Obrazy z Ziemi Obiecanej

Raduj się! Tłocznie opływają oliwą

PROROK Joel nawoływał „synów Syjonu”, by ‛weselili się i radowali w Jahwe’. Opisując ich radość i pomyślność, nawiązał do oliwy z oliwek: „I będą klepiska napełnione zbożem, a tłocznie moszczem i oliwą będą opływały” (Joela 2:23, 24, BT).

Gdybyś żył w Izraelu w czasach biblijnych, byłbyś zachwycony, gdybyś miał koło domu albo na swoim polu drzewo oliwne, takie jak ukazane powyżej.a Dzięki temu twoje życie stałoby się łatwiejsze i przyjemniejsze. Dlaczego drzewo oliwne odgrywało kiedyś tak ważną rolę? (Porównaj Sędziów 9:8, 9).

Najpierw dokładnie się przyjrzyj swemu drzewu. Ten rodzaj drzew żyje kilkaset, a czasem ponad tysiąc lat, więc prawdopodobnie ujrzysz sękaty, popielaty pień. Oczywiście twoje drzewo nie jest tak wyniosłe jak cedr ani tak pełne wdzięku jak palma, może jednak mieć do 6 metrów wysokości. Jego wiecznie zielone, srebrzyście połyskujące liście zapewniają cień przez cały rok. Jednakże to nie wygląd ani cień byłby dla ciebie najważniejszy. Bynajmniej.

Najcenniejsze są owoce — tysiące zielonych bądź czarnych oliwek! Oto dlaczego drzewo oliwne było nieodłącznym składnikiem życia codziennego w Izraelu. W maju drzewo pokrywa się jasnymi kwiatami, a potem pojawiają się oliwki (Joba 15:33). W miarę dojrzewania zmieniają barwę — od żółtawej zieleni do ciemnego brązu lub czerni.

Zbieranie oliwek na przełomie października i listopada było ciężką pracą. Drzewo otrząsano za pomocą kijów, a dojrzałe owoce spadały na rozpostarte pod spodem płachty (5 Mojżeszowa 24:20). Po wypłukaniu moczono je w solance w celu usunięcia naturalnego gorzkiego smaku. A co potem?

Wszystko zależałoby od tego, jak zamierzałbyś korzystać lub co chciałbyś uzyskać z obfitego zbioru. Mógłbyś spożywać oliwki na surowo lub je zakonserwować, zaopatrując rodzinę na wiele miesięcy w smaczne zapasy. Owoce te mogłyby stanowić główny składnik pożywienia — posiłek składałby się na przykład z placków jęczmiennych i garści smakowitych oliwek.

Prawdopodobnie jednak większość oliwek poddałbyś procesowi umożliwiającemu uzyskanie nader użytecznego i wartościowego artykułu — oliwy. Mógłbyś otrzymać rozmaite gatunki oliwy i wykorzystać ją w najróżniejszych celach. Dojrzałe oliwki można by najpierw lekko rozbić lub wytłoczyć w moździerzu albo nawet udeptać nogami (Micheasza 6:15). Tak uzyskiwano najczystszą oliwę, nadającą się do lamp oświetlających przybytek (2 Mojżeszowa 25:37; 27:20, 21). Jakże ceniłbyś sobie zapas tej wybornej oliwy, którą mógłbyś stosować do sporządzania posiłków na specjalne okazje!

Oliwki, nawet te gorszej jakości, można było włożyć do tłoczni, by wycisnąć z miąższu jeszcze więcej oliwy, choć już niższego gatunku. Oliwa stanowi bowiem jakieś 50 procent miąższu. Używano różnych tłoczni; jedną z nich pokazano na ilustracji. W cylindrycznej podstawie umieszczano całe lub częściowo rozgniecione oliwki. Toczący się po nich kamień młyński, obracany przez osła lub człowieka, wyciskał oliwę, która wypływała na zewnątrz, gdzie zbierano ją do dzbanów (Mateusza 18:6).

Oliwa z oliwek była tak wysoko ceniona i miała tak szerokie zastosowanie, że można ją było przyrównać do płynnego złota. Z jednego drzewa uzyskiwano roczny zapas oliwy dla pięcio- lub sześcioosobowej rodziny. Był to główny składnik pożywienia, lekkostrawny i bogaty w kalorie (porównaj Jeremiasza 41:8; Ezechiela 16:13). Część oliwy można było nasycić zapachem i używać jako kosmetyku, który czasami wylewano na głowę gościa, co stanowiło przejaw gościnności (2 Samuela 12:20; Psalm 45:8; Łukasza 7:46). Stosowano ją też jako kojące lekarstwo na rany (Izajasza 1:6; Marka 6:13; Łukasza 10:34).

Nie były to jedyne możliwości wykorzystania obfitych zapasów oliwy. Mógłbyś jej również używać do oświetlania domu, dołączać ją do ofiar składanych Bogu czy też sprzedawać z zyskiem. W czasach biblijnych drzewo oliwne rzeczywiście było czymś niezwykle wartościowym, słusznie więc Joel posłużył się nim jako symbolem pomyślności i radości (5 Mojżeszowa 6:11; Psalm 52:10; Jeremiasza 11:16; Mateusza 25:3-8).

[Przypis]

[Prawa własności do ilustracji, strona 24]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.