Nienawidzeni za swą wiarę

„Ze względu na moje imię będziecie przedmiotem nienawiści wszystkich ludzi” (MATEUSZA 10:22).

1, 2. Podaj z życia wzięte przykłady ilustrujące, co spotyka Świadków Jehowy za praktykowanie ich religii.

UCZCIWY sklepikarz z Krety jest dziesiątki razy aresztowany i wielokrotnie staje przed greckimi sądami. W sumie przeszło sześć lat spędza w więzieniu, z dala od żony i pięciorga dzieci. W Japonii usuwa się ze szkoły siedemnastolatka, mimo iż dobrze się sprawuje i jest najlepszym uczniem w 42-osobowej klasie. We Francji wiele osób zostaje zwolnionych z pracy w trybie natychmiastowym, chociaż mają wyśmienitą opinię pilnych i sumiennych pracowników. Co łączy te wzięte z życia wydarzenia?

² Wszystkie wspomniane osoby są Świadkami Jehowy. Na czym polega ich „przestępstwo”? Ogólnie rzecz ujmując, na tym, że praktykują swą religię. Sklepikarz zgodnie z poleceniem Jezusa Chrystusa rozmawiał z drugimi o swej wierze (Mateusza 28:19, 20). Skazywano go głównie na podstawie archaicznego prawa greckiego, które uznaje prozelityzm za wykroczenie. Uczeń został wydalony ze szkoły, ponieważ sumienie wyszkolone na podstawie Biblii nie pozwalało mu brać udziału w obowiązkowych ćwiczeniach kendo (japońskiej sztuki walki na miecze) (Izajasza 2:4). A we Francji osoby pozbawione pracy poinformowano, iż jedynym powodem ich zwolnienia jest przynależność do Świadków Jehowy.

3. Dlaczego większość Świadków Jehowy stosunkowo rzadko doświadcza złego traktowania?

³ Takie przykre przeżycia są typowym przykładem tego, co w niektórych krajach spotyka ostatnio Świadków Jehowy. Niemniej większość z nich dość rzadko doświadcza wyjątkowo złego traktowania. Słudzy Jehowy są na całym świecie znani ze szlachetnego postępowania, nie ma więc uzasadnionych powodów, dla których ktokolwiek miałby ich rozmyślnie krzywdzić (1 Piotra 2:11, 12). Nie spiskują przeciw władzy ani nie działają na niczyją szkodę (1 Piotra 4:15). Przeciwnie, zgodnie z radą biblijną starają się podporządkowywać przede wszystkim Bogu, a następnie władzom świeckim. Płacą nałożone przez państwo podatki oraz zabiegają o „pokój ze wszystkimi ludźmi” (Rzymian 12:18; 13:6, 7; 1 Piotra 2:13-17). Prowadząc biblijną działalność wychowawczą, propagują poszanowanie prawa, wartości rodzinnych i moralności. Władze wielu krajów chwalą ich, że są praworządnymi obywatelami (Rzymian 13:3). Niemniej jak wykazano w pierwszym akapicie, Świadkowie Jehowy napotykają czasem sprzeciw — a niektóre państwa wprowadzają nawet całkowity zakaz ich działalności. Czy powinno nas to dziwić?

„Koszt” bycia uczniem

4. Czego według Jezusa muszą się spodziewać osoby, które zostają jego uczniami?

⁴ Jezus Chrystus nie pozostawił cienia wątpliwości co do tego, z czym będzie się wiązało przyłączenie się do jego uczniów. „Niewolnik nie jest większy od swego pana” — powiedział swym naśladowcom. „Jeżeli mnie prześladowali, was też będą prześladować”. Jezusa znienawidzono „bez powodu” (Jana 15:18-20, 25; Psalm 69:4; Łukasza 23:22). Jego uczniowie mogli się spodziewać tego samego — sprzeciwu nie mającego uzasadnionych podstaw. Jezus nieraz ich ostrzegał: „Będziecie przedmiotem nienawiści” (Mateusza 10:22; 24:9).

