Oko ćmy

● Ćmy zwykle latają w nocy. Niektóre stworzenia prowadzące nocny tryb życia można dostrzec dzięki temu, że w smudze światła ich oczy wyraźnie połyskują. Tymczasem ćma odznacza się czymś, co sprawia, iż trudno ją dostrzec — jej rogówka niemal w ogóle nie odbija światła.

Pomyśl: Rogówka w oku ćmy ma niezwykłą budowę — składa się z układów mikroskopijnych guzków, ułożonych w sześciokątne formy. Jak oświadczył Peng Jiang, profesor zajmujący się inżynierią chemiczną na Uniwersytecie Stanu Floryda, pojedynczy guzek „jest mniejszy niż długość fali światła widzialnego”. Sposób ułożenia i wielkość tych układów sprawiają, że oko ćmy wychwytuje światło o zróżnicowanych długościach fali i docierające pod różnymi kątami. Te mikroskopijne guzki mają jedynie od 200 do 300 nanometrów wysokości. Dla porównania przeciętna grubość włosa ludzkiego wynosi aż 80 000 nanometrów!

Inżynierowie spodziewają się, że dzięki dokładniejszemu poznaniu rogówki w oku ćmy zdołają ulepszyć diody elektroluminescencyjne (LED) oraz wyświetlacze ciekłokrystaliczne (LCD), powszechnie stosowane w urządzeniach elektronicznych. Znajomość budowy oka ćmy może się też przydać do pozyskiwania energii słonecznej. Niektóre krzemowe panele słoneczne odbijają aż 35 procent światła, wskutek czego sporo energii po prostu się traci. Jednak profesor Jiang i jego współpracownicy, wzorując się na uporządkowanych układach guzków w oku ćmy, wykonali panel krzemowy, który odbija niespełna 3 procent światła. Uczony ten oświadczył: „Od struktur istniejących w przyrodzie można się sporo nauczyć”.

Co o tym sądzisz? Czy cieniutka struktura antyodbiciowa w oku ćmy powstała przez przypadek? Czy raczej została zaprojektowana?

[Ilustracja na stronie 30]

Rogówka w oku ćmy składa się z szeregu mikroskopijnych guzków ułożonych w sześciokątne wzory

[Ilustracje na stronie 30]

Płyta krzemowa z powłoką antyodbiciową stosowana w panelach słonecznych

[Prawa własności do ilustracji, strona 30]

Oko ćmy w powiększeniu: dzięki uprzejmości Dartmouth Electron Microscope Facility; powiększenie płyty krzemowej: dzięki uprzejmości Peng Jianga