KOLORY

Biblia nie zawiera takiej liczby precyzyjnych nazw kolorów, jak współczesne tabele barw. Pisarze biblijni określali kolory opisowo, np. przyrównywali rzeczy nieznane do dobrze znanych (Wj 16:31; Obj 1:14). Często odwoływali się do takich powszechnie spotykanych rzeczy, jak krew, śnieg, pewne ptaki, ogień, czy kamienie szlachetne (2Kl 3:22; Ps 51:7; PnP 5:11; Mt 16:2, 3; Obj 9:17). Kolory mogły mieć znaczenie symboliczne i być kojarzone z pewnymi pojęciami.

Biały. Najczęściej wymieniany kolor w Biblii. Oprócz określania barwy często symbolizuje prawość i czystość duchową (Obj 3:4; 7:9, 13, 14). Biały koń ukazany w Objawieniu 6:2 i 19:11 przedstawia sprawiedliwą wojnę prowadzoną pod wodzą Jezusa Chrystusa.

Białe szaty nosili zarówno ludzie biedni, jak i piastujący wysokie stanowiska, a także większość wspomnianych w Biblii aniołów (Mk 16:5; Jn 20:12; Obj 19:14). Poza tym biel występuje również we wzmiankach o włosach (Kpł 13:3; Mt 5:36), ciele ludzkim (Kpł 13:16), polach gotowych do żniw (Jn 4:35) i Boskim tronie sędziowskim (Obj 20:11). Jezus przyrównał faryzeuszy i uczonych w piśmie do pobielanych grobów (Mt 23:27). Nawiązał w ten sposób do zwyczaju bielenia grobów w okolicy Jerozolimy przed Paschą, co chroniło podróżujących na to święto ludzi przed skalaniem się w wyniku ich dotknięcia. Biblia rozróżnia kilka odcieni bieli, m.in. mówi o barwie czerwonawobiałej (Kpł 13:19, 24) i matowobiałej (Kpł 13:39).

Brunatny. Występuje tylko w opisie owiec (Rdz 30:32, 33, 35, 40).

Cynober (Jer 22:14; Eze 23:14). W Biblii określenie to oznacza czerwonawy barwnik uzyskiwany z tlenków żelaza lub ołowiu. Wydaje się, że pierwsi użyli go Fenicjanie, którzy przywieźli ten surowiec z Afryki Północnej. Później jego złoża odkryto również na Bliskim Wschodzie.

Czarny. Kolor ten pojawia się w opisie włosów (Kpł 13:31; Mt 5:36), koni (Za 6:2, 6), skóry (Hi 30:30) i słońca (Obj 6:12). W Objawieniu 6:5, 6 czarny koń symbolizuje głód. W Biblii wspomniano również o „czarnym marmurze” i „czarnym tuszu” (Est 1:6; Jer 4:30).

Czerwony, ognistoczerwony i żółtawoczerwony. Kolorów tych użyto w odniesieniu do włosów (Rdz 25:25), farbowanych skór baranich (Wj 25:5), zwierząt (Lb 19:2; Sdz 5:10; Za 1:8), odzienia (Iz 63:2) i wieczornego nieba (Mt 16:2, 3). Hebrajski przymiotnik ʼadòm, „czerwony”, pochodzi od słowa dam, które znaczy „krew” (Rdz 9:6; 25:30).

Karmazyn. Jeden z kolorów, na jakie farbowano kosztowne tkaniny (2Kn 2:7, 14; 3:14; Nah 2:3). Tę intensywną barwę przenośnie przypisano grzechom (Iz 1:18).

Niebieski. Na taki kolor barwiono m.in. włókna, sznury, tkaniny i szaty (Wj 26:4, 31, 36; 39:22; Lb 4:7). Wszyscy Izraelici na skraju swych szat powyżej frędzli umieszczali niebieski sznur (Lb 15:38, 39). Jednym z kolorów zdobiących napierśniki opisane w Objawieniu 9:17 był hiacyntowoniebieski.

Ognisty. Barwa ta występuje w symbolicznym opisie wielkiego smoka, Szatana Diabła (Obj 12:3). W Objawieniu 6:4 koń maści ognistej przedstawia wojny między narodami.