5, 6. (a) Z jakiego powodu Jezus zachęcał pragnących zostać jego naśladowcami, by ‛obliczyli koszty’? (b) Dlaczego zatem nie powinniśmy się dziwić, gdy się spotykamy ze sprzeciwem?

⁵ Ze względu na to Jezus zachęcił pragnących zostać jego uczniami, by ‛obliczyli koszty’ (Łukasza 14:28). Dlaczego? Nie chodzi o zadecydowanie, czy zacząć go naśladować, czy też nie, ale o powzięcie postanowienia, by przyjąć na siebie wszystko, co się z tym wiąże. Musimy być przygotowani na znoszenie wszelkich prób i trudności, jakie idą w parze z tym przywilejem (Łukasza 14:27). Nikt nas nie zmusza, byśmy służyli Jehowie jako naśladowcy Chrystusa. Jest to decyzja dobrowolna i świadoma. Z góry wiemy, że gdy przez oddanie się Bogu nawiążemy z Nim bliską więź, zaznamy błogosławieństw, ale staniemy się też „przedmiotem nienawiści”. Nie dziwimy się więc, gdy napotykamy sprzeciw. ‛Obliczyliśmy koszty’ i jesteśmy w pełni gotowi je ponieść (1 Piotra 4:12-14).

⁶ Ale dlaczego niektórzy ludzie, a nawet rządy, sprzeciwiają się prawdziwym chrześcijanom? Chcąc znaleźć odpowiedź, warto przeanalizować dzieje dwóch grup religijnych z I wieku n.e. Obie były nienawidzone, ale z różnych przyczyn.

Nienawidzący i nienawidzeni

7, 8. Jakie nauki odzwierciedlały pogardę dla pogan i jaką postawę w konsekwencji przyjęli Żydzi?

⁷ W I wieku n.e. Izraelici podlegali panowaniu rzymskiemu, a judaizm, żydowski system religijny, ogólnie rzecz biorąc, tkwił w żelaznym uścisku przywódców duchowych, takich jak uczeni w piśmie i faryzeusze (Mateusza 23:2-4). Ci fanatycy przekręcili zasady Prawa Mojżeszowego dotyczące oddzielenia od obcych narodów i na tej podstawie zaczęli uczyć pogardy do nie-Żydów. Z czasem stworzyli religię, która krzewiła nienawiść do pogan, czym w konsekwencji ściągnęli na siebie ich nienawiść.

⁸ Żydowskim przywódcom nietrudno było rozbudzać uprzedzenia do ludzi z narodów, gdyż w tamtym czasie Żydzi uważali pogan za nikczemników. Przywódcy religijni nauczali, iż Żydówka nigdy nie powinna być sama wśród pogan, ponieważ „są podejrzani o rozwiązłość”. A żydowskiemu mężczyźnie zabraniano „w pojedynkę przebywać z nimi, bo są podejrzani o przelewanie krwi”. Nie można też było pić mleka, które udoił poganin, chyba że pilnował tego Żyd. Pod wpływem swych przywódców Żydzi stali się wyniośli i w najwyższym stopniu nieprzystępni (porównaj Jana 4:9).

9. Jakie skutki pociągnęły za sobą nauki o nie-Żydach propagowane przez przywódców żydowskich?

⁹ Takie nauki bynajmniej nie sprzyjały dobrym stosunkom między Żydami a poganami. Ci ostatni zaczęli przypisywać Żydom nienawiść do całej ludzkości. Rzymski historyk Tacyt (urodzony około 56 roku n.e.) pisał, że wśród Żydów panuje „przeciw wszystkim obcym wroga nienawiść”. Poza tym twierdził, iż pogan stających się żydowskimi prozelitami uczono, by się wyparli swego kraju, a rodzinę i przyjaciół mieli za nic. Przez dłuższy okres Rzymianie tolerowali Żydów, którzy budzili respekt swą liczebnością. Jednakże bunt podniesiony przez nich w 66 roku spotkał się z surowym odwetem Rzymian i doprowadził do zburzenia Jerozolimy w roku 70.

10, 11. (a) Jakiego traktowania cudzoziemców wymagało Prawo Mojżeszowe? (b) Czego możemy się nauczyć z losu, jaki spotkał judaizm?

