Klejnoty nieba
Do najwspanialszych klejnotów nieba należą gromady kuliste gwiazd. W tych sferycznych zbiorowiskach — których w naszej galaktyce, Drodze Mlecznej, znamy ponad sto — liczba gwiazd sięga dziesiątków tysięcy lub nawet setek tysięcy.
W naszym otoczeniu w Drodze Mlecznej średnia odległość między gwiazdami wynosi od czterech do pięciu lat świetlnych.a Natomiast w gromadzie kulistej — około jednej dziesiątej roku świetlnego, gwiazdy są więc tam dość gęsto rozmieszczone.
Zdjęcie przedstawia gromadę kulistą Omega Centauri. Kiedy patrzy się na nią gołym okiem, wygląda jak pojedyncza gwiazda. Jednakże przez większy teleskop można ujrzeć lśniące skupisko mnóstwa gwiazd — w sumie około miliona. Gromadę Omega Centauri najlepiej widać z półkuli południowej, ale w wiosenne i letnie wieczory można ją ujrzeć nisko nad południową częścią horyzontu także na półkuli północnej, w rejonach położonych na niezbyt dużych szerokościach geograficznych.
Średnica gromady Omega Centauri wynosi około 150 lat świetlnych, światło potrzebowałoby więc aż 150 lat, by przebiec od górnego do dolnego brzegu fotografii! Ta gromada kulista znajduje się jakieś 17 000 lat świetlnych od Ziemi.
Przez całe stulecia sądzono, że jest to pojedyncza gwiazda. Grecką literą omega (ω) oznaczył ją w XVII wieku niemiecki astronom amator Johann Bayer. Ale w roku 1677 angielski astronom Edmund Halley stwierdził, że jest to gromada kulista.
Na półkuli północnej jedną z najlepiej widocznych gromad kulistych jest M13 w gwiazdozbiorze Herkulesa. Ona także zawiera około miliona gwiazd, ponieważ jednak znajduje się o 4000 lat świetlnych dalej niż Omega Centauri, więc wydaje się mniejsza.
Gdybyś miał okazję obejrzeć gromadę kulistą za pomocą średniej wielkości teleskopu, koniecznie skorzystaj z tej możliwości. Jest to jedno z najbardziej urzekających dzieł stwórczych, które można zobaczyć na nocnym niebie.
[Przypis]
a Rok świetlny to 9 460 530 000 000 kilometrów.
[Ilustracje na stronie 31]
Omega Centauri
[Prawa własności]
National Optical Astronomy Observatories
[Ilustracja na stronie 31]
M13
[Prawa własności]
Droga Mleczna oraz M13: dzięki uprzejmości United States Naval Observatory