Lekcja 5

Bądź dobrym słuchaczem

1-5. Co to znaczy przysłuchiwać się i dlaczego jest to szczególnie ważne na zebraniach zborowych?

¹ Twoje postępy jako sługi Jehowy są w niemałym stopniu zależne od tego, jak się przysłuchujesz. W ciągu całego twego życia słuchanie odgrywa istotną rolę w procesie uczenia się. Przysłuchujesz się wtedy, gdy słuchasz ze skupioną uwagą; jeśli jednak nie skoncentrujesz uwagi na tym, co jest mówione, to wypowiadane słowa wpadają do „głuchych” uszu. Niewątpliwie rozmawiałeś już z ludźmi, którzy nie poświęcali ci zbytniej uwagi. Bez względu na to, jak często przytakiwali ci, wiedziałeś, że w gruncie rzeczy nie pojmowali przekazywanych im myśli i dlatego twoje słowa nie przynosiły im większego pożytku. Jakże uważni powinniśmy więc być, żeby się okazać dobrymi słuchaczami o każdej porze, a zwłaszcza wtedy, gdy jesteśmy obecni na Boskim kursie szkoleniowym! W Księdze Przysłów (Przypowieści) 1:5 (BT) powiedziano: „Mądry, słuchając, pomnaża swą wiedzę”.

² Zebrania zborowe są częścią programu wychowawczego przewidzianego dla nas przez organizację Jehowy. Uważnym słuchaniem okazujemy szacunek dla Jehowy i Jego środka wychowawczego. Wszakże Bóg zna nasze usposobienie i wie, że niekiedy jesteśmy skłonni dopuścić do rozproszenia naszej uwagi, i dlatego w swym zaproszeniu do korzystania z obfitości pokarmu duchowego, którego nam dostarcza, powiada z naciskiem: „Słuchajcie mnie uważnie, i jedzcie, co jest dobrego (...) Nakłońcie ucha i przyjdźcie do mnie. Posłuchajcie, a dusza wasza utrzyma się przy życiu” (Izaj. 55:2, 3, NW). Jeżeli chcemy żyć wiecznie i pomagać innym w uzyskaniu tej nagrody, to musimy pilnie słuchać myśli Bożych i pojmować je (Hebr. 1:1, 2; 2:1).

³ Uważne przysłuchiwanie się jest też oznaką należytej pokory, a wszyscy mamy dostateczne powody do przejawiania tej cechy. Wszyscy możemy się jeszcze czegoś nauczyć od drugich; nikt z nas nie wie już wszystkiego. Gdyby nawet przemawiający nie mówił płynnie lub gdyby mu brakowało innych cech zdolnego mówcy, prawdziwa pokora powinna nas pobudzić do udzielenia mu pomocy i zachęty przez uważne słuchanie i reagowanie na to, co mówi. A kto wie, czy nie poruszy on jakiejś sprawy z takiego punktu widzenia lub w takim odcieniu znaczeniowym, jaki dotąd nigdy nie przyszedł nam do głowy? Przez usta tych, którzy w sensie duchowym są jakby niemowlętami, Jehowa może nas oświecić (Mat. 11:25).

⁴ Skupianie uwagi na zebraniach zborowych jest bardzo ważne, ponieważ to, czego się na nich uczymy, ma znaleźć zastosowanie w naszym życiu. Tylko przez „dokładne poznanie” jesteśmy w stanie przyoblec nową osobowość (Kol. 3:9, 10, NW). Jednakże gdy nie przysłuchujemy się pilnie, gdy nie zwracamy uwagi na szczegóły, możemy nie zdać sobie w pełni sprawy, jakich zmian powinniśmy dokonać w naszym życiu, a to może zahamować nasz wzrost duchowy. Ważne jest także dawanie właściwych odpowiedzi na powtórkach ustnych lub pisemnych. Ale o ileż ważniejsze jest to w służbie polowej, gdzie wobec każdego pytającego powinniśmy umieć uzasadnić wspaniałą nadzieję, jaką żywimy!

⁵ Gdy wyrobisz w sobie nawyk kierowania bacznej uwagi na to, co jest mówione, wówczas poprawi się twoja zdolność zapamiętywania tego, co słyszysz.

6-8. Jak można ustrzec swe myśli od błądzenia, gdy ktoś przemawia?

⁶ Jak się przysłuchiwać. Na zebraniach łatwo jest dopuścić do rozproszenia uwagi przez inne sprawy. Można zająć umysł tym, co się zdarzyło w ciągu dnia albo co ma być zrobione jutro. A jeśli ktoś nie słucha uważnie tego, co się mówi, to po co przychodzi? Każdy powinien więc pracować nad sobą, żeby trzymać w ryzach swój tok myśli. Trzeba sobie postanowić, że będzie się skupiać całą uwagę na toczącej się dyskusji i że nie pozwoli się myślom błądzić. Powinno się niejako spuścić w umyśle kurtynę na wszystkie myśli obce omawianemu tematowi. Na tym polega koncentracja.