¹⁰ Jak taki stosunek do cudzoziemców miał się do formy wielbienia nakreślonej w Prawie Mojżeszowym? Prawo zalecało trzymanie się z dala od narodów, co miało chronić Izraelitów, a zwłaszcza czyste wielbienie (Jozuego 23:6-8). Z drugiej strony Prawo wymagało, by cudzoziemców traktować sprawiedliwie i uczciwie oraz by gościnnie ich przyjmować — pod warunkiem, że nie będą jawnie łamali przepisów obowiązujących w Izraelu (Kapłańska 24:22). Żydowscy przywódcy religijni z czasów Jezusa sprzeniewierzyli się tym nad wyraz rozsądnym postanowieniom Prawa dotyczącym cudzoziemców i stworzyli formę wielbienia, która propagowała nienawiść i sama była nienawidzona. Ostatecznie w I wieku naród żydowski utracił łaskę Jehowy (Mateusza 23:38).

¹¹ Czy można się z tego czegoś nauczyć? Oczywiście. Wyniosła postawa połączona z przekonaniem o własnej prawości i z pogardliwym stosunkiem do tych, którzy nie podzielają naszych przekonań religijnych, nie jest odpowiednia dla czystego wielbienia Jehowy ani Mu się nie podoba. Rozważmy teraz przykład wiernych chrześcijan z I wieku. Oni nie okazywali wrogości niechrześcijanom ani nie wzniecali buntu przeciw Rzymowi. Mimo to byli „przedmiotem nienawiści”. Dlaczego? I kto ich nienawidził?

Kto nienawidził pierwszych chrześcijan?

12. Jak z Pisma Świętego wyraźnie wynika, że Jezus życzy sobie, by jego naśladowcy mieli zrównoważony stosunek do niechrześcijan?

¹² Z nauk Jezusa wyraźnie wynika, iż oczekiwał on od uczniów zrównoważonego stosunku do niechrześcijan. Z jednej strony powiedział, że jego naśladowcy nie będą należeć do świata, to znaczy odrzucą poglądy i uczynki sprzeczne z prawymi drogami Jehowy. Mieli zachowywać neutralność w kwestiach militarnych i politycznych (Jana 17:14, 16). Jednakże z drugiej strony Jezus był daleki od zalecania pogardy względem niechrześcijan — swym uczniom nakazał ‛miłować nieprzyjaciół’ (Mateusza 5:44). Apostoł Paweł nawoływał współwyznawców: „Jeśli twój nieprzyjaciel jest głodny, nakarm go, jeśli jest spragniony, daj mu coś do picia” (Rzymian 12:20). Zachęcał ich także, by ‛wyświadczali dobro wszystkim’ (Galatów 6:10).

13. Dlaczego żydowscy przywódcy religijni tak bardzo sprzeciwiali się naśladowcom Chrystusa?

¹³ Mimo to naśladowcy Chrystusa wkrótce stali się „przedmiotem nienawiści” trzech grup ludzi. Pierwszą byli żydowscy przywódcy religijni. Nic zresztą dziwnego, że chrześcijanie szybko zwrócili na siebie ich uwagę! Ponieważ trzymali się wysokich mierników moralności i prawości oraz z płomienną gorliwością głosili niosące nadzieję orędzie, tysiące ludzi porzucało judaizm i przyjmowało chrystianizm (Dzieje 2:41; 4:4; 6:7). W oczach żydowskich przywódców religijnych naśladowcy Jezusa wywodzący się z ich narodu byli zwykłymi odstępcami! (Porównaj Dzieje 13:45). Owi gniewni przywódcy uważali, iż chrystianizm unieważnia ich tradycje. Nie popierał nawet ich stosunku do pogan! Od roku 36 poganie mogli zostać chrześcijanami, wyznawać jedną wiarę i cieszyć się takimi samymi przywilejami jak chrześcijanie pochodzenia żydowskiego (Dzieje 10:34, 35).

14, 15. (a) Dlaczego chrześcijanie zostali znienawidzeni przez wyznawców religii pogańskich? Podaj przykład. (b) Dla jakiej trzeciej grupy ludzi chrześcijanie stali się „przedmiotem nienawiści”?

