Usługi i zasoby dostępne w Internecie

BARDZO popularną usługą udostępnianą w Internecie jest poczta elektroniczna (tak zwany e-mail) — obejmująca swym zasięgiem cały świat i umożliwiająca wysyłanie i otrzymywanie listów w postaci elektronicznej. Listy takie stanowią znaczną część informacji wędrujących w Internecie, a poczta elektroniczna jest dla wielu osób jedyną usługą, z której w nim korzystają. Jak ona działa? Zanim odpowiemy na to pytanie, przyjrzyjmy się pokrótce działaniu zwykłej poczty.

Wyobraź sobie, że mieszkasz w Kanadzie i chcesz wysłać list do córki przebywającej w Moskwie. Po odpowiednim zaadresowaniu koperty nadajesz go w urzędzie pocztowym i tak rozpoczyna swą podróż. Kierowany jest do kolejnych punktów rozdzielczych, lokalnych i ogólnokrajowych, aż w końcu trafia do urzędu pocztowego w pobliżu miejsca zamieszkania twej córki.

Podobnie funkcjonuje poczta elektroniczna. Do swego listu, napisanego na komputerze, musisz dołączyć adres sieciowy córki. Wysyłany list opuszcza twój komputer, który jest połączony z Internetem prawdopodobnie za pośrednictwem linii telefonicznej, co umożliwia urządzenie zwane modemem. Następnie dociera do kolejnych komputerów, działających podobnie jak lokalne i ogólnokrajowe punkty rozdzielcze sieci pocztowej. Na podstawie posiadanych informacji potrafią one skierować list do właściwego komputera, z którego będzie go mogła odebrać twoja córka.

W przeciwieństwie do zwykłej przesyłki pocztowej list elektroniczny wędruje do celu — nawet na inny kontynent — najwyżej parę minut, chyba że jakaś część sieci jest mocno przeciążona lub tymczasowo nie działa. Kiedy twoja córka zajrzy teraz do swej elektronicznej skrzynki pocztowej, zobaczy w niej list. Dzięki tej szybkości oraz łatwości, z jaką można przesyłać informacje jednocześnie do wielu adresatów na całym świecie, poczta elektroniczna stała się bardzo popularnym środkiem łączności.

Grupy dyskusyjne

Inna popularna usługa nosi nazwę Usenet. Umożliwia ona przyłączenie się do grup dyskusyjnych, w których wymienia się informacje na określony temat. Mogą to być na przykład oferty kupna lub sprzedaży różnych towarów. Istnieją tysiące najróżniejszych grup dyskusyjnych, a poza samym połączeniem z siecią dostęp do nich nic nie kosztuje.

Wyobraź sobie, że ktoś przyłączył się do grupy poświęconej filatelistyce. Odtąd będzie mógł czytać wszystkie listy o swym hobby nadsyłane do tej grupy. Będzie też mógł przejrzeć to, co inni na nie odpowiedzą. Jeżeli na przykład ktoś zapyta o jakąś serię znaczków, wkrótce z całego świata zapewne otrzyma wiele odpowiedzi, z którymi będą mogli zapoznać się wszyscy przyłączeni do tej grupy.

Na podobnej zasadzie działają także BBS-y, czyli elektroniczne tablice ogłoszeń. Od Usenetu różnią się tym, że wszystkie informacje umieszczane są w jednym komputerze, zazwyczaj udostępnianym przez jakąś osobę lub firmę. Kwestie poruszane w grupach dyskusyjnych zależą od zainteresowań, poglądów i zasad moralnych użytkowników, toteż konieczna jest rozwaga.

Wymiana i wyszukiwanie informacji

Jednym z celów, który przyświecał twórcom Internetu, była szeroka wymiana informacji. I właśnie dzięki tej sieci nauczyciel wspomniany w poprzednim artykule znalazł innego pedagoga, który zgodził się przesłać mu przygotowane przez siebie materiały do pewnego kursu. W ciągu paru minut przebyły one odległość przeszło 3000 kilometrów.