⁷ Dobrym zabezpieczeniem przed wędrówką myśli lub przed zwyczajem marzenia na jawie jest notowanie punktów i wersetów omawianych przez mówcę. Notatki powinny być krótkie; robienie obszernych notatek rozprasza uwagę, natomiast oszczędne notowanie pomaga się skoncentrować. Takie notatki mogą się później przydać. Ale choćbyś nawet nigdy z nich nie korzystał, pomagają ci śledzić z uwagą wywody mówcy. Pochłonie cię całkowicie omawiany temat i będziesz mógł uchwycić główne argumenty.

⁸ Gdy w normalnej rozmowie nasz rozmówca zadaje rozsądne pytania dotyczące omawianego tematu, to można uznać, że się przysłuchuje. Tak samo ma się rzecz ze słuchaniem przygotowanego przemówienia: jeżeli nasuwają ci się logiczne pytania i jeżeli potem uważasz, czy mówca na nie odpowie, jest to widoczny znak, że jesteś zainteresowany tematem. Między innymi zadaj sobie pytanie, jak można zastosować przedstawiony materiał.

9. Jak podczas przysłuchiwania się przemówieniu można wykorzystać stosunkowo dużą szybkość myślenia?

⁹ Przeciętny człowiek myśli znacznie szybciej niż przemawia mówca, wskutek czego do umysłu mogą się wciskać uboczne myśli. Ocenia się, że przeciętna szybkość myślenia wynosi mniej więcej 400 słów na minutę, natomiast przeciętna szybkość mówienia wynosi tylko około 125 słów na minutę. Tę szybkość myślenia można jednak pożytecznie wykorzystać na zastanawianie się nad wywodami mówcy, na podsumowywanie i powtarzanie ich, dzięki czemu utrwalą się mocno w pamięci.

10, 11. Jaką pomocą w przysłuchiwaniu się mogą być właściwe pobudki?

¹⁰ Inną pomocą w wyłowieniu ważnych myśli z wywodów mówcy jest słuchanie z właściwych pobudek. Nie chodzi o to, żeby się przysłuchiwać w celu skrytykowania zebranego przez mówcę materiału oraz sposobu przedstawienia go. W szkole służby kaznodziejskiej udzielanie rad należy do obowiązków zamianowanego nadzorcy. Dzięki temu wszyscy inni mogą bez przeszkód skoncentrować się na pożytecznych wiadomościach, które chce im przekazać mówca.

¹¹ Gdy zaś nadzorca szkoły udziela rad wygłaszającym przemówienia ćwiczebne, to innemu studiującemu rzadko przynosi pożytek orzekanie, czy się zgadza z udzieloną radą, czy nie. Natomiast stanowczo wyjdzie mu na dobre, gdy się zastanowi, czy ta rada nie dotyczy także jego i jak sam mógłby z niej skorzystać. Jeżeli więc jest dobrym słuchaczem, to będzie mógł robić postępy przy każdym wygłaszanym przemówieniu, a nie tylko wtedy, gdy jemu samemu zostanie wyznaczone przemawianie.

12. Jak dzieci mogą się uczyć być dobrymi słuchaczami?

¹² Również młodzież i dzieci powinno się pouczać, żeby byli pilnymi słuchaczami. Dobrze jest, gdy zajmują miejsca, na których pozostają pod czujnym okiem rodziców. Gdy już umieją czytać, zachętą dla nich będzie posiadanie własnego egzemplarza studiowanej publikacji. Na ogół byłoby rzeczą nierozsądną pozwalać im na zajmowanie się czymś, co nie ma związku z programem. W celu zachęcenia ich do słuchania można im powiedzieć, że w domu będą proszeni o powtórzenie czegoś z tego, co usłyszą. Powinno się ich szczerze pochwalić, gdy coś zapamiętają lub zanotują z tego, co mówiono na zebraniu (5 Mojż. 31:12).

13, 14. Jak na sposobie słuchania może się odbijać jedzenie?

¹³ Łatwiej nam będzie się skoncentrować, gdy tuż przed zebraniem będziemy starannie unikać ciężkich posiłków, bo to powoduje senność. Dzieje się tak dlatego, że prawie cała energia organizmu zostaje wtedy użyta na trawienie i bardzo mało tej energii pozostaje na podtrzymanie procesów myślenia. Z uwagi na przytępioną zdolność postrzegania może wówczas dojść do tego, że będziemy słuchać ospale, obojętnie, bez szczególnego doceniania, albo że całkiem zaśniemy.

