Tłuszcz ssaków morskich

● Przez dziesiątki lat naukowcy próbowali dociec, dlaczego delfiny potrafią pływać z prędkością nawet 40 kilometrów na godzinę, skoro — jak przypuszczali — nie mają wystarczająco silnych mięśni. Ale tajemnica ich zwinności częściowo ma związek ze złożoną tkanką tłuszczową, znajdującą się także pod skórą innych ssaków morskich, na przykład morświnów czy waleni.

Pomyśl: Jak czytamy w pewnej encyklopedii, tłuszcz tych ssaków to „gruba, gęsta, uporządkowana warstwa tkanki łącznej zbudowanej głównie z komórek tłuszczowych” (New World Encyclopedia). Warstwa ta pokrywa niemal całe ciało zwierzęcia i „mocno przywiera do mięśni i szkieletu za pomocą misternych, wachlarzowatych sieci ścięgien i więzadeł”. Sieci te składają się z elastycznych włókien i kolagenu, czyli białka znajdującego się również w skórze i kościach. A zatem tłuszcz ssaków morskich to znacznie więcej niż warstwa izolacyjna. W rzeczywistości stanowi bardzo złożone połączenie różnych żywych tkanek.

Ale w jaki sposób tłuszcz pomaga delfinom i morświnom pływać tak szybko — na przykład morświnowi białopłetwemu poruszać się z prędkością przeszło 50 kilometrów na godzinę? Przede wszystkim dzięki warstwie tłuszczu ssaki morskie mają bardziej opływowy kształt. Poza tym tłuszcz znajdujący się między ogonem a płetwą grzbietową jest poprzetykany gęstą siatką elastycznych włókien kolagenowych, co nadaje ogonowi sprężystość i pozwala gromadzić energię mechaniczną. Gdy więc mięśnie wyginają ogon w jedną stronę, tłuszcz niczym sprężyna pomaga odciągnąć go w przeciwną. W ten sposób zwiększa się siła odrzutu i zwierzę oszczędza energię.

Tłuszcz ssaków morskich zwiększa też siłę wyporu oraz zapewnia izolację cieplną. Ponadto stanowi dla nich źródło kalorii w okresach niedoboru pożywienia. Nic więc dziwnego, że ta wszechstronna substancja budzi zainteresowanie specjalistów, którzy pracują nad udoskonalaniem statków i ich napędu.

Co o tym sądzisz? Czy tkanka tłuszczowa o tak zdumiewających właściwościach to rezultat ślepego przypadku? A może raczej została zaprojektowana?

[Ilustracje na stronie 17]

[Patrz publikacja]

belkowy układ włókien

sieć elastycznych włókien kolagenowych w przekroju