MĘCZARNIE

Grecki wyraz basanízo (łącznie z wyrazami pochodnymi) występuje w Biblii ponad 20 razy. Dosłownie znaczy „trzeć o kamień probierczy [básanos]”, stąd także „badać lub wypytywać na torturach”. Jak twierdzą językoznawcy, w Chrześcijańskich Pismach Greckich jest używany w znaczeniu „zadawać katusze; dręczyć; męczyć; być nękanym” (Mt 8:29; Łk 8:28; Obj 12:2).

Słowo basanízo pojawia się w Biblii w różnych kontekstach. Na przykład o pewnym służącym powiedziano, że cierpiał „straszliwe męki” (NŚ) lub że leżał „wśród strasznych boleści” (Kow) (Mt 8:6; por. 4:24). Lot zaś ‛dręczył swoją sprawiedliwą duszę’ (PE) albo „trapił się” (Bw) z powodu nieprawych czynów mieszkańców Sodomy (2Pt 2:8). Słowa tego użyto nawet w odniesieniu do łodzi miotanej przez fale oraz do trudu wioślarzy (Mt 14:24; Mk 6:48).

Grecki rzeczownik basanistés występujący w Mateusza 18:34 oddano w niektórych przekładach jako „dozorcy więzienni” (NŚ), „strażnicy więzienni” (KŻNT) lub „więzienie” (Wp) (por. Mt 18:30), a w innych jako „kaci” (Bg, BT, Bw) bądź „oprawcy” (Bp). Słowo to zaczęto odnosić do dozorców więziennych, ponieważ w więzieniach niekiedy wymuszano zeznania za pomocą tortur (por. Dz 22:24, 29, gdzie mowa o takiej praktyce, choć nie pojawia się tam wyraz basanízo). Jednakże w dziele The International Standard Bible Encyclopaedia (red. J. Orr, 1960, t. V, s. 2999) tak napisano na temat użycia tego terminu w Mateusza 18:34: „Prawdopodobnie już samo uwięzienie uznawano za ‛katusze’ (i niewątpliwie słusznie), więc ‚kaci’ to nie kto inny jak właśnie dozorcy więzienni”. Dlatego wypowiedź z Objawienia 20:10 o ‛męczonych dniem i nocą na wieki wieków’ (por. BT) najwyraźniej wskazuje, że zostaną oni niejako uwięzieni w śmierci, pozbawieni możliwości działania. O tym, że taki stan można nazwać męką, świadczy porównanie równoległych relacji z Mateusza 8:29 i Łukasza 8:31 (zob. JEZIORO OGNIA).

Niektórzy bibliści powołują się na wersety ze słowem „męczarnie” czy „męczyć”, by uzasadnić naukę o wiecznych mękach w ogniu. Jak jednak wykazano powyżej, istnieją biblijne podstawy, by uznać, że w Objawieniu 20:10 słowo to ma inny sens. Werset 14 wyjawia wprost, iż „jezioro ognia” — miejsce owych męczarni — oznacza „drugą śmierć”. Wprawdzie Jezus wspomniał o pewnym bogaczu, że po śmierci ‛był w męczarniach’ (Łk 16:23, 28), ale jak wyjaśniono w haśle ŁAZARZ 2, nie jest to opis przeżyć rzeczywistej osoby, a jedynie przypowieść. Inne wzmianki o męczarniach w Księdze Objawienia również mają znaczenie symboliczne, na co wyraźnie wskazuje ich kontekst (Obj 9:5; 11:10; 18:7, 10).