¹⁴ Najprawdopodobniej jeszcze ważniejsze jest takie rozplanowanie zajęć, żebyś regularnie mógł być obecny podczas udzielania pouczeń. W wielu szkołach uczniowie opuszczają lekcje, a potem sami próbują przerobić materiał. Ale tobie trudno byłoby skorzystać z pouczenia, którego nie słyszałeś. Nie pozwól, żeby rodzina lub przyjaciele przeszkadzali ci w chodzeniu na zebrania. Staraj się być obecnym, żeby z niezbędną do utrzymania się przy życiu regularnością słuchać prawd wyłuszczanych ze Słowa Bożego.

15, 16. Wyjaśnij, jak można kontrolować i doskonalić umiejętność przysłuchiwania się na zebraniach.

¹⁵ Kontroluj swoją zdolność przysłuchiwania się. W każdym tygodniu spędzamy pięć godzin na zebraniach zborowych i przez większą część tego czasu mamy sposobność uczyć się przez słuchanie. Czy ty sam wykorzystujesz ten czas jak najlepiej? Ile z wyśmienitego materiału, który mówca przedstawia co tydzień w wykładzie publicznym, pozostaje ci w pamięci? Czy po powrocie ze szkoły służby kaznodziejskiej i z zebrania służby potrafisz podać własnymi słowami główną myśl każdego przemówienia, czy też niekiedy stwierdzasz, że nawet nie możesz sobie przypomnieć, kto brał udział w programie? Czy nie odnosiłbyś pełniejszej korzyści, gdybyś wkładał więcej wysiłku w skoncentrowanie się, choćby przez robienie notatek? Spróbuj. A po zebraniach powtarzaj główne myśli w rozmowie z drugimi.

¹⁶ Na niektórych cotygodniowych zebraniach prosi się słuchaczy o odpowiedzi na zadawane pytania. Z tych komentarzy często przebija plon wielogodzinnego studium osobistego i wieloletnie doświadczenie. Czy naprawdę przysłuchujesz się temu, co mówią drudzy, gdy dają komentarze? Czy słuchasz wtedy dość uważnie, żebyś — gdy skończą — potrafił powtórzyć własnymi słowami sedno tego, co powiedzieli? Spróbuj tak robić, a z przyjemnością stwierdzisz, o ile więcej zdołasz usłyszeć.

17. Co pomoże nam skupić uwagę podczas odczytywania akapitów z publikacji?

¹⁷ Na tych zebraniach dużo się czyta. Na studium Strażnicy i na zborowym studium książki odczytuje się akapity ze studiowanego materiału. Czy naprawdę słuchasz tego, co się czyta, czy raczej podczas czytania jesteś myślami gdzie indziej? Najczęściej jest jeszcze mnóstwo szczegółów, których z braku czasu nie da się omówić komentarzami ustnymi. A powtórzenie głównych myśli przez udzielenie komentarzy pomoże utrwalić materiał w pamięci. O ileż więcej moglibyśmy się nauczyć, gdybyśmy rzeczywiście wysłuchiwali wszystkiego, co czyta się na zebraniach! Pewną pomocą w takim przysłuchiwaniu się będzie jednoczesne śledzenie wzrokiem drukowanego tekstu.

18-20. Jak zostają nagrodzeni pilni słuchacze?

¹⁸ Pilni słuchacze zostają nagrodzeni. Pilni słuchacze zdają sobie sprawę, że trzeba się dużo nauczyć, i pragną sobie przyswoić jak najwięcej. Zważają na radę zawartą w Księdze Przysłów (Przypowieści) 2:3, 4 (BT): „Wezwiesz rozsądek, przywołasz donośnie rozwagę, (...) szukać jej poczniesz jak srebra”. A gdy tak szukają, Jehowa im błogosławi, ponieważ obiecał: „To [wtedy] bojaźń Jahwe zrozumiesz, osiągniesz znajomość Boga (...) sprawiedliwość pojmiesz i prawość, i rzetelność — i każdą dobrą ścieżkę” (Prz. 2:5, 9, BT).

¹⁹ Chcąc być dobrymi słuchaczami, musimy co prawda trzymać się w ryzach. Jakże się to jednak opłaca! Nasz wzrost duchowy rychło staje się widoczny. Zachodzą korzystne zmiany w naszym życiu. Doskonali się nasza umiejętność oznajmiania dobrej nowiny zarówno z podium, jak i w służbie polowej.

²⁰ Możemy mieć bardzo mało czasu na studium osobiste, ale wszyscy mamy możliwość dużo się przysłuchiwać na zebraniach zborowych. Ileż więc zależy od tego, jak się przysłuchujemy! A ponieważ to, co słyszymy, dotyczy naszej służby dla Jehowy oraz naszego życia wiecznego, jakże stosowna jest tu rada Jezusa: „Baczcie więc, jak słuchacie”! (Łuk. 8:18).