Purpura i czerwonawa purpura. Pismo Święte często wspomina o tych kolorach, choć nie rozróżnia licznych odcieni purpury, które uzyskiwano dzięki rozmaitym barwnikom lub metodom barwienia (Wj 25:4; Lb 4:13; Eze 27:7, 16; Dn 5:7, 29; Mk 15:17, 20; Łk 16:19; Obj 17:4). Ze względu na wysoką cenę purpurę często kojarzono z bogactwem, chwałą i królewskim majestatem lub używano jako ich symbolu.

Siwy, szary. Zwykle używany w odniesieniu do włosów osób w podeszłym wieku (Rdz 42:38; Kpł 19:32; Prz 20:29). Droga wełna mogła mieć kolor czerwonoszary (Eze 27:18).

Szkarłatny (intensywnie czerwony). Występuje we wzmiankach o sznurach i niciach, tkaninach i szatach, a także grzechach (Rdz 38:28, 30; Lb 4:8; Joz 2:18; Iz 1:18; Jer 4:30; Mt 27:28). Bestia opisana w 17 rozdz. Objawienia (w. 3) jest barwy szkarłatnej, co odróżnia ją od bestii z rozdz. 13. Tej szkarłatnej bestii dosiada nierządnica przyobleczona w purpurę i szkarłat (Obj 17:3-5). W ten sposób ukazano, że bestia rości sobie prawo do królewskiej władzy, a ujeżdżająca ją niewiasta żyje w zbytku i ma wysoką pozycję.

Zielony. Przymiotnik ten często występuje w Biblii, ale na ogół nie odnosi się jedynie do koloru, lecz przywodzi też na myśl żywą, bujną roślinność lub ogólnie pomyślny stan rzeczy (Rdz 1:30; 9:3; Wj 10:15; 2Kl 19:26; Obj 8:7). W opisie rafinowanego złota oraz plam trądu na ubraniu lub na ścianach domu Biblia wspomina o kolorze żołtawozielonym (Kpł 13:49; 14:37; Ps 68:13).

Żółty i siarkowożółty. Kolejne kolory wymienione w Biblii (Kpł 13:30, 32, 36; Obj 9:17).

Kolory mieszane. Oprócz wzmianek o określonych kolorach Biblia zawiera też wiele przymiotników odnoszących się do przedmiotów różnokolorowych lub o nieokreślonej barwie, np.: łaciaty (Rdz 30:32, 33), jaskrawy (Iz 63:1), wielobarwny (Jer 12:9), srokaty (Za 6:3, 7), rumiany (1Sm 16:12; PnP 5:10), nakrapiany (Za 6:3, 6), cętkowany (Rdz 31:10, 12), pasiasty (Rdz 37:3; 2Sm 13:19), śniady (PnP 1:6), dwubarwny (Eze 27:24), różnobarwny (Eze 16:16; 17:3; 27:7, 16, 24) (zob. BARWNIKI, FARBOWANIE).

Szata Chrystusa. Niektórzy dopatrują się sprzeczności między biblijnymi wzmiankami dotyczącymi koloru szaty, w którą Jezus Chrystus został ubrany w dniu swej śmierci. Mateusz napisał, że żołnierze odziali Jezusa w „szkarłatne okrycie” (Mt 27:28), natomiast Marek i Jan wspominają o kolorze purpurowym (Mk 15:17; Jn 19:2). Jednakże ta różnica wcale nie oznacza sprzeczności, a jedynie świadczy o tym, że pisarze Ewangelii sporządzali swe relacje samodzielnie i nie byli w zmowie. Mateusz opisał szatę tak, jak ją widział: intensywnie czerwoną. Natomiast Jan i Marek nazwali ją purpurową, czyli czerwoną z odcieniem fioletowym. A zatem wszyscy trzej przyznali, że była czerwona. Oczywiście jej odcień zależał od oświetlenia oraz od tego, na jakim tle ją widziano. Podobnie woda w jakimś akwenie może przyjmować różne barwy o różnych porach dnia, w zależności od koloru nieba i oświetlenia. Gdy się weźmie to pod uwagę, widać, że pisarze Ewangelii wcale nie zaprzeczają sobie, opisując kolor szaty, w którą rzymscy żołnierze szyderczo ubrali Chrystusa w ostatnim dniu jego ludzkiego życia.