes, wydawanym przez Światową Radę Kościołów (ŚRK). Wyjaśniają, że dopiero „po zawarciu przymierza z władzami świeckimi Kościół chrześcijański” zaczął „uznawać konieczność wojny”. Z jakim skutkiem? Otóż wielowiekowe popieranie wojen przez kościoły chrześcijaństwa stało się w końcu tak rażące, że po II wojnie światowej Japoński Zjednoczony Kościół Chrystusowy uznał za konieczne opublikowanie oficjalnego „Aktu uznania współodpowiedzialności za II wojnę światową”.

Dziś, pół wieku po tamtej wojnie, chrześcijaństwo ma opinię nieco mniej wojowniczego. Doktor Roger Williamson z Kościoła anglikańskiego ubolewa jednak: „Jeśli pytamy, czy jako chrześcijanie powiedzieliśmy otwarcie i stanowczo ‚nie’ rzekomej logice wojny, a ‚tak’ miłości Chrystusa, to bez wątpienia musimy (...) jeszcze niejedno wyznać”. Wprawdzie w 1948 roku ŚRK wyraźnie oświadczyła, że „uznawanie wojny za środek rozstrzygania sporów jest nie do pogodzenia z nauką i przykładem naszego Pana, Jezusa Chrystusa”, niemniej — jak zauważa Williamson — kościoły chrześcijaństwa często przyczyniały się do „fanatyzmu, nietolerancji, ograniczania wolności i zaostrzania konfliktów”. Nie dziwi więc końcowy wniosek Williamsona: „Religia (...) często potęguje zatargi, zamiast je zażegnywać”.

Trafnym przykładem jest wojna prowadzona w byłej Jugosławii. Mimo lat okrucieństw i niesprawiedliwości miejscowe religie nie potrafiły się porozumieć w sprawie konfliktu wstrząsającego tym krajem. Dlaczego? Doktor Williamson zauważa, że chociaż między duchownymi serbskimi a chorwackimi powinna istnieć więź wynikająca ze wspólnoty wierzeń chrześcijańskich, w rzeczywistości dzieli ich nie mniejsza przepaść niż polityków zwaśnionych stron. Zarówno tam, jak i gdzie indziej księża chrześcijaństwa — katoliccy, prawosławni i protestanccy — zamiast krzewić pokój, występują w roli „kapelanów popierających swoją stronę”. Chociaż do ŚRK należy obecnie przeszło 300 wyznań, „o dziwo, naprawdę trudno jest wskazać kościoły, które rzeczywiście czynią (...) pokój” — przyznaje dr Williamson.

Naprawdę trudno. Ale w odróżnieniu od wyznań skupionych w ŚRK, tylko dyskutujących o pojednaniu, istnieje religia, która rzeczywiście zdołała pojednać byłych wyznawców rozmaitych ugrupowań religijnych i pomogła im stać się prawdziwymi chrześcijanami. Ponad 5 800 000 Świadków Jehowy w 233 krajach, kierując się miłością do Boga oraz dążeniem do „pokoju ze wszystkimi”, odmówiło udziału w wojnach szalejących w różnych częściach świata, na przykład w Ameryce Południowej, Azji, na Bliskim Wschodzie, w Irlandii Północnej, na terenie byłej Jugosławii czy w Ruandzie (Hebrajczyków 12:14; Mateusza 22:36-38). Wprost przeciwnie, zgodnie z proroctwem biblijnym ‛przekuwają swe miecze na lemiesze’ i ‛nie uczą się wojowania’ (Micheasza 4:3).

[Ilustracje na stronie 31]

Za zachowywanie neutralności wielu afrykańskich Świadków Jehowy brutalnie pobito lub zmuszono do ucieczki z kraju