Jeremiasz wysławia sprawiedliwość Jehowy

MŁODY Jeremiasz, pochodzący z rodziny kapłańskiej, mieszkał we wsi Anatot położonej kilka kilometrów na północ od Jeruzalem. Otrzymał tam zadanie służenia w charakterze proroka, gdyż z powodu wielkiej niegodziwości wśród jego rodaków nadchodził zapowiedziany przez Boga czas na wykorzenianie, zabijanie i burzenie, a w następstwie tego zbliżała się pora na płacz. — Odczytaj Księgę Koheleta 3:1-4.

W związku z tym znaczna część księgi noszącej imię Jeremiasza jest napisana w formie ostrzeżenia i nagany, przez co na czoło wysuwa się sprawiedliwość Jehowy. Na tej podstawie utarło się określenie „jeremiada”, oznaczające „lament i oskarżające narzekanie”. Ale termin ten niedokładnie precyzuje treść Księgi Jeremiasza, która uwypukla też inne właściwości Jehowy: Jego mądrość, moc i miłość.

Proroctwo Jeremiasza jest najdłuższą księgą w Biblii, jeśli nie liczyć Psalmów. Tematem jej są niemal wyłącznie wydarzenia z ostatnich czterdziestu lat królestwa judzkiego i proroctwa wypowiedziane w tym czasie. Na ten czterdziestoletni okres przypada osiemnaście końcowych lat panowania dobrego króla Jozjasza oraz rządy niegodziwych królów: Joachaza (trzy miesiące), Jojakima (jedenaście lat), Jechoniasza zwanego też Jojakinem (trzy miesiące) i Sedecjasza, który królował jedenaście lat.

Oprócz natchnionych wypowiedzi proroczych ta księga donosi o wielu wydarzeniach historycznych, związanych zwłaszcza z samym Jeremiaszem, i dlatego o Jeremiaszu wiemy więcej niż o którymkolwiek innym proroku hebrajskim z wyjątkiem Mojżesza. Jeremiasz opowiada, co jako prorok miał nakaz czynić, oraz o prześladowaniach i o tym, jak odczuwał to, co musiał znosić.

Opisy w jego księdze nie są uporządkowane według chronologicznej kolejności. Przyczyna może tkwić w tym, że Jeremiasz polecił sekretarzowi sporządzić to sprawozdanie pod koniec swej proroczej kariery. Kiedy król Jojakim spalił ten zwój, Jeremiasz drugi raz podyktował jego treść, a ogłosił go prawdopodobnie jeszcze później po uzupełnieniu dodatkowym materiałem. — Jer. 36:32.

JEREMIASZ OTRZYMUJE ZLECENIE

Jeremiasz był najwidoczniej skromnym młodym człowiekiem. Kiedy otrzymał zlecenie od Jehowy, odpowiedział: „Ach, Panie Jahwe, przecież nie umiem mówić, bo jestem młodzieńcem!” Jehowa nie uznał tych zastrzeżeń, ale powiedział do niego: „Nie mów: ‛Jestem młodzieńcem’, gdyż pójdziesz, do kogokolwiek cię poślę, i będziesz mówił, cokolwiek tobie polecę. Nie lękaj się ich, bo jestem z tobą, by cię chronić”. — Jer. 1:4-8.

Ze względu na ludzi, do których był wysyłany, i na charakter jego orędzia, Jeremiaszowi potrzebne było dodatkowe pokrzepienie. Jehowa mu go udzielił w dalszych słowach: „Oto Ja czynię cię dzisiaj twierdzą warowną, kolumną ze stali i murem spiżowym (...). Będą walczyć przeciw tobie, ale nie zdołają cię zwyciężyć”. — Jer. 1:18, 19.

Jakże bardzo Jeremiasz potrzebował takiego zapewnienia! Z jego księgi dowiadujemy się, że przy pewnej okazji wygłoszonym orędziem tak rozzłościł słuchaczy, iż pobili go i zakuli w dyby na całą noc. Innym razem treść proroctwa Jeremiasza wprawiła kapłanów i fałszywych proroków w taką furię, że żądali jego śmierci. Gdyby nie ujęli się za nim książęta ze świty króla oraz starsi, zostałby zabity. Na krótko przed upadkiem miasta Jeruzalem jego zapowiedzi wywołały wśród słuchaczy takie niezadowolenie, że wrzucili go do błotnistej jamy. Gdyby nie eunuch z pałacu królewskiego, który wstawił się za nim u Sedecjasza, spotkałaby go niechybna śmierć. — Jer. 20:2, 3; 26:8-11, 16-24; 38:1-13.

