Czy Holocaust mógłby się powtórzyć?

OD NASZEGO KORESPONDENTA ZE SZWECJI

W DNIACH od 26 do 28 stycznia 2000 roku stolica Szwecji, Sztokholm, gościła głowy państw oraz przedstawicieli 48 rządów z całego świata, przybyłych na Międzynarodowe Forum na temat Holocaustu. Niektóre zdania padające z mównicy zdradzały, że przywódcy światowi żywią obawę przed odrodzeniem się nazizmu. Premier Izraela Ehud Barak oświadczył: „Uniwersalne przesłanie tej konferencji brzmi: Nigdy więcej w żadnym miejscu na ziemi nie można tolerować reżimu propagującego zło, ludobójstwo i dyskryminację ze względu na wyznanie, narodowość czy rasę”.

Dotyczy nie tylko Żydów

Wielu osobom na całym świecie „holocaust” kojarzy się wyłącznie z zagładą Żydów. A przecież ofiarą hitlerowskich prześladowań padły także inne grupy ludzi. Na głośnej uroczystości upamiętniającej zagładę Żydów, zorganizowanej w sztokholmskiej Wielkiej Synagodze podczas wspomnianego forum, premier Szwecji zaapelował, by wszystkie archiwa na świecie udostępniły ogółowi społeczeństwa wiedzę o holocauście. Premier powiedział: „Dowiedzmy się o ludobójstwie popełnionym na Romach [Cyganach], o masowym uśmiercaniu osób upośledzonych oraz prześladowaniu i zabijaniu homoseksualistów, dysydentów i Świadków Jehowy”.

Rząd szwedzki wydał poświęconą holocaustowi książkę Opowiedzcie o tym swoim dzieciom, którą w całym kraju rozprowadzono bezpłatnie wśród wszystkich rodzin z dziećmi. Napisano w niej, że Świadkowie Jehowy „odmawiali złożenia przysięgi na wierność Hitlerowi i nazistowskim Niemcom. Taki opór był czymś wyjątkowym, gdyż zwykłe podpisanie aktu wierności położyłoby kres ich prześladowaniom — tymczasem mało który się na to zdecydował”.

Holocaust a Świadkowie Jehowy

W roku 1933 w Niemczech mieszkało jakieś 25 000 Świadków Jehowy. Tysiące z nich znalazło się wśród pierwszych osób osadzonych w hitlerowskich obozach i więzieniach. Jako chrześcijanie, zajęli neutralną postawę wobec wszelkiej działalności politycznej i militarnej. Nie oddawali hołdu Hitlerowi. Nie akceptowali rasistowskiej ideologii ani nie poparli hitlerowskiej machiny wojennej. Jakieś 2000 z nich zmarło, z czego ponad 250 zostało straconych.

Poza tym Świadkowie pomagali przetrwać współwięźniom, między innymi Żydom, zaszczepiając im opartą na Biblii nadzieję oraz dzieląc się z chorymi i słabymi wszystkim, co mieli, często ostatnim kawałkiem chleba. Co więcej, w początkowych latach hitlerowskich prześladowań przekazywali informacje o istnieniu obozów koncentracyjnych i popełnianych tam okropnościach. Od tamtej pory w swych wydawanych na całym świecie czasopismach Strażnica i Przebudźcie się! publikują liczne artykuły poświęcone nazistowskim zbrodniom, a także życiorysy ocalałych z zagłady.

Wśród uczestników Międzynarodowego Forum na temat Holocaustu widać było obawę przed odrodzeniem się nazizmu. Profesor Yehuda Bauer, dyrektor Międzynarodowego Centrum Badań nad Holocaustem przy Instytucie Współczesnego Żydostwa w Izraelu, wyraził się następująco: „Skoro zdarzyło się to raz, może się powtórzyć; może przybrać inną formę, a ofiarami i sprawcami nie muszą być ci sami ludzie, lecz ktokolwiek inny. Wcześniej było to coś bezprecedensowego, ale teraz precedens już jest”.

[Ilustracja na stronie 12]

Świadków Jehowy oznaczano w obozach fioletowym trójkątem

[Ilustracje na stronach 12, 13]

1. Julius Engelhardt, Świadek Jehowy stracony przez hitlerowców w Brandenburgu 14 sierpnia 1944 roku

2. Trzech Świadków Jehowy wraca do domu po wyzwoleniu z obozu w Sachsenhausen w roku 1945

3. Elżbietę Abt, będącą Świadkiem Jehowy, rozdzielono z małą córeczką, ją samą zaś prawie trzy lata więziono

[Prawa własności]

Nordrhein-Westfälisches Hauptstaatsarchiv, Düsseldorf

[Ilustracje na stronie 13]

Na tych filmach wideo ocalali Świadkowie opowiadają swoje przeżycia