Nasze serce — zdumiewający narząd

„CIEBIE będę opiewać, gdyż uczyniony jestem cudownie, w sposób przejmujący lękiem. Dzieła Twoje są zdumiewające, o czym bardzo dobrze wie dusza moja” (Ps. 139:14).a Te pełne wdzięczności słowa psalmisty Dawida powinny znaleźć oddźwięk w głębi naszego jestestwa, gdyż Stwórca rzeczywiście zbudował nasze ciała w sposób napawający zdumieniem i głęboką czcią!

Nic więc dziwnego, że Alexis Carrel, laureat nagrody Nobla, tak się wyraził w książce pt. Man the Unknown (Człowiek istota nieznana) o krwi, tym „strumieniu życia”, płynącym w naszych tętnicach i żyłach: „Zaopatruje każdą komórkę w odpowiednie składniki odżywcze, a jednocześnie pełni rolę głównego ścieku, który odprowadza odpady wydalane z żywych tkanek. Zawiera też substancje chemiczne i luźne komórki, które w razie potrzeby potrafią naprawić poszczególne narządy. Są to doprawdy zadziwiające właściwości. Strumień krwi wykonujący tak niezwykłe zadania można przyrównać do potoku, który za pomocą mułu i drzew niesionych z nurtem remontuje domy stojące na brzegu”. (Strony 77, 78). Wyobraźmy sobie, że pokarm i odpadki płyną tym samym korytem i jedno nie przeszkadza drugiemu! A co sprawia, że ów życiodajny strumień krąży w naszym organizmie? Serce!

Serce rzeczywiście stanowi dowód mądrości Stwórcy. Jest to pusty w środku narząd mięśniowy, mniej więcej wielkości pięści. U mężczyzn waży około 310, a u kobiet jakieś 260 gramów. Składa się z czterech jam — prawego i lewego przedsionka oraz prawej i lewej komory. Prawy przedsionek przyjmuje krew napływającą z całego organizmu. Gdy się napełni, tłoczy ją do leżącej pod nim prawej komory, skąd jest przepompowywana do płuc. Odpowiednie zastawki zapobiegają cofaniu się krwi. W płucach krew wyzbywa się dwutlenku węgla i jednocześnie pobiera niezbędny do życia tlen. Z płuc krew płynie do lewego przedsionka, a potem do lewej komory, skąd zostaje wtłoczona do dużego, ogólnego układu krążenia, aby zaopatrywać wszystkie komórki organizmu w substancje odżywcze i zabierać z nich różne odpady.

W gruncie rzeczy istnieją więc dwie pompy i dwa krwiobiegi. Prawa, nieco mniejsza strona serca przesyła krew do płuc, utrzymując tak zwane krążenie płucne (małe), a lewa, większa i silniejsza, tłoczy ją do całego ciała (krążenie ogólne, czyli duże). Warto dodać, że łączna długość wszystkich naczyń krwionośnych — tętnic, żył i włośniczek — wynosi u człowieka około 97 000 kilometrów.

Pod względem budowy serce jest najmisterniej utkanym mięśniem w całym organizmie. Kiedy człowiek biegnie z maksymalną szybkością, serce dzięki swej niezwykłej strukturze może pracować dwa razy intensywniej niż pozostałe mięśnie. Wszystkie inne mięśnie szybko się męczą, natomiast mięsień sercowy pracuje nieustannie od kołyski aż do grobu. Trzeba jednak zaznaczyć, że po każdym skurczu ma on chwilkę odpoczynku. U noworodków serce bije mniej więcej 150 razy na minutę, ale w miarę dojrzewania jego akcja zwalnia się do przeciętnie 72 uderzeń na minutę.b W ciągu 70 lat życia narząd ten wykonuje około 4 miliardów uderzeń. Przepompowuje w tym czasie jakieś 174 miliony litrów krwi. Przy wysiłku fizycznym potrafi bić dwa razy szybciej, przyspiesza też wtedy, gdy ogarnia nas podniecenie, gniew lub strach, przygotowując nas w ten sposób do ataku lub do ucieczki.

Bardzo ciekawa jest okoliczność, że serce samo się zaopatruje w energię. Pracą żołądka, gdzie pokarm jest przygotowywany do dalszego trawienia, oraz ruchami robaczkowymi jelit, wskutek których treść zbędna dla organizmu jest przesuwana dalej i w końcu wydalana, zawiaduje autonomiczny układ nerwowy. Natomiast serce ma własne źródło energii, własny rozrusznik, czego jeszcze do niedawna sobie nie uświadamiano. Toteż u płodu zaczyna ono bić, zanim się wykształcą nerwy. Co więcej: stwierdzono, że serce pracuje nawet po wyjęciu z klatki piersiowej, zwłaszcza gdy jest zaopatrywane w krew.

Tak ważny i ciężko pracujący narząd z całą pewnością zasługuje na dobre traktowanie. Trzeba mu więc zapewniać właściwe odżywianie i niezbędny odpoczynek oraz rozsądnie go zatrudniać, aby pozostał silny. W szczególności człowiek powinien całkowicie unikać tytoniu. Należy też zachowywać umiar i równowagę w korzystaniu z rozrywek.

Z uwagi na tak ważne funkcje życiowe narząd ten jest często wymieniany w Biblii. Jak się jednak o tym przekonamy, Słowo Boże kładzie nacisk nie tyle na literalne, co na symboliczne znaczenie serca.

[Przypisy]