„Diadem i świadectwo”

„WTEDY [kapłan Jehojada] wyprowadził syna królewskiego i włożył na niego diadem i Świadectwo; i tak uczynili go królem i go namaścili” (2 Królów 11:12). Tak w Księdze Królów opisano koronację Joasza. Zapewne zauważyłeś, że oprócz „diademu”, czyli królewskiego nakrycia głowy, Jehojada włożył też na młodego władcę „Świadectwo”. Co to takiego? I dlaczego posługiwano się tym w czasie uroczystej koronacji?

Hebrajski odpowiednik słowa „Świadectwo” zazwyczaj odnosi się do Dziesięciorga Przykazań albo do całego Prawa Bożego (Wyjścia 31:18; Psalm 78:5, Bg). Harmonizuje z tym równoległe sprawozdanie z 2 Kronik 23:11, gdzie według Biblii warszawskiej czytamy: „Wyprowadzono syna królewskiego, nałożono mu diadem, wręczono zakon”. Jednakże w 2 Księdze Królewskiej [Królów] 11:12 zastąpiono w tym przekładzie słowo „Świadectwo” określeniem „naramiennik”, mimo iż w tekście hebrajskim w obu miejscach występuje ten sam wyraz. Dlaczego?

Jak wyjaśnia Herders Bibelkommentar, znany niemiecki komentarz do Pisma Świętego, niektórym tłumaczom trudno jest sobie wyobrazić, by król mógł na głowie lub na ramieniu nosić Prawo. Ponieważ w 2 Samuela 1:10 wspomniano w związku z Saulem o jego diademie i naramienniku (bransolecie), twierdzą, iż w 2 Królów 11:12 pierwotnie też musiało chodzić o ‛koronę i naramiennik’ (zob. Biblię warszawską; por. przypis w Biblii Tysiąclecia). Ale jest to tylko przypuszczenie. Zastąpienie słowa „Świadectwo” wyrazem „naramiennik” stanowi drastyczną ingerencję w tekst oryginalny.

Dlatego w Biblii Tysiąclecia jest mowa o Prawie, czyli przymierzu prawa; czytamy tam: „(...) włożył na niego diadem i [wręczył] Świadectwo”. Ale czy Jehojada wręczył Joaszowi „Świadectwo”? To prawda, że hebrajski czasownik oznaczający „włożył” można też oddać przez „dał”. Jednakże w Księgach Królów i Kronik słowo to występuje po jednym razie i odnosi się zarówno do diademu, jak i do Świadectwa. Co więcej, występuje po nim hebrajski odpowiednik słowa „na”. A zatem poprawne tłumaczenie omawianego zwrotu musi brzmieć „włożył na”. Jak podano w New World Translation (Przekład Nowego Świata), diadem i Świadectwo zostały ‛włożone na’ młodziutkiego króla Joasza.

Po co więc i w jaki sposób arcykapłan „włożył” na niego Świadectwo? Zapoznajmy się z wyjaśnieniem niemieckiego uczonego Ottona Theniusa: „Prawo — księga, w której spisano przykazania Mojżeszowe. W symbolicznym geście kładziono ją królowi na głowie po przyozdobieniu go diademem” (Die Bücher der Könige). Podobny pogląd wyraził profesor Ernst Bertheau: „Włożenie Prawa [na króla] w rzeczywistości miało wymowę symboliczną i oznaczało, że król ma obowiązek rządzić zgodnie z jego przepisami” (Die Bücher der Chronik).

Bóg nakazał, żeby każdy król po objęciu władzy sporządził sobie odpis Prawa i żeby potem przez całe życie je studiował oraz wprowadzał w czyn (Powtórzonego Prawa 17:18-20). Włożenie „Świadectwa” na nowo intronizowanego władcę stanowiło symboliczny gest, mający mu przypomnieć, że choć jest królem, nie stoi ponad Prawem Jehowy. Niestety, po śmierci arcykapłana Jehojady Joasz zapomniał o tej doniosłej prawdzie i stopniowo odchodził od wielbienia Jehowy, a w końcu zginął z rąk zamachowców (2 Kronik 24:17-25).