Młodzi ludzie pytają:

Jak mogę dawać przykład młodszemu rodzeństwu?

PAUL wiedział, że jego młodszy brat ogromnie lubi telewizję, toteż bardzo się zdziwił, gdy któregoś dnia wyłączył telewizor w samym środku programu. Dlaczego tak postąpił? „To nie jest przyzwoity film. Ty na pewno byś wyłączył, więc zrobiłem to sam” — wyjaśnił Paulowi.

Nawet nie zdając sobie z tego sprawy, Paul dał bratu przykład — i to dobry. Czy masz młodsze rodzeństwo? Jeśli tak, to oddziałują na nie twoje słowa i czyny. W książce Sibling Rivalry (Rywalizacja między rodzeństwem) Seymour V. Reit pisze: „Chęć dorównania starszemu bratu (siostrze) jest niewiarygodnie silna i kieruje większością poczynań małego dziecka. Starsze rodzeństwo stanowi naturalny wzór do naśladowania”.

Czy ci się to podoba, czy nie, twoi bracia i siostry prawdopodobnie patrzą w ciebie jak w obraz, ponieważ jesteś starszy i bardziej odpowiedzialny. Starają się naśladować twój sposób mówienia i postępowania. Taka ciągła konieczność dawania przykładu rodzeństwu bywa dość męcząca.a „Jestem wszystkim stawiana za przykład” — skarży się kilkunastoletnia Linda. „Mama mówi, że właśnie dlatego muszę się dobrze uczyć (...) To naprawdę za duża odpowiedzialność”. Ciąży ona szczególnie tym, którzy żyją w rodzinie niepełnej. „W gruncie rzeczy zastępuję im ojca” — napisał pewien chłopiec o młodszym rodzeństwie.

Jednak to, że jesteś starszym bratem lub starszą siostrą, ma też swoje dobre strony. Przede wszystkim pozwala ci wywierać korzystny wpływ na życie rodzeństwa. Zobaczmy w jaki sposób.

W domu

Stare przysłowie mówi: „Dom buduje się mądrością, a umacnia się go roztropnością” (Przypowieści [Przysłów] 24:3, Bw). Oczywiście budowanie domu — uczynienie go miejscem, gdzie panuje spokój i przyjemna atmosfera — jest głównie obowiązkiem rodziców. Jeśli jednak będziesz przejawiać mądrość i roztropność, także się przyczynisz do szczęścia twojej rodziny.

Na przykład jak reagujesz, kiedy mama lub tata proszą, żebyś wyniósł śmieci lub posprzątał swój pokój? Czy robisz to chętnie? Czy jesteś posłuszny? A może buntujesz się albo odpowiadasz opryskliwie? Jeśli tak, to nie zdziw się, gdy twoje rodzeństwo wkrótce zacznie się zachowywać podobnie. Mądrość i roztropność nakazuje zastosować się do rady z Księgi Przypowieści 1:8: „Synu mój, słuchaj pouczenia swojego ojca i nie odrzucaj nauki swojej matki” (Bw).

Co prawda możesz mieć uzasadnione powody do narzekania. Pewna 18-letnia dziewczyna skarżyła się: „Mama za mało wymaga od moich braci. Wszystko spada na mnie: prace domowe, dawanie przykładu, dosłownie wszystko”. Niewykluczone, że ma rację. Ale czy zamiast się buntować, nie lepiej spokojnie i z szacunkiem przedyskutować całą sprawę z rodzicami? Opowiedz im o swych odczuciach i wyjaśnij, co twoim zdaniem można by ulepszyć. Przez otwartą i swobodną wymianę myśli z rodzicami, nie tylko ułatwiasz sobie życie, ale też uczysz młodsze rodzeństwo dojrzałego załatwiania nieporozumień.

Po omówieniu wszystkiego z tatą i mamą pamiętaj jednak, że to do nich należy ostateczna decyzja. Uszanuj ją. Również w ten sposób dajesz dobry przykład rodzeństwu.

Większości sprzeczek o wykonywanie prac domowych da się uniknąć, jeśli wykażesz inicjatywę. Innymi słowy: Czy zawsze trzeba ci przypominać, żebyś nie rozrzucał rzeczy po całej podłodze, czy też układasz je z własnej inicjatywy? Twój niemy przykład pomoże bratu lub siostrze zrozumieć, że w rodzinie wszystko dobrze się układa, jeśli każdy robi, co do niego należy (por. Galatów 6:5).

W szkole

„Nienawidzę szkoły”. „Nie wiem, po co tam w ogóle chodzę. I tak się niczego nie nauczę”. „Rzucę szkołę, kiedy tylko będę mógł”. Młodzież często wypowiada takie niepochlebne opinie o szkole. A czy twoi bracia i siostry słyszą je od ciebie? Czy widzą, że wagarujesz lub opuszczasz lekcje? Może to wpłynąć na ich postawę wobec nauki.

