CZOŁO

Część twarzy powyżej oczu. Hebrajskie wyrażenie tłumaczone na ‛czoło’ (Pwt 14:1) oraz oddawany tak samo grecki wyraz métopon dosłownie znaczą „pomiędzy oczami”. Właśnie na czole, które jest dobrze widoczne, znakowano w starożytności niewolników, żeby każdy widział, do kogo należą. Podobnie znakowani byli czciciele pewnych pogańskich bóstw. Również dzisiaj niektórzy demonstrują swą pobożność, nosząc na czołach znaki religijne.

Znak na czole. Biblia mówi przenośnie o znaku na czole, który wskazuje, że ktoś jest niewolnikiem prawdziwego Boga czy jakiegoś bóstwa. W Objawieniu 7:2-4 ukazano aniołów opieczętowujących czoła 144 000 osób (zob. PIECZĘĆ). Jak wynika z dalszych wizji opisanych w tej księdze, na czołach 144 000 widnieje imię Baranka, Jezusa Chrystusa, oraz imię jego Ojca. Wspomniane grono tworzy oblubienicę Baranka, toteż ma prawo nosić jego imię (Obj 14:1; 22:3, 4). A ponieważ w Objawieniu dwukrotnie nawiązano do języka hebrajskiego (Obj 9:11; 16:16), sam zaś apostoł Jan był Hebrajczykiem, członkowie grona 144 000 mogą mieć wypisany na czołach także święty tetragram — na znak, że są świadkami i sługami Jehowy.

Według Ezechiela 9:3-6 na czołach pewnej klasy ludzi stawiany jest znak mający zapewnić im ochronę podczas zagłady, której dokonają Boże siły egzekucyjne — nie są oni ‛opieczętowywani’ przez aniołów, lecz znakowani przez męża z „kałamarzem sekretarskim”. Ludzie ci „wzdychają i jęczą nad wszystkimi [popełnianymi wokół] obrzydliwościami”. Opatrzeni „znakiem” wyraźnie pokazują swym postępowaniem i osobowością, że są niewolnikami i czcicielami Jehowy. Jest to tak jawne, jak gdyby było wypisane na ich czołach.

W Objawieniu 13:16, 17 wspomniano o oznakowywaniu niewolników światowej, politycznej „bestii” (zob. ZWIERZĘTA SYMBOLICZNE [Siedmiogłowa bestia wychodząca z morza]), polegającym na umieszczaniu — nieraz przymusowym — symbolicznego znamienia na czole lub na prawej ręce pewnych osób. Kto przyjmuje to znamię, czyni się przeciwnikiem Boga, toteż Jehowa wyleje na niego swój gniew „bez rozcieńczania” (Obj 14:9-11; zob. ZNAK, ZNAMIĘ).

Izraelski arcykapłan. W Izraelu arcykapłan nosił nad czołem, na przedniej stronie zawoju, złotą płytkę, „święty znak poświęcenia”, z napisem wyrytym „jak się graweruje pieczęć”: „Świętość należy do Jehowy” (Wj 28:36-38; 39:30). Jako główny przedstawiciel wielbienia Jehowy, arcykapłan słusznie musiał dbać o świętość swego urzędu. Napis ten przypominał również całemu ludowi o potrzebie ciągłego zachowywania świętości w służbie dla Boga. Dawał także wyobrażenie o większym Arcykapłanie, Jezusie Chrystusie, oraz o zleconej mu przez Jehowę służbie kapłańskiej, związanej z obroną świętości Boga (Heb 7:26).

Babilon Wielki. Natomiast symboliczna wielka nierządnica ma na czole wypisane imię „Babilon Wielki”. Starożytny Babilon długo reprezentował to, co nieświęte i wrogie Bogu (Obj 17:1-6; zob. BABILON WIELKI).

Inne wzmianki. „Czoło” w znaczeniu przenośnym występuje też w Izajasza 48:4, gdzie Jehowa oznajmia, że czoło Izraela to miedź — najwyraźniej ze względu na ogromną krnąbrność i buntowniczość tego ludu. W Jeremiasza 3:3 bezwstydne odstępstwo niewiernej Jerozolimy obrazowo przedstawiono jako „czoło żony uprawiającej nierząd”. Według Ezechiela 3:7-9 Bóg wyjawił temu prorokowi — mającemu przemawiać do Izraelitów o „twardym czole” i zatwardziałym sercu — że uczynił jego czoło twardym „jak diament”, tzn. dał mu stanowczość i śmiałość potrzebne do ogłaszania wśród nich orędzia Bożego.

Kiedy Uzzjasz zuchwale i bezprawnie sięgnął po coś zastrzeżonego wyłącznie dla kapłanów — mianowicie chciał ofiarować kadzidło na ołtarzu w świątyni Bożej — jego grzech oraz osąd Jehowy stały się od razu widoczne, gdyż na czole króla pojawił się trąd (2Kn 26:16, 19, 20).