¹⁴ Po drugie, chrześcijanie byli nienawidzeni przez czcicieli pogańskich religii. Na przykład w starożytnym Efezie wyrób srebrnych świątyniek bogini Artemidy był dochodowym przedsięwzięciem. Tymczasem sporo mieszkańców Efezu zareagowało pozytywnie na działalność kaznodziejską prowadzoną tam przez Pawła i porzuciło kult Artemidy. Kujący w srebrze dostrzegli w tym zagrożenie dla swego rzemiosła i wzniecili rozruchy (Dzieje 19:24-41). Coś podobnego wydarzyło się po dotarciu chrystianizmu do Bitynii (północno-zachodnia część obecnej Turcji). Nie upłynęło wiele czasu od spisania Chrześcijańskich Pism Greckich, gdy Pliniusz Młodszy, namiestnik Bitynii, donosił, że pogańskie świątynie opustoszały, a sprzedaż paszy dla zwierząt ofiarnych znacznie zmalała. Winą za ten stan rzeczy obarczono chrześcijan — i za to ich prześladowano — ponieważ praktykowana przez nich forma wielbienia wykluczała składanie ofiar ze zwierząt i czczenie bożków (Hebrajczyków 10:1-9; 1 Jana 5:21). Rozprzestrzenianie się chrystianizmu najwyraźniej szkodziło interesom ludzi czerpiących zyski z religii pogańskiej, co wywoływało niezadowolenie tych, którzy tracili pracę i zarobki.

¹⁵ Po trzecie, chrześcijanie stali się „przedmiotem nienawiści” nacjonalistycznie usposobionych Rzymian. Początkowo uważano ich za niewielkie i chyba fanatyczne ugrupowanie religijne. Niemniej później już samo przyznanie się do wyznawania tej religii było przestępstwem karanym śmiercią. Dlaczego uznano, że uczciwi obywatele prowadzący chrześcijańskie życie zasługują na prześladowania i śmierć?

Dlaczego świat rzymski nienawidził pierwszych chrześcijan?

16. W jakich dziedzinach chrześcijanie trzymali się z dala od świata i dlaczego stali się przez to niepopularni w społeczeństwie rzymskim?

¹⁶ Chrześcijanie budzili nienawiść mieszkańców imperium rzymskiego przede wszystkim z tego względu, iż żyli zgodnie ze swymi przekonaniami religijnymi. Na przykład trzymali się z dala od świata (Jana 15:19). Dlatego nie zajmowali urzędów politycznych i odmawiali pełnienia służby wojskowej. W rezultacie „przedstawiano [ich] jako ludzi martwych dla świata i nieprzydatnych w żadnej dziedzinie życia” — wypowiada się historyk August Neander. Nie byli częścią świata również pod tym względem, że trzymali się z dala od niegodziwych postępków zepsutego społeczeństwa rzymskiego. „Pobożność i przyzwoitość członków małych gmin chrześcijańskich były solą w oku dla żądnego uciech świata pogańskiego” — wyjaśnia historyk Will Durant (1 Piotra 4:3, 4). Prześladując i mordując chrześcijan, Rzymianie być może próbowali zagłuszyć dokuczliwy głos sumienia.

17. Co dowodzi, że działalność kaznodziejska pierwszych chrześcijan była owocna?

¹⁷ Chrześcijanie w I wieku z bezkompromisową gorliwością obwieszczali dobrą nowinę o Królestwie Bożym (Mateusza 24:14). Około 60 roku Paweł mógł powiedzieć, że dobrą nowinę „głoszono wszelkiemu stworzeniu pod niebem” (Kolosan 1:23). Przed upływem I stulecia naśladowcy Jezusa pozyskali uczniów na terenie całego cesarstwa rzymskiego — w Azji, Europie i Afryce! Chrześcijanami zostali nawet niektórzy członkowie „domu Cezara” (Filipian 4:22).a Takie gorliwe głoszenie wzbudzało wrogość. Neander napisał: „Chrystianizm stale się rozpowszechniał wśród ludzi z każdej warstwy i zagrażał religii państwowej”.

