Zapanuj nad telewizją, zanim ona zapanuje nad tobą

TELEWIZJA ma zdumiewające możliwości. Kiedy Amerykanie zachęcali kraje rozwijające do wprowadzenia telewizji, roztaczali przed nimi wizję technicznej utopii. Całe państwa miały się zamienić w klasy szkolne i nawet w najdalszych zakątkach odbierano by programy edukacyjne poświęcone tak istotnym sprawom, jak metody uprawy roli, ochrona gleby czy planowanie rodziny. Dzieci mogłyby się uczyć fizyki i chemii i korzystać z coraz szerszej wymiany kulturalnej.

Oczywiście większość takich marzeń rozbiła się o twardą rzeczywistość telewizji komercyjnej — ale nie wszystkie. Nawet dyrektor Federalnej Komisji ds. Telekomunikacji, Newton Minow, który w roku 1961 nazwał telewizję „rozległym pustkowiem”, przyznał w tym samym przemówieniu, że ma ona wielkie osiągnięcia i dostarcza świetnej rozrywki.

Z pewnością potwierdza się to także dzisiaj. Dzięki telewizyjnym serwisom informacyjnym poznajemy najnowsze wydarzenia światowe. Programy przyrodnicze pozwalają nam ujrzeć rzeczy, których inaczej moglibyśmy nigdy nie zobaczyć: Precyzyjny i wdzięczny lot kolibra „płynącego” w powietrzu na filmie w zwolnionym tempie bądź też odtwarzany w przyśpieszonym tempie oryginalny taniec klombu kwiatów, wybuchających z ziemi feerią barw. Możemy też obejrzeć relacje z wydarzeń kulturalnych, takich jak widowiska baletowe, koncerty symfoniczne i opery, a prócz tego spektakle teatralne, filmy i inne programy — jedne głębokie i wnikliwe, drugie po prostu zabawne.

Dla dzieci nadawane są programy oświatowe. Amerykański Państwowy Instytut Zdrowia Psychicznego podaje, że tak jak brutalne filmy uczą dzieci agresji, tak dobre wzorce przedstawiane w telewizji mogą nauczyć bezinteresowności, życzliwości i panowania nad sobą. Programy o tym, jak reagować w nagłych wypadkach, nawet uratowały dzieciom życie. Dlatego w książce Our Endangered Children (Nasze dzieci w niebezpieczeństwie) Vance Packard pisze: „Rozgoryczeni lub zaniepokojeni rodzice wynoszący telewizory na strych najprawdopodobniej przesadzają, chyba że tracą panowanie nad tym, co robią dzieci”.

Jak zapanować nad telewizją

Najwyraźniej więc zarówno w wypadku dorosłych, jak i dzieci decydujące znaczenie ma umiejętność zapanowania nad sytuacją. Czy panujemy nad telewizją, czy raczej ona panuje nad nami? Jak twierdzi Vance Packard, dla niektórych jedynym sposobem uwolnienia się spod jej władzy jest pozbycie się telewizora. Niemniej wiele ludzi potrafi zapanować nad telewizją, nie rezygnując z jej dobrych stron. Oto kilka sugestii:

✔ Przez tydzień lub dwa sumiennie notuj, ile godzin wasza rodzina spędza przed telewizorem. Po zsumowaniu zadaj sobie pytanie, czy telewizja jest warta czasu, który pochłania.

✔ Oglądaj konkretne programy, a nie po prostu telewizję. Zapoznaj się z programem telewizyjnym, żeby ustalić, co zasługuje na obejrzenie.

✔ Zarezerwuj i chroń określone pory dnia na rozmowy i wspólne zajęcia w gronie rodzinnym.

✔ Niektórzy eksperci ostrzegają, by nie pozwalać dzieciom i nastolatkom trzymać telewizora w swym pokoju. Rodzicom jest wtedy trudniej sprawdzać, co ogląda dziecko.

✔ Pomocny bywa magnetowid, jeśli cię na niego stać. Możesz wypożyczać ciekawe wideokasety lub nagrywać wartościowe programy i oglądać je w dogodnym czasie, kontrolując w ten sposób, co i kiedy pojawi się na ekranie. Słowo przestrogi: Gdy magnetowid wymknie się spod kontroli, może jedynie doprowadzić do tego, że zaczniesz spędzać przed telewizorem więcej czasu albo oglądać niemoralne filmy.

Kto jest twym nauczycielem

Człowiek to taka maszynka do uczenia się. Nasze zmysły stale zbierają informacje i przesyłają je do mózgu z szybkością 100 000 000 bitów na sekundę. Jesteśmy w stanie poniekąd wpłynąć na ich treść, jeśli sami decydujemy, czym karmimy swe zmysły. Historia telewizji wyraźnie pokazuje, że to, co oglądamy, potrafi skazić umysł i ducha równie łatwo, jak pokarmy i napoje mogą zatruć ciało.

Jak chcemy poznawać otaczający nas świat? Jakie źródła informacji wybierzemy? Od kogo lub od czego będziemy się uczyć? Warto tu uwzględnić zrównoważony pogląd Jezusa Chrystusa: „Uczeń nie przewyższa nauczyciela. Lecz każdy, dopiero w pełni wykształcony, będzie jak jego nauczyciel” (Łukasza 6:40, BT). Jeżeli zbyt wiele czasu spędzamy z telewizją, staje się ona naszym nauczycielem i zaczynamy czerpać z niej wzory — wyznawać prezentowane przez nią zasady i systemy wartości. W Księdze Przysłów 13:20 czytamy: „Kto z mądrym przestaje — nabywa mądrości, towarzysz głupców poniesie szkodę” (BT).

Nawet jeśli telewizja nie wprowadza do naszego domu głupców ani ludzi źle się prowadzących, to i tak brak w niej czegoś ogromnie ważnego. Otóż bardzo mało programów poświęca choć odrobinę uwagi potrzebom odczuwanym przez każdą istotę ludzką — potrzebom duchowym. Nawet jeśli telewizja wiernie przedstawia opłakany stan dzisiejszego świata, to czy odpowiada na pytanie, dlaczego ludzie nie umieją rządzić się sami? Wspaniale pokazuje piękno dzieł stwórczych, lecz co robi, by nas przybliżyć do naszego Stwórcy? Przenosi nas do najdalszych zakątków ziemi, ale czy potrafi wyjawić, czy kiedyś człowiek będzie żył na niej w pokoju?

Żadne „okno na świat” nie daje nam pełnego obrazu, jeśli nie udziela odpowiedzi na te istotne pytania natury duchowej. Właśnie to stanowi o nadzwyczajnej wartości Biblii. Jest ona „oknem” ukazującym świat z punktu widzenia naszego Stwórcy. Ma nam pomóc zrozumieć, po co żyjemy, i wzbudzić niezawodną nadzieję na przyszłość. Wyczerpujące odpowiedzi na nurtujące nas najżywotniejsze pytania mamy w zasięgu ręki. Tylko czekają, byśmy je przeczytali na fascynujących stronicach Biblii.

Jak jednak znajdziemy na to czas, jeśli nie będziemy panować nad telewizją?