Sławne miasto Jeruzalem

NIE MA drugiego miasta, które by zajmowało w historii biblijnej tak wybitne miejsce jak Jeruzalem. Przez ponad tysiąc lat po zdobyciu go przez Dawida było ono ośrodkiem życia religijnego sprzymierzonego z Bogiem ludu izraelskiego. Tu właśnie Dawid sprowadził świętą Arkę Przymierza i tu Salomon zbudował wspaniałą świątynię. Do tego miasta każdy mężczyzna izraelski miał obowiązek przychodzić trzy razy do roku, aby wziąć udział w obchodach świątecznych. Tu rezydowali królowie Judy i stąd panowali nad swymi poddanymi. W czasach, gdy dwanaście pokoleń Izraela rozdzieliło się na dwa królestwa, większość ważnych wydarzeń w historii królestwa południowego, to jest królestwa Judy, rozegrała się właśnie w pobliżu stołecznego miasta Jeruzalem.

Historia Jeruzalem sięga tak daleko wstecz, w zamierzchłą starożytność, że jego wiek i początki giną w mrokach przeszłości. Już przeszło 1900 lat przed przyjściem Jezusa Chrystusa istniało w tym miejscu miasto znane pod nazwa Salem. W pobliżu niego znalazł się pewnego razu Abraham, który wtedy złożył dary jego królowi Melchizedekowi, będącemu kapłanem Jehowy Boga. (1 Mojż. 14:17-20) Później zajęli je Jebuzejczycy, którzy zaczęli je nazywać Jebuz.

Chociaż po zajęciu miasta przez Dawida zaniechano używania miana Jebuz, to jednak wydaje się, że nazwa „Jeruzalem” nie została mu nadana dopiero przez Izraelitów. Określenie takie prawdopodobnie wiązało się z nim jeszcze przed wejściem Izraelitów do Ziemi Obiecanej. Listy znalezione w miejscowości Tell el-Amarna, które pewni władcy kananejscy posłali do Egiptu mniej więcej w tym okresie, gdy kraj zajmowali Izraelici, zawierają już tę nazwę miasta. Figuruje ona tam w formie „Uruszalim”.

Jeruzalem jest położone na płaskowyżu w odległości około 50 kilometrów od Morza Śródziemnego; teren jego wznosi się niecałe 800 metrów nad poziomem tego morza. Z nadbrzeżnej równiny prowadzą do niego doliny przecinające pagórkowatą krainę Szefela, która oddziela wyżynę Judejską od równin nadmorskich. Przez całe stulecia zwłaszcza dwie takie doliny służyły za ważne szlaki łączące Jeruzalem z wybrzeżem. W nich też rozegrały się liczne bitwy, gdyż albo wdzierały się nimi armie atakujące góry Judejskie, albo schodziły tamtędy z gór wojska nacierające na rozłożonych obozem na równinach.

Najważniejszym z tych szlaków jest dolina Ajalon. Jest to dolina szeroka i równa, umożliwiająca łatwe podejście ku wyżynie. Kilka dróg prowadzi stąd na płaskowyż Gabaoński, położony niewiele kilometrów na północ od Jeruzalem. Tymi drogami w dół i dalej doliną Ajalon wiódł od dawien dawna najłagodniejszy trakt z Jeruzalem do Joppy nad brzegiem Morza Śródziemnego. W tejże dolinie Ajalon zdarzyło się, że Jozue walcząc z Amorejczykami prosił Jehowę o powstrzymanie biegu słońca. (Joz. 10:5, 12) W roku 66 n.e., gdy namiestnik rzymski Gajus Cestius Gallus odstąpił od oblegania Jeruzalem, Żydzi zadali dotkliwe straty jego wojskom wycofującym się ścieżkami prowadzącymi przez wąwozy do doliny Ajalon. Z uwagi na te przesmyki droga wiodąca tędy do Jeruzalem zawsze była niebezpieczna dla wojska. Kilku odpowiednio ustawionych ludzi mogło zamknąć przejście. Dolina Sorek, drugi ważny szlak, który leży w niewielkiej odległości na południe od doliny Ajalon, podobnie mógł być łatwo zablokowany przez siły broniące Jeruzalem. Z chwilą zamknięcia tych naturalnych wrót prowadzących z zachodu w góry Judejskie miasto Jeruzalem było dość dobrze zabezpieczone przed wrogimi armiami, które od czasu do czasu ciągnęły nadbrzeżnymi równinami.

