Wyprawa w świat pięknych drzew

OD NASZEGO KORESPONDENTA W WIELKIEJ BRYTANII

WESTONBIRT, osada położona w Anglii w paśmie wzgórz Cotswold, słynie z arboretum — jednej z najstarszych, największych i najpiękniejszych na świecie kolekcji drzew i krzewów.a Przyjrzyjmy się jej bliżej.

Piękno i majestatyczność

„Piękno i majestat tej imponującej kolekcji robi wrażenie na każdym” — mówi dyrektor tego parku Hugh Angus. I chyba ma rację, o czym świadczy liczba osób wielokrotnie tu powracających.

W arboretum zgromadzono 18 000 drzew i krzewów, reprezentujących prawie połowę z 9000 gatunków i odmian żyjących w strefie umiarkowanej. Goście mogą się swobodnie poruszać po parku o powierzchni 240 hektarów, ale jak podaje przewodnik, w celu ułatwienia wędrówki „arboretum podzielono na cztery sektory i podano najlepsze pory ich zwiedzania”. Ponadto wytyczono specjalnie oznakowane trasy, na przykład Wiśniowe Wzgórza, Szlak Barw Jesieni i Kolekcja Rodzimych Gatunków.

Uroki pór roku

Zmiany pór roku na półkuli północnej dostarczają wspaniałych wrażeń. W arboretum każda pora odznacza się czymś szczególnym. Zimą nadarza się wyjątkowa sposobność podziwiania bogactwa odmian roślin iglastych oraz przyjrzenia się pełnym wdzięku kształtom, ciekawym fakturom i zaskakującym kolorom drzew, które zrzuciły liście. Wiosną w całej swej krasie ukazują się kwitnące wtedy krzewy i drzewa, jak azalie, kamelie, magnolie, różaneczniki i wiśnie, a piękna całości dopełniają dywany kwiatów polnych.

Latem w arboretum drzewa pokryte listowiem tchną spokojem, jesienią zaś mienią się feerią barw. Jest to najsłynniejsze widowisko Westonbirt, dlatego w październiku przybywa tu około 90 000 osób pragnących je obejrzeć. Główną atrakcją są różne odmiany japońskich klonów, cieszących oczy mocną czerwienią.

Wiele starszych klonów prawdopodobnie sprowadzono do Westonbirt z Japonii w okresie Edo (1603-1867). Niestety nie ma rejestrów japońskich nazw tych starych odmian. Wkrótce po tym, jak sprowadzono je do Europy, klony straciły w Japonii popularność, dlatego okazów przywiezionych dawno nie można zidentyfikować przez porównanie z tamtejszymi kolekcjami czy materiałem szkółkarskim. W miarę starzenia się klonów sadzi się kwatery nowych drzew. Prawie każde drzewo ma liście o niepowtarzalnym kształcie i kolorze. Jest to wynik selekcji materiału otrzymanego z nasion zebranych ze starych egzemplarzy, w której uwzględniono jesienne wybarwianie się liści. Klony wysadza się pomiędzy dużymi dębami i drzewami iglastymi zapewniającymi zacisze i cień oraz tworzącymi złote i zielone tło, przez które sączą się jesienne promienie słońca.

Nadzór naukowy

Początek arboretum w Westonbirt dała prywatna kolekcja założona w roku 1829, którą w roku 1956 odkupiła Brytyjska Komisja Leśnictwa. Nie chodziło jedynie o udostępnienie zwiedzającym terenów rekreacyjnych. Głównym celem było stworzenie naukowej kolekcji możliwie najlepiej przystosowanej do miejscowych warunków. W tym celu prowadzi się badania nad metodami rozmnażania, których wyniki — zarówno pozytywne, jak i niepomyślne — są przekazywane innym ogrodom botanicznym.

W Westonbirt zainstalowano nowatorski system komputerowy umożliwiający zgromadzenie szczegółowych informacji o każdym okazie — o jego pochodzeniu, rozwoju od nasienia do dojrzałości, stanie zdrowia, każdym zabiegu ochronnym, a nawet o przyczynie śmierci. Kolejne istotne zadanie polega na rozmnażaniu rzadkich czy osobliwych gatunków, łącznie z gatunkami zagrożonymi w swych siedliskach naturalnych i umieszczonymi na liście Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów. Nasiona pozyskuje się ze sprawdzonych źródeł, co pozwala zachować czystość gatunkową i wyhodować egzemplarze dla innych arboretów.

Westonbirt to także ośrodek szkoleniowy. Prowadzi się tu kursy rozpoznawania drzew, wygłasza wykłady na temat deforestacji, organizuje wycieczki połączone z prelekcjami i wyświetla przezrocza. W pewnych okresach codziennie organizowane są lekcje poglądowe dla młodzieży szkolnej.

Arboretum opuszcza się z bólem serca, ponieważ wizyta w tym miejscu dostarcza niezapomnianych wrażeń i budzi nieprzepartą chęć, by tu powrócić i nacieszyć się czarem innych pór roku. Wyprawa w piękny świat drzew pozwala lepiej uświadomić sobie ich wspaniałość oraz znaczenie dla życia na ziemi.

[Przypis]

[Ilustracje na stronie 17]

U góry: cyprysiki Lawsona

Pośrodku: klon japoński

U dołu: cedry libańskie