Co miały znaczyć słowa mędrca?

Mądrość nie zawsze bywa doceniona

W tym świecie różne sprawy często przybierają obrót zupełnie nieoczekiwany. Zauważył to król Salomon, wobec czego napisał: „Nie mędrcom przypada chleb (...) ani też uznanie tym, co posiadają wiedzę” (Kohel. 9:11, Poz). Dzieje się tak głównie dlatego, że ludzie zazwyczaj opierają swoje sądy na zewnętrznych pozorach zamiast na rzeczywistym stanie rzeczy.

Mądry król Salomon przytoczył w tym miejscu wymowną ilustrację, którą sam uznał za „wielką”. Czytamy bowiem: „Ale i taki przykład mądrości widziałem pod słońcem, a wielką mi się ona wydawała [wywarła na mnie wielkie wrażenie, New Berkeley Version]: Małe miasteczko, i mężów w nim niewielu [to znaczy obrońców]. I naszedł na nie potężny król, a wkoło je otoczywszy, zbudował przeciwko niemu wielkie machiny oblężnicze. I znalazł się w nim człowiek biedny, lecz mądry, i ten uratował miasto dzięki swej mądrości. A nikt nie pamięta o tym biednym człowieku” (Kohel. 9:13-15). Gdyby nie ów mędrzec, choć ubogi, miasto wpadłoby w ręce „potężnego króla”. Mądrość tego skromnego człowieka przemogła walecznych wojowników króla i ich działania oblężnicze. Niestety, gdy niebezpieczeństwo minęło, zamiast okazać wdzięczność swemu wybawcy ludzie zupełnie o nim zapomnieli.

Salomon wysnuł z tego następujący wniosek: „Lepsza jest mądrość niż siła. Lecz mądrość biednego bywa w pogardzie, a słowa jego nie mają posłuchu” (Kohel. 9:16). Tak, jeśli ktoś nie zajmuje wysokiego stanowiska ani nie zażywa sławy, jego słowa najczęściej bywają ignorowane. Nikt nie przywiązuje do nich wielkiej wagi. W sytuacjach wyjątkowych, gdy nie ma innego wyjścia, nieraz uwzględnia się mądre rady biedaka, ale po przezwyciężeniu kryzysu nie spotyka go należne uznanie. — Porównaj to z Listem 1 do Koryntian 1:26, 27; 2:8-11.

Mądrość mimo wszystko posiada wielką wartość i oczywiście nie zawsze bywa lekceważona tylko dlatego, że pochodzi z niepokaźnego źródła. Salomon ciągnie dalej: „Słowa mędrców wypowiedziane spokojnie mają większą wagę niż krzyk władcy pośród głupców. Więcej znaczy mądrość niż oręż wojenny, a jeden jedyny grzesznik wiele dobrego niszczy”. — Kohel. 9:17, 18, Poz.

Jak wskazuje tu mędrzec, znacznie lepiej i rozsądniej jest posłuchać spokojnych, dostojnych wypowiedzi osoby mądrej, choć skromnej, niż okrzyków władcy zyskujących mu popularność wśród poddanych, którzy swoją postawą i działaniem zdradzają niedorzeczny pogląd na życie. Z powyższego przykładu człowieka biednego, ale mądrego, wyraźnie wynika, że mądrością można więcej osiągnąć niż orężem wojennym. Jednakże ledwie jeden grzesznik lub głupiec przysporzyć może niesłychanych kłopotów. Opacznym swym rozumowaniem, ewentualnie głośno wyrażonym, lub swym niestosownym zachowaniem potrafi pokrzyżować najlepsze plany, zepsuć opinię całej grupy lub zmarnować znaczne siły i środki. (Porównaj z tym List 3 Jana 9-11). Doprawdy, mądrości należy dawać pierwszeństwo, nawet gdyby nie doceniano tych, których głosem ona przemawia.