Droga biegnąca z Jeruzalem na wschód, a łącząca je z Jerychem, przecinała odludną okolicę górską. Głębokie wąwozy, którymi pokryty jest ten obszar, i strome wzniesienia, które trzeba pokonać, wznosząc się przy podejściu z Jerycha do Jeruzalem o przeszło tysiąc metrów na odcinku niecałych 25 kilometrów przy braku jakiejkolwiek wody sprawiał, że dotarcie tędy do miasta także było ryzykowne dla najeźdźcy.

Z północy na południe przebiegał przez Jeruzalem szlak najbardziej uczęszczany przez podróżnych. Na północ od miasta droga ta prowadziła przez Sychem, Samarię i w końcu łączyła się z głównym traktem biegnącym z Damaszku w pobliżu Morza Galilejskiego do bardzo ruchliwego gościńca nadbrzeżnego. Na południe od Jeruzalem ten centralny szlak kierował się przez Betlejem i Hebron do leżącego dość daleko na południu miasta Beerszeba. Następnie skręcał w pustynię, przecinał półwysep Synajski i osiągał Egipt. Drugie odgałęzienie prowadziło od Beerszeby przez pustynię w stronę Morza Czerwonego. Dzięki temu ów centralny trakt łączył Jeruzalem z Egiptem i z portem czerwonomorskim Asjongaber na południu oraz z uczęszczanym szlakiem handlowym biegnącym przez Damaszek na północ do Mezopotamii.

Prawie ze wszystkich stron otaczały Jeruzalem naturalne szańce, które sprawiały, że było to miasto trudne do zdobycia. Wyjątek stanowiła tylko strona północna; od tej też strony zwykle atakowali je nieprzyjaciele. Wzdłuż wschodniej strony miasta ciągnie dolina Cedron (Kidron), która następnie skręca na południowy wschód i biegnie ku pustyni Judejskiej. Od strony zachodniej leży dolina Hinnom, która zakolem obejmuje miasto również od południa i łączy się z doliną Cedron. Przepastne te wąwozy znacznie potęgowały obronność miasta, którą poniekąd zapewniało już samo położenie w górzystym terenie, trudno dostępnym dla wojska. Dziś te doliny nie są już tak głębokie jak dawniej, gdyż wypełniają je gruzy i różne odpadki wyrzucane z miasta w ciągu wieków.

Podczas swej długiej historii Jeruzalem było wiele razy oblegane i niejednokrotnie też zdobyte, ale nie ma żadnego doniesienia o tym, by jego mieszkańcy cierpieli kiedyś z powodu braku wody. Cysterny umieszczone w wieżach, cały szereg dalszych zbiorników i potok Gihon w dolinie Cedron zapewniały mieszkańcom dostateczne zaopatrzenie w wodę. Jeszcze we wczesnym okresie dziejów miasta wykuto w skale tunel do miejsca, skąd trzynastometrowy szyb opadał do zbiornika stale napełnianego wodą z owego potoku. Tym sposobem mieszkańcy mogli bezpiecznie czerpać świeżą wodę.

Ponieważ Jeruzalem było miastem, które Jehowa Bóg wybrał na ośrodek swej obrazowej teokracji i miejsce dla swej świątyni, zajęło ono w dziejach ludzkich bardzo szczególną pozycję. Teraz jednak nie cieszy się już łaską Jehowy Boga. Mieszkańcy jego odrzucili i uśmiercili Jego Syna, a wobec tego Jehowa je opuścił. (Mat. 23:37, 38) Chociaż jest po dzień dzisiejszy sławne z uwagi na swą starożytność i jedyną w swym rodzaju historię, i chociaż jednostki spośród jego mieszkańców obierają sobie służenie prawdziwemu Bogu, to jednak nie może się więcej szczycić wyróżnieniem jako miejsce, z którym Jehowa związał swoje imię.