Jak Jeremiasz znosił takie traktowanie? Niekiedy czuł się zniechęcony do tego stopnia, że przeklinał dzień swego urodzenia. Próbował nawet zaprzestać swoich wystąpień, ale mu się to nie udało. Wszczepione mu słowo Boże okazało się ogniem w jego kościach i dlatego nie potrafił milczeć. Mimo takiej niepopularności swego orędzia musiał je ogłaszać. — Jer. 20:1-9, 14-18.

Chociaż Jeremiasza opanowywało chwilowe zniechęcenie, to jednak nie dał się zbić z tropu i nie pozwolił, by nim zawładnął strach. Nigdy nie szedł na kompromisy. Kiedy wrogowie grozili mu śmiercią, nie ustępował, lecz oświadczał: „Jahwe posłał mnie, bym głosił (...) wszystkie słowa, które słyszeliście. (...) Ja zaś jestem w waszych rękach. Uczyńcie ze mną, co wam się wyda dobre i sprawiedliwe. Wiedzcie jednak dobrze, że jeżeli mnie zabijecie, krew niewinnego spadnie na was (...). Naprawdę bowiem posłał mnie Jahwe do was, by głosić do waszych uszu wszystkie te słowa”. — Jer. 26:12-15.

GANIENIE I OSTRZEGANIE

Jeremiasz nigdy nie pozostawiał słuchaczy w niepewności co do tego, że głosi orędzie Jehowy, a nie swoje własne. Imię Jehowy występuje w jego księdze przeszło 700 razy. Ponad 150 razy powtarza się zwrot: „To mówi Jahwe [Jehowa]”. A więcej niż siedemdziesięciokrotnie przypomina on, że tu chodzi o „słowo” Jehowy.

W rozdziałach od drugiego do dwudziestego zanotowano dziewięć obwieszczeń, które wygłosił głównie za panowania króla Jozjasza. Jego lud zgrzeszył dwojako: Opuścił Jehowę, „źródło żywej wody”, a wykopał sobie własne „cysterny, cysterny popękane, które nie utrzymują wody” (Jer. 2:13). Istotnie, „rzeczy okropne i ohydne dzieją się w tym kraju. Prorocy prorokują fałszywie, a kapłani nauczają według własnego widzimisię; mój zaś lud kocha się w tym”. Jawnie i zuchwale łamano przykazania Boże: „kradniecie, mordujecie, cudzołożycie i krzywoprzysięgacie, (...) chodzicie za cudzymi bogami”. — Jer. 5:30, 31; 7:9, NP.

W skład tych wypowiedzi wchodzą między innymi niektóre dobrze znane wersety tej księgi, jak na przykład: „Okryci wstydem są mędrcy, przerażeni, pojmani. Oto słowem Jahwe wzgardzili i jakąż to mają mądrość?” Żadną! (Jer. 8:9, Poz). „Mędrzec niech się nie szczyci swą mądrością, siłacz niech się nie chełpi swą siłą ani bogaty niech się nie przechwala swym bogactwem. Raczej chcąc się chlubić, niech się szczyci tym, że jest roztropny i że Mnie poznaje, iż jestem Jahwe, który okazuje łaskawość [niezawodną miłość, New English Bible], praworządność i sprawiedliwość na ziemi”. — Jer. 9:22, 23.

Dwanaście następnych rozdziałów wypełniają po większej części specjalne zapowiedzi sądu. Potem księga gani po kolei każdego z czterech ostatnich królów Judy i ogłasza wyrok na przywódców religijnych: kapłanów, proroków i pasterzy. Rozdział 25. donosi o sporze Jehowy z narodami oraz oznajmia, że dostaną się pod władzę króla Babilonu i będą mu służyć siedemdziesiąt lat.

Jeremiasz mówił nie tylko o sądach Jehowy, ale również o przyprowadzeniu Jego ludu z powrotem do własnej ziemi (rozdziały 30-33). Jehowa zawrze z ludem nowe przymierze, a Jeruzalem zostanie uzdrowione. Tuż przed końcem polecono Jeremiaszowi kupić połać ziemi na znak, że Juda doczeka się odrodzenia, zaroi się ludźmi i zwierzętami domowymi.

