Gdy dziecko kłamie

PROBLEM

Twój pięcioletni synek bawi się w pokoju obok. Nagle słyszysz jakiś hałas. Biegniesz tam i co widzisz? Maluch stoi nad rozbitym wazonem. Winę ma wypisaną na twarzy.

— Czy to ty rozbiłeś wazon? — pytasz go surowym tonem.

— Nie, mamusiu, to nie ja! — odpowiada.

Nie pierwszy raz przyłapujesz synka na oczywistym kłamstwie. Czy masz powód do zmartwienia?

CO WARTO WIEDZIEĆ

Każde kłamstwo jest złe. W Biblii czytamy, że Bóg Jehowa nienawidzi „kłamliwego języka” (Przypowieści [Przysłów] 6:16, 17, Biblia warszawska). Prawo nadane Izraelitom przewidywało surowe kary za oszukanie kogoś (Kapłańska 19:11, 12).

Ale kłamstwo kłamstwu nierówne. Ludzie niekiedy kłamią złośliwie — mają na celu wyrządzenie komuś krzywdy. Inni z kolei kłamią pod wpływem chwili, na przykład żeby uniknąć kary czy zachować twarz (Rodzaju 18:12-15). Chociaż wszystkie kłamstwa są złe, to niektóre są poważniejsze od innych. Jeśli twoje dziecko skłamało, weź pod uwagę jego wiek i powód, dla którego próbowało ukryć prawdę.

Zajmij się problemem, póki dziecko jest jeszcze małe. „Powiedzenie prawdy, zwłaszcza gdy nie jest to łatwe, stanowi dla dzieci cenną lekcję” — pisze dr David Walsh. „Relacje międzyludzkie opierają się na zaufaniu, a kłamstwo jest wrogiem zaufania”a.

Ale nie panikuj. To, że dziecko skłamało, nie oznacza, że jest na prostej drodze do demoralizacji. Pamiętaj, co mówi Biblia: „Głupota przywiązana jest do serca dziecięcego” (Przypowieści 22:15, Wujek 1962). Właśnie taka głupota sprawia, że niektóre dzieci kłamią — być może myślą, że w ten sposób łatwo unikną kary. Bardzo ważna jest zatem twoja reakcja.

CO MOŻNA ZROBIĆ

Poznaj przyczyny. Może dziecko boi się kary? Albo nie chce cię rozczarować? A jeśli wymyśla niestworzone historie, by zaimponować kolegom, to może jest na tyle małe, że nie odróżnia fikcji od rzeczywistości? Gdy zrozumiesz, dlaczego dziecko kłamie, łatwiej ci będzie mu pomóc. Zasada biblijna: 1 Koryntian 13:11.

Czasami zamiast pytać, stwierdzaj fakt. W sytuacji opisanej na początku artykułu matka, wiedząc już, co się stało, surowo zapytała synka: „Czy to ty rozbiłeś wazon?”. Chłopiec skłamał, pewnie bojąc się, że mama będzie się na niego gniewać. Załóżmy jednak, że zamiast oskarżycielsko pytać, matka powiedziałaby po prostu: „O nie, rozbiłeś wazon!”. Używając stwierdzenia zamiast pytania, nie naraziłaby synka na pokusę do kłamstwa i jednocześnie uczyłaby go prawdomówności. Zasada biblijna: Kolosan 3:9.

Chwal za szczerość. Dzieci chcą, żeby rodzice byli z nich zadowoleni, więc wykorzystuj tę naturalną skłonność. Twoje dziecko powinno wiedzieć, że w waszej rodzinie uczciwość jest bardzo ważna i dlatego oczekujesz od niego prawdomówności. Zasada biblijna: Hebrajczyków 13:18.

Uświadom dziecku, że kłamstwa niszczą zaufanie i że odbudowanie go może długo potrwać. Utrwalaj dobre odruchy, chwaląc swoją pociechę, gdy nie ukrywa faktów. Możesz na przykład powiedzieć: „Cieszę się, że mówisz prawdę”.

Dawaj dobry przykład. Oczywiście nie możesz oczekiwać, że twoje dziecko będzie prawdomówne, jeśli słyszy, jak ty używasz wymówek w stylu: „Powiedz, że mnie nie ma”, gdy nie chcesz z kimś rozmawiać przez telefon, albo „Zostanę w domu, bo źle się czuję”, gdy w rzeczywistości chcesz poleniuchować. Zasada biblijna: Jakuba 3:17.

Korzystaj z Biblii. Zawarte w niej zasady i autentyczne historie zachęcają do uczciwości. We wpajaniu dziecku tych biblijnych zasad pomoże ci książka Ucz się od Wielkiego Nauczyciela, wydana przez Świadków Jehowy. Rozdział 22 nosi tytuł „Dlaczego nie wolno kłamać” (zobacz fragment zamieszczony w ramce „Książka, która może pomóc twojemu dziecku”).