MATEUSZA
Komentarze — rozdział 11
nauczać i głosić: Zob. komentarz do Mt 4:23.
innych miastach: Najwyraźniej chodzi o żydowskie miasta w Galilei.
Chrystusa: W tekście greckim tytuł „Chrystus”, czyli „Pomazaniec”, jest tutaj poprzedzony rodzajnikiem. Użycie tej konstrukcji podkreśla, że Jezus jest obiecanym Mesjaszem — kimś namaszczonym do odegrania szczególnej roli (zob. komentarze do Mt 1:1; 2:4).
tym, który miał przyjść: Czyli Mesjaszem (Ps 118:26; Mt 3:11; 21:9; 23:39).
trędowaci: Zob. komentarz do Mt 8:2 i Słowniczek pojęć, „Trąd; trędowaty”.
Zapewniam: Zob. komentarz do Mt 5:18.
Chrzciciel: Lub „Zanurzyciel” (zob. komentarz do Mt 3:1).
celem, do którego ludzie wytrwale dążą, (...) ci, którzy się nie poddają: Użyte tu dwa spokrewnione ze sobą greckie słowa (biázetai i biastaí) zawierają myśl o zdecydowanym działaniu lub wysiłkach. Niektórzy tłumacze Biblii uznali, że mają one negatywny wydźwięk — że chodzi o stosowanie przemocy lub bycie jej ofiarą. Ale kontekst i użycie czasownika biázetai w Łk 16:16 (jedynym miejscu oprócz Mt 11:12, w którym on występuje) wskazują raczej na pozytywny sens — „dążenie do czegoś z entuzjazmem; gorliwe zabieganie o coś”. Te greckie słowa najwidoczniej odnoszą się do zdecydowanych działań lub wysiłków osób, które przychylnie zareagowały na głoszenie Jana Chrzciciela, co otworzyło przed nimi możliwość odziedziczenia Królestwa.
w pismach proroków i w Prawie: Zazwyczaj wyrażenie to brzmi: „Prawo i pisma proroków” (Mt 5:17; 7:12; 22:40; Łk 16:16). Tylko w tym miejscu zastosowano odwrotny szyk. Chociaż w zasadzie nie wpływa to na zmianę znaczenia (zob. komentarz do Mt 5:17), wydaje się, że w tym wersecie położono większy nacisk na rolę proroctw w Biblii. Poza tym powiedziano tu, że nawet w Prawie prorokowano, co podkreśla proroczy charakter Prawa.
Eliaszem: Hebrajskie imię, które znaczy „moim Bogiem jest Jehowa”.
smuciliście: Lub „uderzaliście się ze smutku”. Bicie się w piersi było oznaką głębokiego smutku lub poczucia winy i wyrzutów sumienia (Iz 32:12; Nah 2:7; Łk 23:48).
nie jadł ani nie pił: Słowa te najwyraźniej odnoszą się do pełnego wyrzeczeń życia Jana, które wiązało się z poszczeniem i wymaganym od nazirejczyków powstrzymywaniem się od alkoholu (Lb 6:2-4; Mt 9:14, 15; Łk 1:15; 7:33).
Syn Człowieczy: Zob. komentarz do Mt 8:20.
poborców podatkowych: Zob. komentarz do Mt 5:46.
o mądrości świadczą jej dzieła: Mądrość została tutaj uosobiona i przedstawiona jako dokonująca dzieł. W równoległym sprawozdaniu Łukasza słowo oddane jako „dzieła” dosłownie znaczy „dzieci” (zob. komentarz do Łk 7:35). „Dzieci” mądrości lub inaczej jej „dzieła” — to znaczy czyny Jana Chrzciciela i Jezusa — dowodziły, że oskarżenia przeciwko nim były fałszywe. Jezus niejako powiedział: „Popatrzcie na nasze prawe uczynki i postępowanie, a przekonacie się, że ten zarzut jest bezpodstawny”.
Kafarnaum: Zob. komentarz do Mt 4:13.
nieba: Słowa „niebo” użyto tu w sensie przenośnym — oznacza ono uprzywilejowaną pozycję.
grobu: Lub „Hadesu”, czyli wspólnego grobu ludzkości (zob. Słowniczek pojęć, „Grób”). To słowo zostało tu użyte w sensie przenośnym, żeby opisać poniżenie, które miało spotkać Kafarnaum.
lżej będzie: Zob. komentarz do Łk 10:12.
małym dzieciom: Lub „tym, którzy są jak małe dzieci”, czyli osobom pokornym i chętnym do nauki.
obciążeni: Ci, których Jezus zachęcał do przyjścia, byli „obciążeni” zmartwieniami i trudnościami. Poza tym z powodu ludzkich tradycji dodanych do Prawa Mojżeszowego uciążliwe stało się dla nich wielbienie Jehowy (Mt 23:4). Ciężarem był nawet szabat, który miał zapewniać pokrzepienie (Wj 23:12; Mk 2:23-28; Łk 6:1-11).
ja was pokrzepię: Greckie słowo tłumaczone na „pokrzepić” może się odnosić zarówno do odpoczynku (Mt 26:45; Mk 6:31), jak i do zapewnienia komuś ulgi, dzięki której może dojść do siebie i odzyskać siły (2Ko 7:13; Flm 7). Kontekst wskazuje, że wzięcie „jarzma” Jezusa (Mt 11:29) będzie się wiązać ze służbą, a nie z odpoczynkiem. Użyty tu grecki czasownik w stronie czynnej zawiera myśl, że Jezus wzmacnia zmęczonych i dodaje im sił, dzięki czemu chcą wziąć na siebie jego lekkie i miłe jarzmo.
Weźcie na siebie moje jarzmo: Jezus wspomniał o „jarzmie” jako o symbolu podporządkowania się władzy i kierownictwu. Jeżeli mówił tu o jarzmie nałożonym mu przez Boga, to mógł mieć na myśli podwójne jarzmo, pod którym jego uczniowie stanęliby razem z nim, a on by im pomagał. W takim wypadku sformułowanie to można by oddać: „Stańcie ze mną pod moim jarzmem”. Ale Jezus mógł też mieć na myśli jarzmo, które sam nakłada na innych, a którego przyjęcie oznacza podporządkowanie się jego władzy oraz kierownictwu przez przyłączenie się do jego uczniów (zob. Słowniczek pojęć, „Jarzmo”).
łagodny: Zob. komentarz do Mt 5:5.
pokorny: Dosł. „uniżony w sercu”. Użyte tu greckie słowo wskazuje na pokorę i skromność; występuje też w Jak 4:6 i 1Pt 5:5, gdzie zostało oddane jako „pokorni”. Stan czyjegoś symbolicznego serca jest widoczny w jego postawie wobec Boga i ludzi.