Gdzie leży legendarny Vinland?

Od naszego korespondenta w Kanadzie

W KRAINIE tej rosła samosiewna pszenica i dzikie „winne jagody” (żurawiny), w strumieniach roiło się od łososi, a zimą nie doskwierał mróz. Według norm sprzed tysiąca lat był to raj. Na podstawie relacji 36 śmiałków, którzy tam dotarli, próbowano w XX wieku ustalić, gdzie Europejczycy mogli po raz pierwszy postawić stopę na kontynencie północnoamerykańskim.

Mniej więcej między rokiem 990 a 1000 n.e. wiking Leif Eriksson ze swą drużyną wyruszył na wyprawę odkrywczą, podczas której miał przebyć ponad 2000 kilometrów. Pożeglował na północ wzdłuż zachodnich brzegów Grenlandii, następnie skręcił w kierunku zachodnim i dotarł do dwóch krain, które nazwał Hellulandem i Marklandem. Dziś uważa się, że była to Ziemia Baffina oraz Labrador. Trzecie miejsce lądowania osłaniała tajemnica. Gdzie leży legendarny Vinland?

W 1959 roku archeolodzy Helge Ingstad i jego żona, Anne Stine Ingstad, wszczęli poszukiwania. Dysponowali jedynie wskazówkami ze starych opowieści Normanów, które są znane jako sagi islandzkie i stanowią mieszaninę prawdy i fikcji. Pokonali tysiące kilometrów wodą, lądem i w powietrzu, podróżując tam i z powrotem wzdłuż wschodniego wybrzeża Ameryki Północnej. W końcu zostali nagrodzeni — natknęli się na L’Anse aux Meadows, niewielkie osiedle na półwyspie leżącym w północnej części Nowej Fundlandii. Jeden z mieszkańców, George Decker, zaprowadził ich do czegoś w rodzaju zarośniętych ruin.

Siedmioletnie prace wykopaliskowe pozwoliły ustalić prawdopodobne dzieje tego terenu i przykuły uwagę świata. Ingstadowie odkopali osiem darniowych domostw i znaleźli brązową szpilkę do spinania ubrań. Wszystko to nosiło ślady działalności wikingów. Jednym z najdonioślejszych odkryć był mały piec do wytopu żelaza. Jak się ocenia, resztki żużlu pochodzą z okresu, w którym według sag Eriksson dotarł do Nowego Świata. Nareszcie znaleziono dowód, który zdawał się potwierdzać obecność wikingów w Ameryce Północnej.

Miejsce, które dziś znamy jako L’Anse aux Meadows, nie w pełni pasuje do opisu legendarnego Vinlandu. Niewykluczone, iż nigdy nie uda się stanowczo określić dokładnego położenia tej krainy. Wygląda jednak na to, że nawet jeśli wikingowie nie dotarli do Ameryki Północnej pierwsi, to i tak zjawili się tam jakieś 500 lat przed Kolumbem.

Obecnie można zwiedzić to miejsce i zobaczyć, jak żyli tamci ludzie. Do obejrzenia są zrekonstruowane domy z darni oraz kopia wikińskiej łodzi, którą Eriksson mógł wyruszyć na swą pamiętną wyprawę. Przewodnicy w historycznych strojach zachęcą cię do cofnięcia się w czasie o tysiąc lat i pomogą ci wyobrazić sobie, że jesteś wśród wikingów.

[Mapa na stronie 12]

[Patrz publikacja]

GRENLANDIA

ZIEMIA BAFFINA

LABRADOR

NOWA FUNDLANDIA

L’ANSE AUX MEADOWS

[Ilustracja na stronie 12]

„Snorri”, ponad 15-metrowa rekonstrukcja handlowej łodzi wikingów, znanej jako knara

[Prawa własności]

Nordfoto/Carl D. Walsh

[Ilustracja na stronach 12, 13]

Zrekonstruowane darniowe domy w L’Anse aux Meadows

[Prawa własności]

L’Anse aux Meadows National Historic Site/UNESCO World Heritage Site

[Ilustracja na stronie 13]

Leif Eriksson