UPÓR
Podstawowym znaczeniem różnych słów hebrajskich i greckich, które mieszczą w sobie pojęcie uporu, jest twardość bądź siła, zwłaszcza w sensie negatywnym. Często wchodzi w grę rozmyślny opór przed zastosowaniem się do woli lub przykazań Boga (Ps 78:8; 81:12; Iz 1:23; 65:2; Jer 3:17; 5:23; 7:23-26; 11:8; 18:12; Oz 4:16; Dz 7:51). Pismo Święte wielokrotnie podkreśla, że trwający w uporze ściągają na siebie nieszczęście (Pwt 29:19, 20; Neh 9:29, 30; Prz 28:14; Iz 30:1; Jer 6:28-30; 9:13-16; 13:10; 16:12, 13; Dn 5:20; Oz 9:15; Za 7:12; Rz 2:5). Na przykład w myśl prawa Bożego obowiązującego Izraelitów uparty i buntowniczy syn miał zostać wydany na śmierć przez ukamienowanie (Pwt 21:18, 20).
Dzieje kontaktów Jehowy z ludźmi ukazują, że Bóg cierpliwie pozwalał istnieć jednostkom i całym narodom, mimo iż zasługiwały na śmierć (Rdz 15:16; 2Pt 3:9). Niektóre osoby doceniły to i zmieniły swe postępowanie, dzięki czemu dostąpiły miłosierdzia (Joz 2:8-14; 6:22, 23; 9:3-15), ale inne jeszcze krnąbrniej przeciwstawiały się Jehowie i Jego ludowi (Pwt 2:30-33; Joz 11:19, 20). Ponieważ Bóg nikogo nie powstrzymuje przed zacięciem się w uporze, powiedziano o Nim, że „pozwala popaść w zatwardziałość” albo że ‛zatwardza serca’. Kiedy w końcu wywiera pomstę na upartych, jawnie ukazuje swą wielką moc i rozsławia swoje imię (por. Wj 4:21; Jn 12:40; Rz 9:14-18).
Znakomitą ilustracją powyższych wyjaśnień jest postępowanie Boga z faraonem, który nie chciał wypuścić Izraelitów z Egiptu. Jehowa sprowadził na ten kraj dziesięć niszczycielskich plag. Po ustąpieniu każdej plagi faraon zatwardzał swe serce, a wtedy Jehowa demonstrował swoją potęgę, dokonując następnego cudu (Wj 7:3-5, 14 do 11:10). Dzięki temu część Egipcjan uprzytomniła sobie, że jest On Bogiem, którego należy słuchać. Na przykład gdy zapowiedziano siódmą plagę — straszliwą burzę gradową — nawet niektórzy słudzy faraona dopilnowali, żeby ich własna służba wraz z żywym inwentarzem w porę znalazła się w bezpiecznym miejscu (Wj 9:20, 21). A kiedy po wypuszczeniu Izraelitów faraon ponownie zaciął się w uporze i na czele swych wojsk wyruszył szukać zemsty (Wj 14:8, 9; 15:9), Jehowa zgładził ich wszystkich w Morzu Czerwonym (Wj 14:27, 28; Ps 136:15). Wydarzenie to rozsławiło Jego imię wśród narodów, które przez długie lata wspominały, jak Jehowa obszedł się z upartymi Egipcjanami (Wj 18:10, 11; Joz 2:10, 11; 9:9; 1Sm 6:6).
Jehowa zawczasu ostrzega krnąbrnych o swych wyrokach, toteż gdy zostaną wykonane, nie można tego przypisać nikomu ani niczemu innemu. Zatwardziałemu Izraelowi oświadczył poprzez proroka Izajasza: „Ponieważ wiedziałem, że jesteś twardy i że twoja szyja to ścięgno żelazne, a twe czoło to miedź, więc od owego czasu ci oznajmiałem. Zanim mogło nastąpić, dawałem ci o tym słyszeć, żebyś nie mówił: ‚Uczynił je mój bożek, nakazał je mój rzeźbiony wizerunek i mój lany posąg’” (Iz 48:4, 5; por. Jer 44:16-23).