Pozostałe rozdziały Księgi Jeremiasza zawierają dalsze proroctwa i opowiadają o wydarzeniach, które się rozegrały w ostatnich dniach istnienia Jeruzalem. Babilończycy po chwilowej przerwie wznowili oblężenie miasta i po zabraniu do niewoli króla judzkiego doszczętnie je spalili. Gubernator wyznaczony do sprawowania władzy nad tymi, którzy tam jeszcze pozostali, zginął w zamachu, wskutek czego reszta mieszkańców uciekła do Egiptu, zabierając z sobą Jeremiasza. Tam Jeremiasz prorokował jeszcze przeciwko takim narodom, jak: Ammonici, Moabici, Edomici, a zwłaszcza przeciwko Babilonowi, który miał pójść do niewoli wraz ze swymi bogami. Ostatni rozdział zawiera szczegóły upadku Jeruzalem.

PRAWDZIWY PROROK

Jeremiasz rzeczywiście był prorokiem z prawdziwego zdarzenia. Przemawiał w imieniu Jehowy. Nawoływał lud do okazania skruchy i nawrócenia się ku Jehowie. A jego słowa się sprawdzały. W gruncie rzeczy sam doczekał się spełnienia wielu swoich proroctw, między innymi zapowiedzianej śmierci fałszywego proroka Chananiasza przed upływem roku, uprowadzenia Sedecjasza do niewoli i zburzenia Jeruzalem. — Jer. 28:15-17; 21:3-10; 39:6-9.

Dokładnie przepowiedział powrót Żydów po siedemdziesięciu latach (Jer. 29:10; Dan. 9:2). Prorokował też o nowym przymierzu, które faktycznie Bóg później zawarł z duchowym Izraelem za pośrednictwem Jezusa Chrystusa (Jer. 31:31-34; Hebr. 8:6-13). Tak samo spełniły się liczne proroctwa Jeremiasza wypowiedziane przeciwko starożytnym narodom pogańskim, z których na szczególne wymienienie zasługują skierowane przeciw Babilonowi. Swój odpowiednik znajdują w Apokalipsie, gdzie wymierzono je przeciwko „Babilonowi Wielkiemu”, ogólnoświatowemu imperium religii fałszywej. — Jer. 51:6-8; Apok. 18:2-8.

WYSŁAWIA WIELKOŚĆ JEHOWY

Księga Jeremiasza wysławia Jehowę jako prawdziwego Boga, Króla po czas niezmierzony (Jer. 10:10, NW). Przypomina nam o tym, że Jehowa „uczynił ziemię swą mocą, umocnił świat swą mądrością, a swoim rozumem rozpostarł niebiosa” (Jer. 10:12; 51:15, 19). Toteż Jehowa, „Bóg wszelkiego ciała”, mógł słusznie zapytać: „Czy jest może dla Mnie coś niemożliwego?” — Jer. 32:27.

W toku czytania Księgi Jeremiasza nie można przeoczyć takich właściwości Jehowy, jak: miłość, miłosierdzie, współczucie i wielkoduszność. Ileż to czasu znosił krnąbrność swego ludu! Jehowa „bez wytchnienia wysyłał do nich swoich posłańców, albowiem litował się nad swym ludem (...). Oni jednak szydzili (...), lekceważyli ich słowa i wyśmiewali się z Jego proroków, aż wzmógł się gniew Jahwe na Jego naród do tego stopnia, iż nie było już ocalenia” (2 Kron. 36:15, 16). Mimo wszystko Jehowa mógł do nich powiedzieć: „Miłością odwieczną cię umiłowałem, dlatego przyciągam cię w swej łaskawości. Odbuduję cię znowu”. — Jer. 31:3, 4, Poz.

Jeżeli uznajemy wspaniałe zalety Jehowy i zdajemy sobie sprawę z naszych grzesznych skłonności, to powinniśmy wziąć sobie do serca następujące słowa, które polecono zapisać Jeremiaszowi: „Serce jest zdradliwsze niż wszystko inne i niepoprawne — któż je zgłębi? Ja, Jahwe, badam serce i doświadczam nerki [najgłębsze uczucia], bym mógł każdemu oddać stosownie do jego postępowania”. Oby więc nasze „postępowanie” było takie, żeby Jehowa mógł zlać na nas swe błogosławieństwa! — Jer. 17:9, 10.