Pięć sposobów polepszenia sobie bytu

OD NASZEGO KORESPONDENTA W REPUBLICE ŚRODKOWOAFRYKAŃSKIEJ

INFLACJA, choroby, niedożywienie, ubóstwo to powszechne problemy państw rozwijających się. I nie zanosi się na prędkie pokonanie tych trudności — przynajmniej z ludzkiego punktu widzenia. Jeżeli mieszkasz w takim kraju, czy mógłbyś zrobić cokolwiek, by polepszyć sobie byt? Owszem. Oto pięć rad, które być może uznasz za przydatne i praktyczne.

Pierwszy sposób: uprawiajcie ogród

„Kto uprawia swą ziemię, będzie miał pod dostatkiem chleba” — mówi Biblia w Księdze Przysłów 28:19. Możecie być naprawdę zaskoczeni plonami, jakie nieraz uzyskuje się nawet z małego kawałka ziemi. W książce Le jardin potager sous les tropiques (Ogród warzywny w tropikach) Henk Waayenberg dowodzi, że działka wielkości od 50 do 100 metrów kwadratowych może wyżywić sześcioosobową rodzinę!

Dlaczego mielibyście wydawać pieniądze na coś, co jesteście w stanie wyhodować sami? Zależnie od gleby i klimatu spróbujcie obok domu uprawiać ketmię jadalną, paprykę, szpinak, pietruszkę, palczatkę cytrynową, cebulę, maniok, dynie, bataty, trzcinę cukrową, pomidory, ogórki i kukurydzę. Taki ogród pozwoli przynajmniej wzbogacić jadłospis waszej rodziny. A niewykluczone, że uzyskacie nadwyżkę, którą będziecie mogli sprzedać.

Jeżeli macie wystarczająco dużo miejsca, możecie też zastanowić się nad posadzeniem różnych drzew owocowych. Czasem jedno urodzi więcej owoców, niż zdołacie zjeść. Plony będą jeszcze bogatsze, gdy dowiecie się czegoś o kompostowaniu — procesie wykorzystywania szczątków organicznych jako nawozu. Ale drzewa nie tylko dostarczają żywności i zapewniają rodzinie dodatkowy dochód. Jeżeli się je dobrze rozmieści, dają cień, oczyszczają powietrze i upiększają otoczenie.

Co jednak zrobić, gdy niewiele wiecie o uprawianiu ogrodu? Czy nie macie przyjaciół, sąsiadów lub znajomych, którzy zdobyli doświadczenie w tej dziedzinie? Czemu nie mielibyście poprosić ich o pomoc lub radę? Czasami można też kupić albo pożyczyć książki na temat ogrodnictwa. (Zobacz artykuł „Dlaczego by nie uprawiać ogrodu warzywnego?” w angielskim Przebudźcie się! z 22 maja 1974 roku).

Drugi sposób: kupujcie w większych ilościach

Czy podstawowe artykuły, takie jak mąka, ryż i olej, kupujecie po trochu? W takim razie być może niepotrzebnie tracicie sporą część waszych środków. A zatem jeśli to tylko możliwe, starajcie się nabywać od razu więcej takich towarów do spółki z dwiema lub trzema rodzinami. Zaoszczędzicie też, kupując większe ilości niektórych owoców bądź warzyw w sezonie. Nieraz może wam się uda dokonać zakupów po cenach hurtowych.

Trzeci sposób: nauczcie się konserwować żywność

Kupowanie większych ilości nasuwa pytanie, jak przechowywać nietrwałe produkty. Bardzo popularną i praktyczną metodą jest chociażby suszenie. Wiele kobiet w Afryce zarabia na utrzymanie, susząc owoce, ketmię jadalną, fasolę, dynie, pestki dyni i zioła. Nie potrzeba do tego specjalnego sprzętu. Wystarczy położyć produkt na czymś czystym lub powiesić, najlepiej zabezpieczając cienkim płótnem przed muchami. Reszty dokona powietrze i słońce. (Zobacz artykuł „Czy można się taniej utrzymać?” w angielskim Przebudźcie się! z 8 sierpnia 1975 roku).

Czwarty sposób: hodujcie drobny inwentarz

Czy nie moglibyście chować własnych kurczaków, kóz, gołębi lub innych zwierząt? W wielu stronach mięso stało się daniem luksusowym. Ale korzystając trochę z pomocy drugich, można się nauczyć hodować gromadkę zwierząt. Czy smakują wam ryby? W takim razie warto się dowiedzieć, jak zrobić mały staw rybny. Mięso, jaja i ryby zawierają żelazo, wapń i inne składniki mineralne oraz witaminy i białko, niezbędne dla zdrowia waszej rodziny.

Piąty sposób: dbajcie o higienę

Ogromne znaczenie dla zdrowia rodziny ma też utrzymywanie higieny. Brud przyciąga szczury, muchy i karaluchy, które przenoszą najrozmaitsze choroby. Dbanie o czystość wymaga czasu i wysiłku. Ale kosztuje mniej niż lekarstwa i wizyty u lekarza. Ocena tego, co rozumieć przez czystość, może się trochę różnić w zależności od osoby i kraju. Jednakże pewne ogólne zasady mają zastosowanie wszędzie.

Dotyczą one na przykład ubikacji. Na wsiach często bywa brudna i zdewastowana, wskutek czego staje się rozsadnikiem chorób. Miejscowi pracownicy służby zdrowia mogą ci udzielić rad, jak tanim kosztem zbudować latrynę lub ubikację, która będzie odpowiadała wymaganiom higieny.

A jak wygląda wasz dom? Czy jest schludny i dobrze utrzymany? Czy pachnie świeżością? A kuchnia? Czy panuje w niej porządek i czystość? Zdrowa żywność musi być czysta i odpowiednio przyrządzona. W zanieczyszczonej wodzie roi się od zarazków i pasożytów. Trzeba więc ją przed użyciem filtrować lub gotować. Płuczcie przegotowaną wodą naczynia, z których będziecie korzystać przy jedzeniu, i starannie myjcie ręce przed przygotowywaniem posiłku. Wodę przechowujcie w czystych, szczelnie zamkniętych pojemnikach.

Jeżeli chcecie utrzymać higieniczne warunki, po kuchni nie powinny się kręcić psy, koty, kury ani kozy. Nie dopuśćcie też do tego, żeby po garnkach i innych naczyniach biegały szczury i myszy, które by zanieczyszczały żywność. Można się ich pozbyć dzięki zwykłej pułapce na gryzonie. (Zobacz artykuł „Jak poradzić sobie z utrzymywaniem czystości” w angielskim Przebudźcie się! z 22 września 1988 roku).

Ostateczne i całkowite rozwiązanie wszystkich trudności trapiących ludzkość przyniesie dopiero Królestwo Boże (Mateusza 6:9, 10). Ale zanim to nastąpi, omówione powyżej proste rady mogą wam pomóc polepszyć swój byt.

[Ilustracje na stronie 18]

Uprawiajcie ogród

[Ilustracje na stronie 19]

Kupujcie w większych ilościach

[Ilustracje na stronie 19]

Nauczcie się konserwować żywność

[Ilustracje na stronie 20]

Hodujcie drobny inwentarz

[Ilustracje na stronie 20]

Dbajcie o higienę