Imię Boże w Pismach Chrześcijańskich
KIEDY Jezus nazywał Boga swym Ojcem, jego żydowscy słuchacze wiedzieli, o kim mówi. Spotykali imię Boże w zwojach Biblii Hebrajskiej, które były dostępne w synagogach. Właśnie taki zwój wręczono Jezusowi w synagodze w jego mieście rodzinnym, w Nazarecie. Odczytał wówczas fragment Księgi Izajasza, w którym dwukrotnie występowało imię Jehowa (Łuk. 4:16-21).
Pierwsi uczniowie Jezusa widywali też imię Boże w Septuagincie, greckim tłumaczeniu Biblii, używanym przez pierwszych chrześcijan przy nauczaniu i redagowaniu pism. Wprawdzie swego czasu panował pogląd, że imię Boga nie występowało w Septuagincie, ale obecnie wiadomo ponad wszelką wątpliwość, że otaczano je takim szacunkiem, iż tetragram (jak bibliści nazywają cztery hebrajskie litery, którymi wypisywano to imię) przeniesiono w oryginalnej postaci wprost do wersji greckiej.
Jeszcze w II wieku n.e. Akwila umieścił w tekście greckim imię Boże wypisane literami hebrajskimi. Orygenes pisał w III stuleciu n.e., że „w najwierniejszych manuskryptach IMIĘ to jest wypisane literami hebrajskimi”. Hieronim, tłumacz Biblii z IV wieku n.e., stwierdził: „Cztery litery imienia Bożego (tj. יהוה) po dziś dzień można spotkać w pewnych tomach greckich, wypisane dawnymi literami”.
Dr Paul E. Kahle pisze: „Obecnie wiadomo, że w pisanym przez Żydów i dla Żydów greckim tekście Biblii [w Septuagincie] nie tłumaczono Boskiego imienia na kyrios [Pan], lecz pozostawiano tetragram pisany literami hebrajskimi lub greckimi” (The Cairo Geniza, strony 222, 224).
Jakie to ma znaczenie? Otóż bez względu na to, czy słuchacze Jezusa mówili po hebrajsku, czy po grecku, gdy czytali święte pisma, spotykali w nich imię Boże. Toteż — logicznie rzecz biorąc — gdy cytowali z nich urywki, szli za utartym zwyczajem i umieszczali w tekście Chrześcijańskich Pism Greckich cztery hebrajskie litery imienia Jehowy.
George Howard, profesor nadzwyczajny religioznawstwa na uniwersytecie stanowym w Georgii, napisał na łamach Journal of Biblical Literature: „Skoro tetragram w dalszym ciągu występował w odpisach Biblii greckiej, które stanowiły święte pisma pierwotnego kościoła, to nasuwa się logiczny wniosek, że pisarze N[owego] T[estamentu] pozostawili tetragram w tekście biblijnym, gdy go przytaczali z Pisma Świętego”. (1977, tom 96, nr 1, strona 77).
ZASTĘPOWANIE IMIENIA BOŻEGO
Wydaje się, że imię Boże zostało usunięte zarówno z Septuaginty, jak i z „Nowego Testamentu” w późniejszym okresie, gdy chrześcijanie pochodzenia nieżydowskiego już nie znali liter hebrajskich. Toteż dr Kahle pisze: „Chrześcijanie zastąpili tetragram słowem kyrios [Pan] dopiero wtedy, gdy imię Boże napisane literami hebrajskimi stało się niezrozumiałe” (The Cairo Geniza, strona 224).
Jakie następstwa pociągnęło to za sobą? Profesor Howard pisze: „Naszym zdaniem to usunięcie tetragramu wywołało w umysłach pierwszych chrześcijan pochodzenia pogańskiego zamieszanie co do tego, kim jest ‛Pan Bóg’, a kim ‛Pan Chrystus’” (Strona 63 w wyżej cytowanym artykule).
Na przykład w Psalmie 110:1 czytamy: „Wypowiedź Jehowy do mego Pana”. Werset ten jest przytoczony w Ewangelii według Mateusza 22:44, gdzie po opuszczeniu imienia Jehowy większość współczesnych przekładów brzmi: „Rzekł Pan Panu memu”. W rezultacie dla wyznawców nominalnego chrześcijaństwa zatarła się różnica między Jehową („Panem”) a Jezusem („Panem moim”).
Posługiwanie się imieniem Bożym zgodnie z przykładem jaki znajdujemy przynosi niemałe korzyści: (1) Pomaga nam uznawać Boga za Osobę, a nie za jakąś siłę; (2) łatwiej nam jest przybliżyć się do Niego; (3) wyklucza to pomieszanie pojęć, uzyskujemy jaśniejsze wyobrażenie o Nim i łatwiej nam koncentrować się na tym, czego rzeczywiście uczy Biblia.
[Ilustracja na stronie 7]
Imię Boże zapisane literami hebrajskimi występowało we wczesnych tłumaczeniach Pism Hebrajskich na język grecki