A z jakiej pomocy może skorzystać w Internecie osoba, która nie wie, gdzie czegoś szukać? Tak jak dzięki książce telefonicznej znajdujemy potrzebny numer, tak też użytkownik Internetu może znaleźć interesujące go miejsca, korzystając z systemów wyszukiwania danych, nazywanych też przeszukiwarkami. W tym celu wpisuje jedno lub kilka słów, a system wyświetla mu listę adresów internetowych, pod którymi może znaleźć pożądane informacje. Na ogół takie przeszukiwanie jest bezpłatne i trwa zaledwie kilka—kilkanaście sekund!

Wspomniany wcześniej rolnik usłyszał o nowej metodzie uprawy roślin, w której korzysta się z komputerów i map satelitarnych. Po angielsku nosi ona nazwę precision farming. Kiedy wpisał to wyrażenie w odpowiednim polu przeszukiwarki, znalazł szczegółowe informacje o tej metodzie oraz nazwiska rolników, którzy ją stosują.

WWW, czyli Światowa Pajęczyna

W części Internetu nazywanej World Wide Web (w skrócie: WWW), czyli Światową Pajęczyną, wykorzystano stary pomysł z odsyłaczami, ale w zupełnie nowej formie. Jeżeli w tekście artykułu lub książki autor umieścił znak graficzny odsyłacza, spoglądamy na przypis u dołu strony, który może kierować nas do innej publikacji bądź strony. Autorzy dokumentów wprowadzanych do Internetu mogą robić w zasadzie to samo, w pewien szczególny sposób podkreślając bądź wyróżniając określone słowa, wyrażenia lub obrazki.

Owo wyróżnienie wyrazu bądź obrazka jest wskazówką dla użytkowników, że został on połączony z innymi zasobami Internetu, zazwyczaj z innym dokumentem. Ten nowy dokument można szybko załadować do pamięci i wyświetlić na ekranie, choćby znajdował się w zupełnie innym komputerze, nawet w odległym kraju. Jak napisał David Peal, autor książki Access the Internet! (Przyłącz się do Internetu!), w ten sposób „zostajesz skierowany wprost do dokumentów, a nie jedynie do przypisów, które o nich informują”.

Korzystając z WWW, można też przechowywać oraz oglądać lub odtwarzać zdjęcia, grafikę, animacje komputerowe, filmy wideo i nagrania dźwiękowe. Loma, pani domu wspomniana na początku poprzedniego artykułu, znalazła tam i obejrzała krótki kolorowy film o współczesnych teoriach kosmologicznych. A wypowiedzi narratora usłyszała przez głośniki podłączone do komputera.

Żeglowanie po sieci

Za pomocą przeglądarki WWW można łatwo i szybko docierać do informacji oraz kolorowych ilustracji przechowywanych w komputerach w wielu różnych krajach. Przypomina to nieco prawdziwą podróż, ale jest znacznie łatwiejsze. Można odwiedzić na przykład internetową wystawę Zwojów znad Morza Martwego albo Muzeum Pamięci Ofiar Holocaustu. Takie przenoszenie się z jednego miejsca w Internecie do drugiego często nazywane jest żeglowaniem po sieci.

Światowa Pajęczyna budzi też zainteresowanie różnych firm i organizacji, gdyż dzięki niej mogą reklamować swe produkty lub usługi oraz udostępniać najrozmaitsze informacje. W tym celu tworzą własne strony WWW, czyli swego rodzaju elektroniczne witryny. Potencjalni klienci, którzy znają ich adres sieciowy, mogą za pomocą przeglądarki dokonywać zakupów lub zasięgać informacji. Ale podobnie jak w zwykłych punktach handlowych, również w Internecie nie wszystkie oferowane towary, usługi i informacje są pożyteczne.

Uczeni starają się opracować metody, które umożliwiłyby dokonywanie w Internecie poufnych i bezpiecznych transakcji. (Do sprawy bezpieczeństwa jeszcze wrócimy). A ponieważ działalność handlowa powoduje coraz większy ruch na infostradach, więc ma powstać inna sieć — nazywana przez niektórych Internetem II.

Co to jest IRC?

Kolejną znaną usługą internetową jest IRC (Internet Relay Chat). Umożliwia ona ludziom, posługującym się pseudonimami, bezpośrednie wysyłanie do siebie wiadomości. Korzystają z niej osoby w różnym wieku, ale szczególną popularnością cieszy się wśród młodych. Użytkownik IRC ma kontakt z mnóstwem ludzi na całym świecie.

