Nadzieja na pokój i bezpieczeństwo
„Zgromadzenie Ogólne ONZ jednomyślnie ogłosiło rok 1986 Międzynarodowym Rokiem Pokoju. Zostanie to uroczyście obwołane dnia 24 października 1985 roku, w 40 rocznicę założenia tej organizacji”.
CO SĄDZISZ o tej oficjalnej zapowiedzi Organizacji Narodów Zjednoczonych? Czy pozwala ona ufnie spoglądać w przyszłość? Sporo ludzi uważa, że warto spróbować wszystkiego, co daje choćby nikłą szansę ustanowienia pokoju. Dlaczego więc nie ogłosić Międzynarodowego Roku Pokoju?
Nie ulega wątpliwości, że proklamowanie takiego „Roku Pokoju” odpowiada celom założycieli ONZ. Prezydent Stanów Zjednoczonych oświadczył jeszcze w roku 1944: „Postanowiliśmy (...) tak zorganizować narody miłujące pokój, żeby przy jedności pragnień i woli wspólnymi siłami zdołały zagwarantować, iż w przyszłości nie pojawi się już żaden ewentualny agresor ani zdobywca. Dlatego od samego początku wojny — i równolegle z przedsięwzięciami natury militarnej — zaczęliśmy kłaść podwaliny pod powszechną organizację, która służyłaby sprawie utrzymania pokoju i bezpieczeństwa”.
Ideały te znalazły licznych zwolenników. „Aby powołać do istnienia Narody Zjednoczone, duża grupa osób musiała wierzyć, że ludzie potrafią czynić dobrze oraz że wynikające stąd nadzieje da się wcielić w życie”, czytamy w książce pt. Defeat of an Ideal (Załamanie się ideału), której autorka Shirley Hazzard przez 10 lat pracowała w sekretariacie ONZ.
Nadzieje założycieli ONZ znalazły wyraz w Karcie nowo powstającego tworu; oświadczono tam: „Cele Organizacji Narodów Zjednoczonych są następujące: 1. Utrzymywać międzynarodowy pokój i bezpieczeństwo (...). 2. Rozwijać przyjazne stosunki pomiędzy narodami, oparte na poszanowaniu zasady równouprawnienia i samostanowienia (...). 3. Rozwiązywać w drodze współpracy międzynarodowej zagadnienia międzynarodowe”. Czy takim dążeniom można coś zarzucić?
Trzeba przyznać, że w początkowym okresie Organizacja Narodów Zjednoczonych mogła się poszczycić imponującymi osiągnięciami. Omawiano doniosłe zagadnienia o znaczeniu ogólnoświatowym. W roku 1948 uchwalono znamienną Powszechną Deklarację Praw Człowieka. Zainicjowano cenną działalność humanitarną, zmierzającą do złagodzenia nędzy, klęsk głodu i chorób oraz do polepszenia sytuacji uchodźców. Wprowadzono różne normy międzynarodowe — na przykład przepisy zapewniające bezpieczeństwo żeglugi i transportu powietrznego, świadectwa zdrowia dla osób udających się w określone regiony, jednolite przepisy pocztowe oraz zasady przydziału pasm radiofonicznych.
Organizacja Narodów Zjednoczonych podjęła duży wysiłek, by w okresie od 1947 do 1949 roku uśmierzyć konflikt między Indią a Pakistanem. Przystępowała też do interwencji zbrojnych; w roku 1950 wysłała oddziały ze swoim godłem do Korei, a w 1960 — do Konga (obecnego Zairu). Siły pokojowe ONZ po dziś dzień stacjonują na Cyprze i na Bliskim Wschodzie. W ciągu minionych 40 lat ONZ naprawdę zdobyła w świecie pozycję. Przeszło 150 państw wykazuje, że to uznają, bo kierują swych przedstawicieli do jej okazałej siedziby nad brzegiem Rzeki Wschodniej w Nowym Jorku.
Jak dalece jednak Organizacji Narodów Zjednoczonych udaje się realizować swój zasadniczy cel, to znaczy „utrzymywać międzynarodowy pokój i bezpieczeństwo”? I co przyniesie ogłoszenie „Międzynarodowego Roku Pokoju”?