Umiejętne posługiwanie się pomocami wizualnymi

DLACZEGO w czasie nauczania warto wykorzystywać pomoce wizualne? Dlatego, że mogą zwiększyć jego skuteczność. Używali ich również Jehowa Bóg i Jezus Chrystus, a my powinniśmy brać z Nich przykład. Gdy środki wizualne łączy się ze słowem mówionym, informacje docierają do ludzi przez dwa zmysły, dzięki czemu wywierają silniejsze wrażenie. W ten sposób łatwiej przykuć uwagę słuchaczy. Jak mógłbyś się posługiwać takimi pomocami w trakcie przedstawiania dobrej nowiny? I jak się upewnić, czy robisz to właściwie?

Jak z pomocy wizualnych korzystali Najwięksi Nauczyciele. Jehowa używał zapadających w pamięć środków wizualnych, aby udzielić ważnych lekcji. Pewnej nocy wyprowadził Abrahama na zewnątrz i powiedział: „Spójrz, proszę, na niebiosa i policz gwiazdy, jeśli potrafisz je policzyć. (...) Takie będzie twoje potomstwo” (Rodz. 15:5). Chociaż z ludzkiego punktu widzenia obietnica ta wydawała się nierealna, Abraham był głęboko poruszony i uwierzył Jehowie. Przy innej okazji Jehowa wysłał Jeremiasza do domu garncarza, by przyjrzał się, jak ten wyrabia glinę. W taki właśnie obrazowy sposób Stwórca pokazał, jaką ma władzę nad ludźmi (Jer. 18:1-6). A czy Jonasz mógł zapomnieć lekcję miłosierdzia, w której za narzędzie posłużyła Bogu tykwa? (Jon. 4:6-11). Jehowa nakazywał też swym posłańcom, by przedstawiając Jego orędzie, odgrywali prorocze sceny i używali przy tym określonych przedmiotów (1 Król. 11:29-32; Jer. 27:1-8; Ezech. 4:1-17). A elementy przybytku i świątyni stanowiły wyobrażenie rzeczy niebiańskich, które dzięki temu możemy lepiej pojąć (Hebr. 9:9, 23, 24). Ponadto do przekazywania ważnych informacji Bóg często posługiwał się wizjami (Ezech. 1:4-28; 8:2-18; Dzieje 10:9-16; 16:9, 10; Obj. 1:1).

A jak z pomocy wizualnych korzystał Jezus? Kiedy faryzeusze i członkowie stronnictwa Heroda próbowali przyłapać go na czymś w mowie, poprosił o monetę i wskazał na niej podobiznę Cezara. Następnie oświadczył, że co Cezara, należy spłacać Cezarowi, a co Boże — Bogu (Mat. 22:19-21). Aby wyjaśnić, iż powinniśmy wielbić Boga wszelkimi posiadanymi dobrami, skierował uwagę na ubogą wdowę, która wrzuciła do skarbca w świątyni dwa drobne pieniążki — wszystkie swe środki do życia (Łuk. 21:1-4). Kiedy indziej wskazał na małe dziecko, by unaocznić, co to znaczy być pokornym, wolnym od wygórowanych ambicji (Mat. 18:2-6). Sam także pokazał, na czym polega prawdziwa pokora, gdy umył uczniom nogi (Jana 13:14).

Jak używać pomocy wizualnych. W przeciwieństwie do Jehowy nie możemy komunikować się z innymi za pośrednictwem wizji. Ale w publikacjach Świadków Jehowy pojawia się mnóstwo pobudzających do myślenia ilustracji. Używaj ich, by pomóc ludziom wyobrazić sobie ziemski raj obiecany w Słowie Bożym. W trakcie studium biblijnego mógłbyś zwrócić uwagę zainteresowanego na ilustrację związaną z omawianym tematem i zapytać, co na niej widzi. Warto zaznaczyć, że gdy Jehowa przekazywał pewne wizje prorokowi Amosowi, pytał go: „Co widzisz, Amosie?” (Am. 7:7, 8; 8:1, 2). Ty możesz zadawać podobne pytania, pokazując ludziom ilustracje przydatne w nauczaniu.

Niektóre proroctwa, na przykład o „siedmiu czasach” z Księgi Daniela 4:16 lub o „siedemdziesięciu tygodniach” z Księgi Daniela 9:24, staną się dla zainteresowanych bardziej zrozumiałe, jeżeli przedstawisz im na kartce wyliczenia albo pokażesz na wykresie kolejność ważnych wydarzeń. Tego rodzaju pomoce znajdziesz w naszych publikacjach do studiowania Biblii.

