JASZCZURKA

(hebr. caw).

Jaszczurki to czworonożne gady, zwykle niewielkie, z długim ogonem i skórą pokrytą łuskami. Nogi mają umieszczone po bokach ciała w taki sposób, że mogą leżeć na ziemi bezpośrednio na brzuchu. W Palestynie żyje ponad 40 gatunków jaszczurek. Można je spotkać na drzewach, w ciepłych rozpadlinach skalnych, na murach i na sufitach domów. W Kapłańskiej 11:29 jaszczurkę zaliczono do nieczystych „rojących się stworzeń”. Przypuszcza się, że hebrajska nazwa tego zwierzęcia pochodzi od rdzenia oznaczającego „przywrzeć do ziemi”. Według dzieła A Hebrew and English Lexicon of the Old Testament (red. F. Brown, S. R. Driver i C. A. Briggs, 1980, s. 839) nazwę tę należy tłumaczyć na „jaszczurka”. Najwyraźniej hebrajski termin caw obejmuje przynajmniej rodzinę jaszczurek znaną jako agamy, gdyż jego arabski odpowiednik, dabb, odnosi się do biczogona egipskiego (Uromastix aegyptius), największego przedstawiciela tej rodziny występującego w Izraelu (zob. GEKON; JASZCZURKA PIASKOWA; KAMELEON).

Leksykony na ogół wskazują, że jakiegoś rodzaju jaszczurki dotyczy również hebrajskie słowo kòach. Ponieważ pochodzi ono od rdzenia oznaczającego „moc” lub „siłę”, może się odnosić do warana szarego (Varanus griseus), dużej i bardzo silnej jaszczurki. Zamieszkuje ona suche, piaszczyste pustynie. W Palestynie osiąga długość 1,2 m. Żywi się padliną i została zaliczona do zwierząt „nieczystych” (Kpł 11:29, 30).

Jeszcze inne ceremonialnie nieczyste stworzenie, którego Izraelici nie mogli spożywać, określono w Kapłańskiej 11:30 hebrajskim słowem chòmet. W niektórych nowszych przekładach oddano je jako „jaszczurka piaskowa” (NŚ). Prawdopodobnie chodzi o scynka.