Damaszek — klejnot pustyni
PRZYTULONY do podnóża gór Antylibanu w Syrii, na skraju ogromnej pustyni syryjskiej, Damaszek jest zieloną, błyszczącą oazą wśród pustynnych nieużytków. Dzięki obfitości wody spływającej z wysokich szczytów górskich był on od dawnych czasów orzeźwiającym miejscem odpoczynku karawan kursujących między Babilonem, Palestyną i Egiptem. Odkąd tylko ludzie zamieszkują te obszary, miejsce, w którym jest położony Damaszek, było z pewnością miejscem odpowiednim do założenia miasta.
Historia tego miasta sięga wstecz do czasów Abrahama, który żył przeszło 1900 lat przed przyjściem Jezusa Chrystusa. Właśnie z tego miasta pochodził zarządca domu Abrahama Eliezer, jak o tym podano w Biblii, w 1 Mojżeszowej 15:2. O Damaszku wspomniano również w 1 Mojżeszowej 14:15, wskazując, jak daleko na północ Abraham ścigał czterech królów, którzy uprowadzili jego bratanka Lota. Za czasów króla Dawida miasto zostało zdobyte i stacjonowały w nim oddziały Dawida, ale za panowania syna Dawidowego Salomona oderwało się i stało się niezależne.
Z powodu swego raczej odosobnionego położenia było ono zdane na łaskę lub niełaskę armii najeźdźczych, szczególnie tych, które nadchodziły ze wschodu, kierując się na Palestynę. Było w rękach Asyryjczyków, a potem Babilończyków, Persów, Greków i Rzymian. W całej swej długiej historii było kilkakrotnie plądrowane przez okupujących żołnierzy, a co najmniej dwukrotnie uprowadzono w niewolę jego co znakomitszych obywateli.
Miasto spoczywa na płaskowyżu około 670 m nad poziomem morza. Ponieważ leży na dość znacznej wysokości ponad gorącą powierzchnią pustyni, panuje tam przyjemna temperatura, wahająca się w lecie w granicach od 27°do 33°C. Zimą rzadko temperatura spada poniżej 8°C. Dwie rzeki spływające z gór nawadniają tereny wokół Damaszku, upiększając je bujną roślinnością. Podróżnemu, który przybywał z gorącej, bezwodnej pustyni, wydawało się ono najpiękniejszym miastem świata. Miejscowi poeci nazywali je „Perłą Wschodu”, „Okiem pustyni”.
W czasach biblijnych nazywano te dwie rzeki Abana i Farpar (Farfar). Te właśnie rzeki wymienił trędowaty Naaman, który przyszedł z Damaszku do Elizeusza, aby być uzdrowionym. Kiedy mu powiedział, że ma się obmyć siedem razy w mulistym Jordanie, rozgniewał się. „Czyż rzeki Damaszku, Abana i Farpar, nie są lepsze od wszystkich wód izraelskich?” (2 Król. 5:12, Kr) Te rzeki bardziej wzbogacały obszar Damaszku niż Jordan obszar Palestyny, gdyż Jordan płynął w głębokim, skalistym korycie. Jest więc rzeczą naturalną, że Naaman był w pewnym stopniu dumny z rzek, które upiększały Damaszek.
WAŻNY SZLAK HANDLOWY
Międzynarodowy szlak handlowy z Babilonu prowadził wzdłuż północnego biegu rzeki Eufrat aż do miejsca leżącego na północny wschód od Damaszku. Dalej prowadził przez pustynię do Damaszku, ponad czterysta osiemdziesiąt kilometrów. Przybywając do tego zielonego klejnotu w bezwodnej pustyni, kupcy mogli tam odpocząć i uzupełnić zapasy wody. Jak się łatwo domyślić, karawany przynosiły temu miastu wielkie zyski, zatrzymując się w drodze do bardziej odległych miejscowości. Ten trakt handlowy miał prawdopodobnie większe znaczenie dla miasta niż wszystkie inne szlaki.
W kierunku na zachód prowadził z Damaszku szlak handlowy, który łączył to miasto z Tyrem, portem śródziemnomorskim. Handel między Tyrem a Asyrią odbywał się poprzez Damaszek. Za wyroby nadchodzące z Tyru Damaszek mógł oferować wełnę i wino. Prorok Ezechiel mówi o tym, kierując swe słowa do Tyru: „Damaszczanie, kupcy twoi dla mnóstwa przemyślnych robót twoich, i dla mnóstwa dostatków, winem z Helbonu i wełną białą kupczyli.” — Ezech. 27:18.
