Uniwersalna chitenge

OD NASZEGO KORESPONDENTA W NAMIBII

CHITENGE — czy wiesz, co to takiego? Jeśli masz trochę czasu, wybierz się na krótką wycieczkę do afrykańskiej wioski i zobacz, jak uniwersalna chitenge znajduje zastosowanie w pracy i przy zabawie.

Odwiedzamy wieś Rundu w Namibii. Najpierw zatrzymujemy się na gwarnym rynku. Kobiety o pogodnych twarzach kupują, sprzedają, targują się albo po prostu ucinają sobie pogawędkę. Przypatrz im się jednak dokładniej, a zauważysz, że prawie wszystkie noszą charakterystyczną spódnicę — owiniętą wokół siebie tkaninę zwaną chitenge.

Bawełniana chitenge ma dwa metry długości, półtora metra szerokości i wręcz nieskończony wachlarz kolorów i deseni o rozmaitych motywach — raz są to zwierzęta, kiedy indziej ludzie lub krajobrazy.

Następnie zachodzimy do paru schludnych glinianych domów krytych strzechą. Kobiety pracowicie wypełniają swe obowiązki — grabią piasek przed domem albo rozniecają ogień, żeby przygotować posiłek dla rodziny. Niektóre mają na sobie tylko chitenge, tym razem podciągniętą i związaną na piersiach, tworzącą coś w rodzaju podomki. Kiedy kobiety są ubrane w bluzkę i spódnicę, opasują chitenge wokół bioder, dzięki czemu nie brudzą spódnicy, gdy idą zakurzonymi wiejskimi drogami.

Czy zwróciłeś uwagę na tę atrakcyjną młodą kobietę? Udrapowała dwumetrową chitenge w skomplikowany i piękny zawój. Popatrz też, jak niesie dziecko. Z drugiej chitenge zrobiła sobie szelkę, którą przerzuciła przez ramię. Posadziła tam malucha, któremu najwyraźniej podoba się taka pozycja na plecach matki. Jeżeli dziecko się rozpłacze, kobieta jedynie pociągnie szelkę przed siebie i nie zatrzymując się, da mu pierś albo je utuli.

Być może widziałeś również, jak w rogu obwiniętej tkaniny zasupłuje pieniądze — cóż za poręczna portmonetka! Po zrobieniu zakupów kobieta zdejmuje dodatkową chitenge, wkłada w nią warzywa, zwinnie zawiązuje, a następnie umieszcza na głowie i zanosi do domu.

W domu możesz zauważyć jeszcze inny pomysłowy sposób wykorzystania tej uniwersalnej tkaniny. We wszystkich drzwiach wejściowych wisi jaskrawa chitenge. Jak widać, nie ma tu ścianek działowych. Przez całe mieszkanie biegnie długi sznurek, na którym powieszono cztery chitenge, oddzielające część sypialną.

Gospodyni kładzie warzywa i stwierdza, że skończyło jej się drewno opałowe. Zanim pójdzie po nie do lasu, upewnia się, czy wzięła dodatkową chitenge. Kiedy nazbiera drewna, jedną tkaniną związuje wszystkie polana. Drugą skręca ciasno w gruby pierścień o kształcie obwarzanka i umieszcza na głowie. Na taką wygodną poduszkę położy dużą wiązkę drewna i zaniesie do domu.

Posiłek już się gotuje na wolnym ogniu, więc nasza znajoma ma czas, by wpaść na chwilkę do najbliższych sąsiadów. Kiedy rozmawia, żywo gestykuluje, rozściela też chitenge na ziemi jak koc i kładzie na niej dziecko. Daje mu do zabawy patyczek, a pociecha odwdzięcza się promiennym uśmiechem.

Niebawem nasza przyjaciółka musi wracać do gotowania. Tymczasem niebo się zachmurzyło i nagle zaczyna padać. Nie przejmując się, kobieta bierze dziecko na jedną rękę i pomysłowo rozpościera chitenge nad głową. Pod tym zrobionym na poczekaniu parasolem idzie do domu, aby dopilnować posiłku.

Spódnica, podomka, portmonetka, torba na zakupy, poduszka, koc, parasol, nosidełko dla dziecka, zawój — chitenge ma właściwie nieograniczone zastosowanie, co poświadcza, że Afrykanom nie brakuje inwencji.

[Ilustracje na stronie 23]

„Chitenge” jest uniwersalna: służy do przewiązywania drewna, noszenia dziecka, jako piękny zawój lub barwny koc