Przeżyć dzięki fortelowi

OD NASZEGO KORESPONDENTA Z HISZPANII

PRZECIĘTNY owad musi codziennie rozwiązać dwie kwestie decydujące o życiu lub śmierci: jak znaleźć dosyć jedzenia i jak samemu nie dać się zjeść. Ponieważ stanowi łakomy kąsek dla ptaków, żab i jaszczurek, jego przetrwanie często zależy od zdolności upodobnienia się do otoczenia.

Sporo gatunków ma w tym celu opanowaną do perfekcji sztukę kamuflażu, której skuteczność znacznie przewyższa ludzkie osiągnięcia w tym zakresie. Oto kilka ciekawych przykładów.

● Liściopodobne motyle. Spodnia, brązowa strona ich skrzydeł do złudzenia przypomina uschnięte listki. Podobieństwo obejmuje nie tylko kolorystykę, lecz także deseń w postaci liściowych żyłek i ogonka. Podstęp jest tak sprytny, że gdy motyle przysiadają na zielonych drzewach, wyglądają całkiem jak zwiędłe liście, opadłe z wyższych gałęzi.

● Pasikoniki. Tymczasem wielu pasikonikom życie ratuje udawanie nie uschniętych, lecz zielonych liści. W pewnej książce czytamy: „Oprócz kształtu czy barwy złudzenie dotyczy także charakterystycznego użyłkowania oraz plamek imitujących zmiany wywołane przez grzyby pasożytnicze”. Przyjrzyjmy się zamieszczonemu obok zdjęciu: na skrzydłach owada widać drobne cętki, dzięki którym kamuflaż jest niezwykle realistyczny.

● Zgarbkowate. Niewielkie owady, które mało kto dostrzega. Ale właśnie ta okoliczność pomaga im przetrwać: przypominają szeregi cierni i dzięki temu wtapiają się w tło. Każdy osobnik to z pozoru pojedynczy cierń. Gdy całe stadko, jeden za drugim, obsiądzie jakąś gałąź, wygląda ona na pokrytą kolcami. I dopiero z bliska widać, że domniemane kolce to w rzeczywistości maleńkie owady.

Zadziwia nie tylko perfekcja owadziego kamuflażu, lecz także mnogość stosowanych rozwiązań. Gąsienica pazia Papilio androgeus z Kostaryki udaje ptasie odchody, patyczaki trudno odróżnić od patyków, żyjący w Republice Południowej Afryki szarańczak sprytnie naśladuje kamyk, a znów pewien pluskwiak bezbłędnie imituje roślinę kwiatową, na której żeruje.

Te i inne sposoby pomysłowego maskowania się owadów stanowią o ich przeżyciu, a nam uzmysławiają, jak nieprzebrane bogactwo form występuje w stworzonej przez Boga przyrodzie.

[Ilustracja na stronie 22]

Patyczak

[Ilustracja na stronie 23]

Motyl imitujący liść

[Prawa własności]

Zoo, Santillana del Mar, Kantabria, Hiszpania

[Ilustracja na stronie 23]

Zgarbkowate

[Ilustracja na stronie 23]

Pasikonik

[Ilustracja na stronie 23]

Gąsienica udająca ptasie odchody

[Prawa własności]