W IRC tworzy się tak zwane kanały albo pokoje, w których rozmowa toczy się na określone tematy, na przykład: fantastyka naukowa, filmy, sport lub powieści. Każda wiadomość napisana w danym kanale niemal natychmiast ukazuje się na ekranach wszystkich podłączonych do niego komputerów.

Kanał IRC przypomina spotkanie, na które ludzie przychodzą, by ze sobą porozmawiać, tyle że tutaj swe krótkie wypowiedzi wystukują na klawiaturze. Kanały często są czynne całą dobę. Chrześcijanie oczywiście zdają sobie sprawę, że biblijne zasady dotyczące doboru towarzystwa, na przykład słowa z Listu 1 do Koryntian 15:33, odnoszą się w takiej samej mierze do pogawędek w IRC, jak do wszystkich innych dziedzin życia.a

Kto płaci za Internet?

Być może się zastanawiasz, kto pokrywa koszty tych dalekich podróży po Internecie? Płacą za nie wszyscy użytkownicy, zarówno osoby prywatne, jak i instytucje. Jednakże nie otrzymują rachunków telefonicznych za rozmowy międzynarodowe, nawet jeśli odwiedzali wiele miejsc w różnych krajach. Większość ma swoje konto w komputerze jakiejś firmy komercyjnej oferującej dostęp do Internetu (nazywanej dostawcą usług internetowych), która zazwyczaj pobiera stałą opłatę miesięczną. Aby zaś uniknąć wysokich rachunków telefonicznych, wybiera się na ogół taką firmę, z którą połączenie jest realizowane jako rozmowa miejscowa. Przeciętna opłata miesięczna za nieograniczony dostęp do Internetu wynosi obecnie około 60 złotych.

Jak mogłeś się przekonać, możliwości Internetu są naprawdę ogromne. Czy zatem powinieneś się podłączyć do tej superinfostrady?

[Przypis]

[Ramka i ilustracja na stronie 7]

Adres w Internecie — co to takiego?

Osoby podłączone do Internetu identyfikuje się za pomocą adresów poczty elektronicznej. Wyobraź sobie, że chcesz wysłać list elektroniczny do przyjaciela, którego adres ma postać: drg@tekwriting.com.b W tym przykładzie identyfikatorem osoby jest „drg”. Często są to inicjały lub całe nazwiska. Część adresu po znaczku @ może określać miejsce pracy lub firmę zapewniającą dostęp do poczty elektronicznej. W powyższym przykładzie firma, w której twój przyjaciel ma swe konto, nadała sobie skrótową nazwę „tekwriting”. A ostatni element adresu wskazuje na jej charakter. Użyty tam skrót „com” oznacza firmę komercyjną. Stosując podobną konwencję, instytucje edukacyjne podają na końcu adresu skrót „edu”, a organizacje niehandlowe — skrót „org”. Na końcu adresu może też być umieszczony kod państwa. Na przykład adres lvg@spicyfoods.ar oznacza, że osoba o identyfikatorze „lvg” jest związana z firmą „spicyfoods” (potrawy pikantne) znajdującą się w Argentynie.

Nieco inaczej wyglądają adresy dokumentów dostępnych w sieci WWW. Na przykład dokument zawierający informacje o badaniach naukowych nad lasami deszczowymi mógłby mieć następujący adres: http://www.ecosystems.com/research/forests/rf. Litery „http” (hypertext transfer protocol — protokół przekazu dokumentów hipertekstowych) wyjaśniają, z jakiej usługi internetowej trzeba skorzystać, by obejrzeć ów dokument. Fragment „www.ecosystems.com” stanowi nazwę serwera WWW, czyli komputera — należącego w naszym przykładzie do firmy komercyjnej „ecosystems”. A ostatnia część adresu, „/research/forests/rf”, wskazuje na konkretny dokument w tym komputerze (angielskie słowo research oznacza badania, forests — lasy, a rf to skrót wyrażenia rain forests — lasy deszczowe). Taki adres często nazywa się URL-em, co jest skrótowcem utworzonym od angielskiej nazwy Uniform Resource Locators (jednolity system adresowania dokumentów).

[Przypis]