Ile kosztuje niezdrowy tryb życia?

„CHOROBA jest panem każdego człowieka” — mówi duńskie przysłowie. Kto nabawił się przewlekłej choroby, z pewnością przyzna, że ten „pan” potrafi być okrutny! Być może jednak zaskoczy cię wiadomość, że choroba często przypomina nie tyle „pana”, co zaproszonego gościa. Amerykański Ośrodek Profilaktyki i Zwalczania Chorób ocenia, iż 30 procent czasu spędzanego przez pacjentów w szpitalach upływa na leczeniu chorób i obrażeń, których można by uniknąć. Czym są spowodowane? Niezdrowym i ryzykownym trybem życia. Rozważmy kilka przykładów.

PALENIE. Ira ma 53 lata i cierpi na rozedmę — jest to skutek niemal 40 lat palenia. Na tlen w butlach, którego stale używa w celach leczniczych, musi wydać około 400 dolarów miesięcznie. W 1994 roku dziewięciodniowy pobyt w szpitalu kosztował go 18 000 dolarów, a suma wydatków poniesionych na leczenie przekroczyła w owym roku 20 000 dolarów. A jednak Ira nie sądzi, że powinien natychmiast rzucić palenie. Mówi: „Po prostu strasznie mnie ciągnie do papierosów”.

Nie jest to wypadek odosobniony. Niebezpieczeństwa związane z nikotynizmem są dobrze znane, mimo to na świecie wypala się dziennie jakieś 15 miliardów papierosów. Według szacunkowych ocen w samych USA leczenie chorób związanych z paleniem pochłania rocznie około 50 miliardów dolarów. To znaczy, że w roku 1993 wydatki te wyniosły średnio 2,06 dolara na każdą zakupioną paczkę papierosów.

Koszty leczenia chorób związanych z paleniem często zaczynają się już od urodzenia. Dowodem tego mogą być chociażby badania przeprowadzone w USA, według których dzieci palących matek dwukrotnie częściej rodzą się z rozszczepem wargi lub podniebienia, a nieprawidłowości te wymagają niekiedy przeprowadzenia nawet czterech operacji, zanim dziecko ukończy dwa lata. Średni koszt opieki medycznej i innych związanych z tym wydatków wynosi 100 000 dolarów na osobę. Oczywiście żadna kwota nie zrównoważy nikomu cierpień emocjonalnych spowodowanych wadą wrodzoną.

Niektórzy twierdzą, że wysokie koszty leczenia palaczy są rekompensowane tym, że nie żyją oni dostatecznie długo, by wykorzystać przysługujące im środki z funduszu ubezpieczeń społecznych. Jak jednak zauważono w czasopiśmie The New England Journal of Medicine, „jest to wniosek kontrowersyjny, a większość przyzna, że przedwczesna śmierć wskutek palenia nie jest humanitarnym sposobem redukowania wydatków na służbę zdrowia”.

NADUŻYWANIE ALKOHOLU. Nadużywanie alkoholu to przyczyna licznych schorzeń, na przykład marskości wątroby, chorób serca, nieżytu żołądka, wrzodów oraz zapalenia trzustki. Może także zwiększać podatność na choroby zakaźne, między innymi zapalenie płuc. Rokrocznie w USA „na leczenie ludzi, którzy zatracili umiar w piciu, wydaje się 10 miliardów dolarów” — twierdzi dr Stanton Peele.

Alkohol często uszkadza zarodek w łonie matki. W samych USA co roku przychodzi na świat dziesiątki tysięcy dzieci z wadami wrodzonymi, ponieważ ich matki piły w czasie ciąży. U części tych niemowląt rozpoznaje się zespół fetopatii poalkoholowej, powodujący upośledzenia fizyczne i umysłowe. Oblicza się, że opieka nad osobą nim dotkniętą wynosi w ciągu całego jej życia 1,4 miliona dolarów.

