KOLOSY

(prawdopodobnie: „kolosalne”).

Miasto w pd.-zach. części Azji Mniejszej. Za czasów apostoła Pawła należało do rzymskiej prowincji Azja, choć znajdowało się na terenie starożytnej krainy Frygia. Obecnie miejsce to jest niezamieszkane. Miasto leżało nad górnym biegiem rzeki Likos, ok. 18 km na wsch. pd. wsch. od Laodycei (niedaleko dzisiejszego Denizli). W okolicach Kolosów dolina rzeki Likos jest wąska i otoczona wysokimi skałami, ale dalej na pn. zach. rozszerza się przed miejscem, gdzie Likos wpada do rzeki Meander (Menderes). Doliną tą biegła główna droga z Efezu i wybrzeża Morza Egejskiego na wsch., aż do Eufratu. W Kolosach odchodziła od niej droga w kierunku pn.-zach., do Sardes i Pergamonu. W czasach rzymskich system dróg uległ jednak zmianie, w wyniku czego Laodycea i pobliskie Hierapolis (Kol 4:13) nabrały większego znaczenia niż Kolosy. Mimo to Kolosy dalej były znanym ośrodkiem włókiennictwa, słynącym z delikatnej wełny o niezwykłym odcieniu, zwanej colossinus. Leżały na skraju równiny, na której wypasano stada owiec. Jakieś 5 km na pd. od miasta wznosi się góra Honaz Dag (Kadmos) o wysokości 2750 m n.p.m., a jej śniegi zasilały w wodę strumienie przepływające przez Kolosy.

Na święcie Pięćdziesiątnicy w r. 33 n.e. byli w Jerozolimie mieszkańcy Frygii; być może niektórzy z nich przybyli z Kolosów (Dz 2:10). Chociaż Kolosy leżały przy najważniejszej drodze prowadzącej ze wsch. na zach., większość uczonych uważa, że podczas swej trzeciej podróży misjonarskiej Paweł udał się lądem do Efezu inną drogą, wiodącą bardziej na pn. (Dz 18:22, 23; 19:1). Z jego listu do Kolosan wynika, iż nie był w ich mieście, a tamtejszy zbór został założony przez Epafrasa, o którym Paweł napisał, że wiernie usługiwał braciom w Kolosach za niego i jego współpracowników (Kol 1:7, 8; 2:1; 4:12). Paweł znał jednak kilku chrześcijan z Kolosów. Wymienił po imieniu Onezyma, Archipa, Filemona i Apfię (Kol 4:9, 17; Flm 1, 2, 10-12).

Oprócz miejscowej ludności frygijskiej w Kolosach mieszkali też Grecy i Żydzi (por. Kol 3:11). Frygowie mieli skłonność do spirytyzmu i fanatyzmu, Grecy oddawali się spekulacjom i sporom filozoficznym, a Żydzi trzymali się Prawa Mojżeszowego i jego nakazów dotyczących pokarmów i sabatu. Do każdej z tych postaw nawiązał Paweł w radach skierowanych do zboru w Kolosach (Kol 2:4, 8, 16, 18, 20-23).