Tylko po to, by zaimponować?

OD NASZEGO KORESPONDENTA Z HISZPANII

CZY zauważyłeś, ile czasu ptaki spędzają każdego dnia na gładzeniu swoich piórek? Całymi godzinami zdają się zajmować wyłącznie tą czynnością. Taki codzienny rytuał odprawiają papugi, pelikany, wróble, flamingi i inne skrzydlate stworzenia. Dlaczego? Czy chodzi im jedynie o to, żeby jak najlepiej wyglądać?

Prawdziwa przyczyna jest o wiele istotniejsza, niż się może wydawać. Ptaki potrzebują tych fryzjerskich sesji tak, jak samolot potrzebuje przeglądu technicznego. Utrzymywanie upierzenia w idealnym stanie to dla ptaków sprawa życia i śmierci. Ich piórka szybko się zużywają, a dzięki muskaniu są nie tylko czyste i wolne od pasożytów, ale także zachowują właściwości aerodynamiczne.

Codzienne strojenie się obejmuje „pozapinanie” wszystkich promieni w piórach, które mogły się rozczepić. Gdy promienie są odpowiednio złączone, pióro zapewnia większą siłę nośną. Jak wyjaśniono w pewnej książce, „dwa rodzaje piór wymagają szczególnej troski — pióra skrzydeł (lotki) oraz pióra ogona (sterówki)” (The Reader’s Digest Book of British Birds).

Ptaki prowadzą również ciągłą walkę z pasożytami, które zagrażają ich zdrowiu, a na domiar złego po prostu zjadają pióra. Przyrodnicy zaobserwowali, że ptaki z uszkodzonymi dziobami nie są w stanie odpowiednio się oczyścić i w rezultacie mają w piórach znacznie więcej pasożytów. Żeby ułatwić sobie usuwanie intruzów, niektóre gatunki tarzają się w mrowiskach; kwas mrówkowy najwidoczniej jest skutecznym środkiem owadobójczym.

Upierzenie musi być też natłuszczane. Specjalna wydzielina zabezpiecza pióra ptaków wodnych przed namakaniem, innych zaś przed niekorzystnymi warunkami pogodowymi. Skąd pochodzi ta substancja? Z gruczołu znajdującego się tuż nad ogonem, zwanego gruczołem kuprowym. Wydziela on tłuszcze i woski, które ptak cierpliwie rozprowadza po piórach. I znowu szczególną troską objęte są lotki.

Nie powinniśmy więc zakładać, że gdy ptak muska swoje piórka, trwoni czas. To prawda, że czynność ta dodaje mu uroku. Ale pomaga też zachować czystość, a nawet decyduje o przeżyciu.

[Ilustracje na stronie 24]

[Patrz publikacja]

stosina

promienie

promyki

haczyki

[Ilustracja]

Gładząc pióra, ptaki sczepiają malutkie części piór i w ten sposób łączą promienie

[Prawa własności do ilustracji, strona 23]

Cortesía del Zoo de la Casa de Campo, Madryt

[Prawa własności do ilustracji, strona 24]

Zdjęcia: pelikan: Loro Parque, Puerto de la Cruz, Teneryfa; papuga: Cortesía del Zoo de la Casa de Campo, Madryt