Ponieważ alkohol zmniejsza zdolność panowania nad odruchami, nadmierne picie często pociąga za sobą akty przemocy, a te z kolei mogą powodować urazy, które wymagają pomocy lekarskiej. Niewyobrażalne szkody powstają w następstwie prowadzenia pojazdów po pijanemu. Zastanówmy się nad tym, co spotkało ośmioletnią Lindsey, która wskutek wypadku drogowego spowodowanego przez pijanego kierowcę została uwięziona na tylnym siedzeniu samochodu matki, skąd wydobyto ją dopiero po wyważeniu drzwi. Lindsey musiała spędzić w szpitalu siedem tygodni i przejść kilka operacji. Koszty leczenia przekroczyły 300 000 dolarów. Szczęście, że w ogóle uszła z życiem.

NARKOMANIA. Według oceny pewnej specjalistki narkomania kosztuje Amerykę 67 miliardów dolarów rocznie. Joseph A. Califano junior, prezes ośrodka zajmującego się uzależnieniami przy nowojorskim Uniwersytecie Columbia, zwraca uwagę na inny kosztowny aspekt tego problemu: „Dzieci matek zażywających crack, jeszcze dziesięć lat temu rzadko spotykane, dziś zapełniają oddziały noworodków, w których dzień pobytu kosztuje 2000 dolarów. (...) Aby dożyły wieku dojrzałego, na każde być może trzeba będzie wydać milion dolarów”. Ponadto Califano zauważa, że „kobiety, które nie zadbały o zapewnienie sobie opieki w okresie ciąży ani nie przestały się narkotyzować, w dużym stopniu przyczyniły się do tego, że Medicaid [opieka zdrowotna dla najuboższych] w 1994 roku wydał prawie 3 miliardy dolarów na leczenie szpitalne związane z zażywaniem narkotyków”.

Ażeby lepiej uświadomić sobie tragizm sytuacji, weźmy pod uwagę konsekwencje nałogu, których nie da się przeliczyć na pieniądze. Konflikty małżeńskie, zaniedbywanie dzieci i brak pieniędzy, to tylko niektóre z najczęstszych bolączek rodzin nękanych narkomanią.

ROZWIĄZŁY TRYB ŻYCIA. Każdego roku ponad 12 milionów Amerykanów zapada na choroby przenoszone drogą płciową, co daje USA pod tym względem pierwsze miejsce wśród państw rozwiniętych. David Celentano z Wydziału Higieny i Zdrowia Publicznego Uniwersytetu Johnsa Hopkinsa nazywa ten fakt „hańbą narodową”. Bezpośrednie koszty związane z tymi chorobami — pomijając AIDS — wynoszą rocznie około 10 miliardów. Szczególnie narażona jest młodzież. I nic dziwnego! Według pewnego źródła do czasu ukończenia szkoły średniej około 70 procent nastolatków ma już za sobą stosunek płciowy, a blisko 40 procent miało przynajmniej 4 partnerów.

Sam tylko AIDS jest katastrofą dla służby zdrowia. Na początku roku 1996 roczny koszt najskuteczniejszej terapii — preparatem inhibitorów proteazy połączonych ze standardowymi lekami stosowanymi wcześniej — wyniósł od 12 do 18 tysięcy dolarów na osobę. Ale jest to zaledwie ułamek ukrytych kosztów AIDS, obejmujących zmniejszoną wydajność chorego oraz jego opiekunów, pobierających dni wolne w zakładach pracy i szkołach. Oblicza się, że do roku 2000 HIV i AIDS pochłonie w skali świata od 356 do 514 miliardów dolarów — kwotę równą wartości całej gospodarki Australii lub Indii.

PRZEMOC. Medyczne koszty przemocy wyniosły w 1992 roku 13,5 miliarda dolarów — tak oświadczyła Joycelyn Elders, do niedawna lekarz naczelny USA. Amerykański prezydent Bill Clinton zauważył: „Na opiekę zdrowotną USA wydają tak dużo między innymi dlatego, że szpitale i placówki pogotowia ratunkowego pełne są pacjentów z ranami ciętymi i postrzałowymi”. Nie bez kozery czasopismo The Journal of the American Medical Association uważa przemoc w USA za „zagrożenie zdrowia publicznego”. Napisano tam również: „Chociaż przemoc nie jest chorobą w dosłownym znaczeniu, wpływa na stan zdrowia jednostki i społeczeństwa w nie mniejszym — jeśli nie większym — stopniu niż wiele schorzeń fizycznych”.

