Synagoga w Ostii

Na zdjęciu widać pozostałości synagogi w Ostii, porcie, który obsługiwał Rzym. Budowla była odnawiana i przebudowywana, ale uważa się, że pierwotnie była to synagoga wzniesiona w drugiej połowie I w. n.e. Istnienie tej synagogi wskazuje, że w pobliżu Rzymu przez długi czas mieszkali Żydzi. Chociaż ok. 49 lub 50 r. n.e. cesarz Klaudiusz nakazał Żydom opuścić Rzym, możliwe, że w jego okolicach pozostały społeczności żydowskie (Dz 18:1, 2). Po śmierci Klaudiusza w 54 r. wielu Żydów powróciło do Rzymu. Kiedy ok. r. 56 Paweł pisał list do tamtejszych chrześcijan, zbór składał się zarówno z Żydów, jak i osób innej narodowości. To wyjaśnia, dlaczego Paweł poruszył sprawy dotyczące obu grup i pomógł im dostrzec, jak mogą żyć ze sobą w jedności (Rz 1:15, 16).

1. Rzym

2. Ostia