Trzy szlaki handlowe rozpoczynające się w Damaszku i prowadzące na południe łączyły Palestynę i Egipt ze znanym traktem biegnącym między Damaszkiem a miastami leżącymi blisko rzeki Eufrat na wschodzie. Główny szlak przebiegał wzdłuż północno-zachodniego brzegu Morza Galilejskiego i prowadził do morskiego portu w mieście Joppa, gdzie łączył się z wielką drogą nadmorską. Stąd prowadził na południe wzdłuż wybrzeża, przechodząc przez filistyńskie miasto Gaza i biegł dalej do Egiptu przez krainę Gosen! (Gessen)
Drugi szlak handlowy, rozwidlający się na południe od Damaszku prowadził wzdłuż południowo-wschodniego brzegu Morza Galilejskiego. Następnie skręcał na południe, biegnąc środkiem Palestyny, a więc przez Jeruzalem, Hebron, Beersebę i ostatecznie kończył się w Memfisie w Egipcie.
Trzeci szlak prowadzący z Damaszku zwano „Gościńcem królewskim”. Prowadził wzdłuż wschodniej strony Jordanu około trzydzieści kilometrów od rzeki. Był to główny gościniec prowadzący przez krainy Moab i Edom, ten sam, po którym za czasów Mojżesza Edomici nie pozwolili Izraelitom przejść przez swe terytorium, gdy ci prosili: „Pójdziemy drogą królewską.” (4 Mojż. 20:17, Kr) Istnieje pogląd, że z tego gościńca korzystali królowie elamicko-babilońscy za dni Abrahama, którzy napadli na królów Sodomy, Gomory, Zoar, Adamy i Zeboimu będących w sąsiedztwie Morza Martwego. Najprawdopodobniej jechali zwykłym szlakiem prowadzącym przez pustynię do Damaszku, a potem skręcili na południe na „Gościniec królewski”.
Ten gościniec królewski łączył Damaszek z ważnym portem Morza Czerwonego, miastem Asyjongaber. Stąd ów szlak skręcał na zachód, przecinając Półwysep Synajski i dochodził do Egiptu na południe od innych szlaków dochodzących do tego kraju. A więc Damaszek miał trzy główne drogi, które łączyły go z Egiptem oraz prawie z całą Palestyną. Było to miasto kluczowe, przez które przewożono towary z miast rozlokowanych na ogromnym obszarze należącym do wielkich mocarstw Wschodu leżących nad rzeką Eufrat. Niewątpliwie z tego powodu należało ono do dziesięciu miast greckiego Dekapolu, chociaż było dość znacznie oddalone od innych w kierunku na północ. Jako miejsce o strategicznym i gospodarczym znaczeniu dla ludzi Bliskiego Wschodu oraz jako ożywcza, zielona oaza w pustyni zasługiwało ono na miano klejnotu pustyni.
Gdy Saul z Tarsu był blisko Damaszku, jadąc z misją prześladowania chrześcijan, oślepiła go światłość z nieba, a uświetniony Jezus Chrystus zgromił go za jego postępowanie. Zaledwie kilka dni później Ananiasz, jeden z chrześcijan, których Saul miał uwięzić, został wysłany przez Jezusa, aby przywrócił Saulowi wzrok i pouczył go o „Drodze”. Znalazł go w pewnym domu, przy ulicy zwanej Prostą, która była wówczas wspaniałą arterią komunikacyjną. Ale po dość długim czasie, gdy Saul publicznie okazywał swą gorliwość w nowo znalezionej wierze przez żarliwe głoszenie, Żydzi z tego miasta zamierzali go zgładzić, tak że musiał uciekać w nocy, spuszczony w koszu przez otwór w murze miejskim. — Dzieje 9:1-25.
Chociaż znaczenie Damaszku jako centrum handlowego zmalało, to jednak nawet do dnia dzisiejszego nie utracił on swej sławy żyznej oazy ani nie przestał być miejscem, gdzie wierni chrześcijanie głoszą te same prawdy, które oznajmiał Ananiasz, Saul i inni wierni chrześcijanie, którzy tam przebywali.
[Mapa na str. 10]
[Patrz publikacja]
Damaszek
Morze Galilejskie
M. Śródziemne