Raport z 40 szpitali w Kolorado wykazał, że średni koszt leczenia jednej ofiary przemocy wyniósł w pierwszych dziewięciu miesiącach 1993 roku 9600 dolarów. Przeszło połowa takich hospitalizowanych pacjentów nie była ubezpieczona, a wielu z nich nie mogło lub nie chciało zapłacić za leczenie. W takiej sytuacji muszą rosnąć podatki, składki ubezpieczeniowe i opłaty za pobyt w szpitalu. Zdaniem Stowarzyszenia Szpitali w Kolorado „koszty ponosimy wszyscy”.

Zmiana stylu życia

Z ludzkiego punktu widzenia niewielkie są widoki na to, by wyrugować skłonność do niezdrowego trybu życia. „Ameryka nie jest ogrodem Eden, a my nigdy nie uwolnimy się od wszelkich nałogów” — zauważono w raporcie Uniwersytetu Columbia. „Ale im bardziej weźmiemy się pod tym względem w karby, tym obfitszy zbierzemy plon w postaci zdrowszych dzieci, ograniczenia przemocy i przestępczości, obniżenia podatków i kosztów leczenia, zwiększenia zysków, podniesienia poziomu kształcenia i spadku liczby zachorowań na AIDS”.

Świadkowie Jehowy przekonali się, że w osiągnięciu takich celów najskuteczniej pomaga Biblia. Nie jest to po prostu jedna z wielu książek, lecz Księga natchniona przez Stwórcę człowieka, Jehowę Boga (2 Tymoteusza 3:16, 17). On ‛uczy cię tego, co ci wyjdzie na dobre, prowadzi cię drogą, którą masz iść’ (Izajasza 48:17). Stosowanie się do zasad Biblii wychodzi na dobre, a kto słucha jej rad, odnosi wielkie korzyści.

Na przykład Esther była kiedyś namiętną palaczką tytoniu.a Kiedy zaczęła studiować Biblię ze Świadkami Jehowy, głosicielka, która wyjaśniała jej nauki biblijne, zaprosiła ją na jednodniowe zwiedzanie ośrodka koordynującego działalność Świadków Jehowy, znajdującego się w nowojorskim Brooklynie. Z początku Esther nie mogła się zdecydować. Wiedząc, że Świadkowie nie palą, obawiała się, iż trudno jej będzie przebywać w ich towarzystwie przez cały dzień. W końcu zdecydowała się wziąć papierosa do torebki na wypadek, gdyby męczył ją głód nikotynowy — chciała wtedy wymknąć się do toalety i zapalić. Zgodnie z planem po jednym z etapów zwiedzania udała się do damskiej toalety i wydobyła papierosa. Ale coś zwróciło jej uwagę. Pomieszczenie było idealnie czyste, pachniało świeżością. Esther wspomina: „Po prostu nie potrafiłam zanieczyścić tego miejsca wypaleniem papierosa, wrzuciłam go więc do muszli i spuściłam wodę. Od tego czasu nigdy więcej nie miałam papierosa w ręce!”

Na całym świecie miliony ludzi uczy się tak jak Esther żyć w zgodzie z zasadami biblijnymi. Nie tylko sami odnoszą z tego korzyść, ale stają się też wartościowsi dla społeczeństwa. A co najważniejsze, przysparzają chwały swemu Stwórcy, Jehowie Bogu (porównaj Przypowieści 27:11).

Człowiek pomimo usilnych starań nie potrafi odtworzyć ogrodu Eden, ale według Biblii uczyni to Bóg. W Liście 2 Piotra 3:13 powiedziano: „Są jednak nowe niebiosa i nowa ziemia, których oczekujemy zgodnie z jego obietnicą, i w nich ma mieszkać prawość” (porównaj Izajasza 51:3). Na tej nowej ziemi opieka lekarska nie będzie już potrzebna, gdyż ludzkość będzie się cieszyć doskonałym zdrowiem, zgodnie z pierwotnym zamierzeniem Boga (Izajasza 33:24). Czy chciałbyś lepiej poznać obietnice Boże? Świadkowie Jehowy z radością ci pomogą.

[Przypis]

[Prawa własności do ilustracji, strona 26]

© 1985 P. F. Bentley​/Black Star