Urocze uzdrowisko

Od naszego korespondenta w Czecho-Słowacji

KILKASET lat temu cesarz Świętego Imperium Rzymskiego Karol IV wraz ze swą świtą wracał strudzony do domu po nieudanym polowaniu. Nagle wyrósł przed nimi ogromny jeleń. Psy ujadając rzuciły się w pogoń za zwierzęciem, a w ślad za nimi ruszyli ostro łowcy, zapominając o zmęczeniu. Jeleń zaprowadził ich na skraj urwiska i śmiało zeskoczył w rozciągającą się poniżej dolinę.

Myśliwi z psami wybrali bezpieczniejszą, ale dłuższą drogę i zanim dotarli do stóp urwiska, jeleń zniknął. Odkryli za to coś innego — połyskujący strumień wody tryskający z gorącego źródła. Karol IV uroczyście oświadczył, że wybuduje w tym miejscu uzdrowisko i nada mu swoje imię. W ten oto sposób, jak głosi legenda, założono w zachodnich Czechach kurort Karlowe Wary, nazywany też dawniej Karlsbadem.

Gorące źródła

Skąd się biorą te gorące źródła? Jak wykazały ostatnie badania geologiczne, część wody deszczowej spadającej na stoki pobliskich gór wsiąka w ziemię i przesącza się przez niezliczone szczeliny w granicie. Spływając coraz niżej, wypłukuje ze skał różne składniki mineralne.

W ten sposób woda wzbogaca się w minerały i nasyca dwutlenkiem węgla, aż w końcu gdzieś na głębokości półtora kilometra zostaje ogrzana przez ciepłe skały. Pod wpływem ciśnienia pary wodnej i dwutlenku węgla, wydobywających się z głębin ziemi, wraca na powierzchnię, gdzie tworzy słynne gorące źródła.

W Karlowych Warach znajduje się w sumie 12 takich źródeł, o temperaturze od 41 do 72 stopni Celsjusza. Różnią się od siebie składem mineralnym, toteż każdemu przypisywane są inne właściwości lecznicze. Jak się oblicza, wody tych źródeł wynoszą na powierzchnię ziemi 18 ton składników minieralnych dziennie.

Lecznicze właściwości źródeł

Źródła przyciągają tłumy ludzi, mających nadzieję wyleczyć się z najrozmaitszych chorób — od wrzodów i kamicy żółciowej począwszy, przez alergię pokarmową i cukrzycę po otyłość i artretyzm. Podobno tutejsza woda mineralna pomaga pacjentom, którzy niedawno przebyli operację żołądka lub jelit, jak również chorym na wirusowe zapalenie wątroby.

Kuracje bywają różne, ale w każdej najważniejszym elementem jest picie wody z odpowiedniego źródła — trzy razy dziennie na pół godziny przed posiłkami. Leczenie może też obejmować kąpiele mineralne, kwasowęglowe, tlenowe i błotne, masaże oraz inne zabiegi. Niekiedy stosuje się też ścisłą dietę i ćwiczenia fizyczne.

W Czecho-Słowacji pacjenci są kierowani do sanatoriów przez lekarzy i związki zawodowe. Chętnych jest tylu, że brakuje miejsc. Ostatnio wiele domów uzdrowiskowych wyremontowano i postawiono kilka nowych. Wszystko to jednak nie zaspokaja potrzeb. Toteż wielu gości roztropnie stara się o miejsce z dużym wyprzedzeniem.

Spacer po mieście

Pogodna, miła atmosfera Karlowych Warów już od dawna urzeka kuracjuszy. Przyjemne dla oka białe fasady budynków wzniesionych na lesistych wzgórzach wyglądają jak torciki w witrynie cukierni.

Na brzegu rzeki Teplej można ujrzeć chłopców karmiących pstrągi okruchami chleba. W sklepach normalnym widokiem są kolejki za słynnymi karlsbadzkimi waflami. Na wystawach połyskują czeskie kryształy. Huty Szkła Mosera wysyłają z Karlowych Warów na cały świat kieliszki z rżniętego szkła.

Kuracjusze spacerujący alejkami wśród kasztanowców, rododendronów i białych bzów mogą się przysłuchiwać ptakom koncertującym na leśnych pagórkach. Tutaj zwykł się przechadzać ze swym notatnikiem Johann Wolfgang von Goethe. Pokazywał te piękne okolice Ludwikowi van Beethovenowi, który napisał w Karlsbadzie swą ósmą symfonię.

Od XVII wieku ulicami miasta wędrowali najwięksi muzycy świata. Oprócz Beethovena gościł tu Karol Maria von Weber, Niccolò Paganini, Fryderyk Chopin, Franciszek Liszt i Jan Brahms. To tutaj 9-letni Robert Schumann słuchał oczarowany koncertu Ignaza Moschelesa, co okazało się dla niego niezapomnianym przeżyciem.

Ponad sto lat temu cesarz Austrii Franciszek Józef I rozkazał wybudować dla siebie i swej rodziny Łazienki Cesarskie. Dzisiaj korzystają z nich kuracjusze, zażywając kąpieli leczniczych w mosiężnych wannach, podczas gdy cesarz używał wanny ze złota.

Zdrowie dla wszystkich

Zanieczyszczenie środowiska, przeludnienie, alkoholizm, palenie papierosów, niemoralność, siedzący tryb życia i inne ciemne strony naszej cywilizacji sprzyjają rozwojowi chorób XX wieku. Wiele ludzi szuka pomocy w uzdrowiskach, takich jak Karlowe Wary. Niestety, część osób leczących się w sanatoriach nawet tutaj nie przestaje palić czy źle się prowadzić, ku utrapieniu innych kuracjuszy.

Jest jeszcze inny problem: W pobliżu Karlowych Warów znajdują się złoża bogactw naturalnych, na przykład węgla i kaolinu, a zakłady zajmujące się ich eksploatacją zanieczyszczają te malownicze okolice.

Mimo to Karlowe Wary odwiedza mnóstwo osób szukających odpoczynku oraz ulgi w swych dolegliwościach. Naturalne środki lecznicze są błogosławieństwem od naszego Stwórcy i być może będą pomagać mieszkańcom ziemi, dopóki „żaden (...) nie powie: ‚Jestem chory’” (Izajasza 33:24).