Wentylacja termitiery

◼ Kopce termitów (termitiery) słusznie uważa się za cud inżynierii. Te imponujące budowle z ziemi i śliny mogą osiągnąć wysokość nawet 6 metrów. W gorącym słońcu ich 45-centymetrowe ściany twardnieją niczym beton. Niektóre kopce powstają dosłownie w ciągu jednej nocy.

W pobliżu środka termitiery żyje królowa, która potrafi złożyć kilka tysięcy jajeczek dziennie. Bezskrzydli i ślepi „robotnicy” przenoszą je do komór lęgowych i doglądają larw, zapewniając im opiekę. Ale w kopcu chyba najbardziej zadziwia jego wyjątkowy system wentylacyjny.

Pomyśl: Sieć różnych komór i korytarzy utrzymuje w termitierze stałą temperaturę, i to pomimo zmieniających się warunków na zewnątrz. Na przykład w Zimbabwe temperatury mogą się wahać od około 2°C w nocy do prawie 40°C w dzień. Mimo to w kopcu termitów zawsze jest 31°C. Dlaczego?

Przez odpowiednio umieszczone otwory wentylacyjne u podstawy kopca wpada świeże powietrze, a górą uchodzi nagrzane. Chłodniejsze powietrze dostaje się przez podziemną komorę i krąży siecią korytarzy oraz mniejszych komór. Termity otwierają i zamykają wspomniane otwory, by utrzymać stałą temperaturę, właściwą do uprawy grzybów — ich głównego pokarmu.

Niezwykła konstrukcja termitiery zwróciła uwagę architektów, którzy podobną technologię zastosowali w jednym z biurowców w Zimbabwe. Zużywa on jedynie 10 procent energii potrzebnej do wentylacji typowego budynku tej wielkości.

Co o tym sądzisz? Czy zdolność termitów do regulowania temperatury wewnątrz kopca jest dziełem przypadku? Czy nie jest raczej dowodem zaprojektowania?

[Prawa własności do ilustracji, strona 25]

U góry: Stockbyte/​Getty Images; u dołu: Scott Bauer/​Agricultural Research Service, USDA