Kiedy podczas studium rodzinnego omawiacie tematy związane z przybytkiem, świątynią w Jerozolimie czy świątynią z wizji Ezechiela, łatwiej wam będzie je zrozumieć, jeśli skorzystacie z ilustracji i diagramów. Można je znaleźć w leksykonie Wnikliwe poznawanie Pism, w „Dodatkach” na końcu Pisma Świętego w Przekładzie Nowego Świata — z przypisami oraz w różnych numerach czasopisma Strażnica.

Czytając Biblię w gronie rodziny, róbcie dobry użytek z mapek. Prześledźcie drogę Abrahama z Ur do Charanu, a potem do Betel. Przyjrzyjcie się dokładnie, którędy Izraelici wędrowali z Egiptu do Ziemi Obiecanej. Sprawdźcie, jaki obszar ziemi został przydzielony każdemu plemieniu oraz jak daleko sięgało królestwo Salomona. Zobaczcie, jaką drogę pokonał Eliasz, gdy przestraszył się pogróżek Jezebel i uciekał z Jizreel na pustkowie w pobliżu Beer-Szeby (1 Król. 18:46 do 19:4). Odnajdźcie miejscowości, w których głosił Jezus. Przypatrzcie się trasom podróży Pawła opisanych w Dziejach Apostolskich.

Środki wizualne przydają się także do zapoznawania zainteresowanych z funkcjonowaniem zboru. Warto im pokazać wydrukowany program jednego ze zgromadzeń i wyjaśnić, czego się na nich uczymy. Na wielu osobach duże wrażenie robi zwiedzenie Sali Królestwa lub wycieczka do biura oddziału Świadków Jehowy. W ten sposób można też wyprostować czyjeś błędne poglądy dotyczące naszej działalności i jej celów. Oprowadzając zainteresowanego po Sali Królestwa, wskaż, czym różni się ona od innych miejsc kultu religijnego. Podkreśl, że jest skromna, ale sprzyja przyjmowaniu pouczeń. Zwróć uwagę na te elementy, które ściśle się wiążą z naszą służbą polową: mapy terenów, skrzynki na dobrowolne datki (a nie taca, na którą zbiera się pieniądze w kościołach) oraz miejsce, gdzie głosiciele odbierają literaturę.

Jeżeli masz dostęp do filmów wideo powstałych pod nadzorem Ciała Kierowniczego, rób z nich użytek, by budować u zainteresowanych zaufanie do Pisma Świętego, zaznajamiać ich z naszą działalnością i zachęcać do życia według zasad biblijnych.

Pomoce wizualne dla większej grupy. Dobrze przygotowane środki wizualne można z powodzeniem wykorzystywać również podczas nauczania większej grupy. Niewolnik wierny i roztropny dostarcza takich pomocy w rozmaitej postaci.

Na przykład artykuły ze Strażnicy przeznaczone do studium zwykle zawierają ilustracje, których prowadzący nieraz używa, by podkreślić ważne punkty. Takie pomoce znajdują się także w publikacjach omawianych na zborowym studium książki.

Niekiedy możesz dojść do wniosku, że warto by posłużyć się pomocami wizualnymi do unaocznienia pewnych myśli podczas wygłaszania wykładu publicznego. Pamiętaj jednak, że zazwyczaj najwięcej pożytku przynosi kierowanie uwagi na Biblię, którą większość obecnych trzyma w rękach. Jeżeli mimo wszystko uznasz, że przy przedstawianiu jednego bądź kilku punktów głównych przemówienia należałoby pokazać słuchaczom jakąś ilustrację albo diagram, upewnij się wcześniej, czy będzie to można zobaczyć (lub przeczytać) z tyłu sali. Ale takie metody powinno się stosować tylko sporadycznie.

Celem używania pomocy wizualnych podczas przemawiania i nauczania nie jest zabawianie słuchaczy. Trzeba więc zadbać o to, by były odpowiednie, i wykorzystywać je wyłącznie do podkreślania szczególnie istotnych myśli. Pomoc wizualna jest pożyteczna wtedy, gdy coś objaśnia, pozwala to lepiej zrozumieć albo dostarcza niezbitych dowodów prawdziwości jakiegoś twierdzenia. Jeżeli zostanie właściwie dobrana i umiejętnie wykorzystana, potrafi wywrzeć na słuchaczach tak głębokie wrażenie, że zarówno ona, jak i zilustrowana nią myśl zapadają im w pamięć na wiele lat.

W procesie uczenia słuch i wzrok rzeczywiście odgrywają ogromną rolę. Przypominaj sobie, jak do tych zmysłów odwoływali się Najwięksi Nauczyciele, i naśladuj Ich, gdy starasz się trafić ludziom do przekonania.