Dawanie dobrego przykładu oznacza wypracowanie w sobie zdrowego, pozytywnego stosunku do szkoły. Nie jest to proste. Pamiętaj jednak: Przykładanie się do nauki przyśpiesza twój wzrost duchowy i umysłowy. Pozwala też nabyć umiejętności, które kiedyś pomogą ci zarobić na życie. W książce Questions Young People Ask—Answers That Work (Młodzi ludzie pytają — praktyczne odpowiedzi) jest część zatytułowana „Szkoła i praca”.b Przedstawiono tam pożyteczne informacje, które mogą poprawić twe nastawienie do nauki.

Twój pozytywny stosunek do szkoły na pewno udzieli się młodszym braciom i siostrom. Jeśli prócz tego będziesz się interesować ich stopniami i zadaniami domowymi — a od czasu do czasu nawet zaofiarujesz swą pomoc — zrobią szybsze postępy w nauce. A co powiedzieć o twoim zachowaniu w szkole? Jak się odnosisz do nauczycieli, instruktorów i innych pracowników? Czy jesteś przekorny i zawsze masz coś do powiedzenia, czy też dajesz dobry przykład, respektując ich władzę? (Por. Tytusa 3:1, 2).

Rodzeństwo obserwuje też, jakich kolegów sobie dobierasz. Jeżeli zwiążesz się z towarzystwem naśladującym wszystko, co modne, możesz bardzo szybko utracić więź z Bogiem. Znany werset z Listu 1 Koryntian 15:33 ostrzega: „Nie dajcie się zwodzić: ‛Złe towarzystwo psuje dobre obyczaje’” (Kowalski). Jednocześnie ustanawiasz precedens, groźny dla twego rodzeństwa. Pewien chłopiec wychowywany przez chrześcijańską matkę porzucił drogi Boże i zaczął się zadawać z grupą młodych narkomanów. Wkrótce sam się uzależnił. W obawie, aby młodszy brat nie poszedł w jego ślady, ostrzegał: „Tylko nie zacznij brać narkotyków!” Okazało się jednak, że czyny znaczyły więcej niż słowa, i jego brat niebawem wdał się w to samo towarzystwo. Z pewnością nie chciałbyś obciążyć swego sumienia świadomością, iż stałeś się przyczyną upadku własnego brata lub siostry (por. Mateusza 18:7).

Dawanie przykładu w wielbieniu Boga

Dla młodych chrześcijan najważniejsze jest dawanie dobrego przykładu w wielbieniu Boga. Poważny i nacechowany szacunkiem stosunek do tych spraw oraz budujące wypowiedzi nie tylko rozweselą serce Ojca niebiańskiego, lecz także mogą wywrzeć trwały wpływ na młodsze rodzeństwo (Przysłów 27:11).

Zilustrujmy to na przykładzie: Niektórym młodym Świadkom Jehowy sprawia trudność publiczne głoszenie (Mateusza 24:14; 28:19, 20). Jedni po prostu myślą, iż się do tego nie nadają — jak niegdyś Jeremiasz (por. Jeremiasza 1:6). Inni nawet czują się zakłopotani, gdy koledzy zobaczą ich w trakcie prowadzenia tej zbawczej działalności. Czy przypadkiem twoje rodzeństwo nie ma podobnych kłopotów? Jeśli tak, to staraj się pozytywnie zapatrywać na głoszenie. Postanów sobie, że będziesz regularnie wyruszał do służby z członkami rodziny. Gdy rodzeństwo zobaczy, że ta praca sprawia ci radość i satysfakcję, prawdopodobnie zechce naśladować twoją wiarę (por. Hebrajczyków 13:7).

Weź pod uwagę przykład kilkunastoletniej dziewczyny imieniem Crystal, która mówi: „Wytknęłam sobie cel, by każdego roku spędzać latem przynajmniej dwa miesiące w pomocniczej służbie pionierskiej”.c Jak jej gorliwość wpłynęła na młodszego brata? Crystal odpowiada: „Odkąd tak robię, mój 12-letni brat spędza więcej czasu w służbie”.

Jeszcze jednej sposobności dawania dobrego przykładu dostarczają zebrania chrześcijańskie. Biblia zaleca, by systematycznie na nie uczęszczać (Hebrajczyków 10:24, 25). Dlaczego nie miałbyś nauczyć braci i sióstr organizacji pracy i zdyscyplinowania, żeby na czas odrabiali lekcje i nie opuszczali zebrań? Zaczną odnosić z nich więcej radości, jeśli zobaczą, że zawsze jesteś dobrze przygotowany i starasz się brać w nich udział.

Stosowanie się do wymagań stawianych przez Boga nie jest łatwe. On jednak życzy sobie, by wszyscy młodzi chrześcijanie — czy mają rodzeństwo, czy nie — byli „wzorem w postępowaniu, w miłości, w wierze, w czystości” (1 Tymoteusza 4:12, Bw). Dlaczego nie miałbyś zacząć od domu? Może to spowodować ogromną zmianę w życiu zarówno twoim, jak i twego rodzeństwa.

[Przypisy]

[Ilustracja na stronie 18]

Twoja postawa wobec rodziców może wpłynąć na to, jak będzie się do nich odnosić młodsze rodzeństwo