18. Dlaczego chrześcijanie, oddający cześć wyłącznie Jehowie, popadali w konflikt z państwem rzymskim?

¹⁸ Naśladowcy Jezusa oddawali cześć wyłącznie Jehowie (Mateusza 4:8-10). Chyba ten aspekt ich formy wielbienia bardziej niż jakikolwiek inny powodował konflikt z Rzymem. Rzymianie tolerowali różne religie pod warunkiem, że ich wyznawcy czcili też cesarza. Pierwsi chrześcijanie nie mogli na coś takiego przystać. Uważali, iż są odpowiedzialni przed zwierzchnością znacznie wyższą niż państwo rzymskie — przed Jehową Bogiem (Dzieje 5:29). Właśnie to sprawiało, że choćby chrześcijanin był pod każdym innym względem wzorowym obywatelem, uważano go za wroga państwa.

19, 20. (a) Kto przede wszystkim był odpowiedzialny za rozprzestrzenianie złośliwych oszczerstw o chrześcijanach? (b) Jakie fałszywe oskarżenia wysuwano przeciwko chrześcijanom?

¹⁹ Wierni chrześcijanie stali się w świecie rzymskim „przedmiotem nienawiści” z jeszcze jednego powodu: otóż łatwo dawano wiarę złośliwym oszczerstwom, które na nich rzucano i w których rozprzestrzenianiu niemały udział mieli żydowscy przywódcy religijni (Dzieje 17:5-8). W roku 60 lub 61, gdy Paweł czekał w Rzymie na rozprawę przed cesarzem Neronem, znamienici Żydzi tak określili chrześcijan: „Doprawdy wiadomo nam o tej sekcie, że wszędzie się mówi przeciwko niej” (Dzieje 28:22). Neron z pewnością słyszał takie szkalujące opowieści. Kiedy w roku 64 został obarczony odpowiedzialnością za pożar, który spustoszył Rzym, podobno wybrał na kozły ofiarne oczernianych chrześcijan. A to najwyraźniej wywołało falę brutalnych prześladowań, zmierzających do całkowitego ich wyniszczenia.

²⁰ Fałszywe oskarżenia przeciwko chrześcijanom często stanowiły mieszaninę wierutnych kłamstw i zniekształconych wierzeń. Ponieważ wyznawali oni monoteizm i nie czcili cesarza, byli poczytywani za ateistów. Oskarżano ich o rozbijanie rodzin, jako że sprzeciwiali im się niektórzy krewni nie będący chrześcijanami (Mateusza 10:21). Przylgnęło też do nich miano kanibali, co mogło wynikać z przeinaczenia słów wypowiedzianych przez Jezusa podczas Wieczerzy Pańskiej (Mateusza 26:26-28).

21. Z jakich dwóch powodów chrześcijanie byli „przedmiotem nienawiści”?

²¹ A zatem wierni chrześcijanie byli „przedmiotem nienawiści” Rzymian z dwóch zasadniczych przyczyn: 1) ze względu na wierzenia i praktyki oparte na Biblii oraz 2) z powodu fałszywych oskarżeń. Tak czy inaczej, przeciwnicy mieli jeden cel — zdusić chrystianizm. Oczywiście rzeczywistymi sprawcami tych prześladowań byli nadludzcy wrogowie, niewidzialne niegodziwe duchy (Efezjan 6:12).

22. (a) Jaki przykład pokazuje, iż Świadkowie Jehowy starają się ‛wyświadczać dobro wszystkim’? (Patrz ramka na stronie 11). (b) Co zostanie omówione w następnym artykule?

²² Podobnie jak pierwsi chrześcijanie Świadkowie Jehowy w czasach nowożytnych stali się w wielu krajach „przedmiotem nienawiści”. Jednakże oni sami nie okazują wrogości osobom nie będącym ich współwyznawcami ani nie podżegają do buntu przeciwko władzy. Przeciwnie, na całym świecie są znani z przejawiania prawdziwej miłości, która obala wszelkie bariery — społeczne, rasowe i etniczne. Dlaczego więc są prześladowani? I jak reagują na sprzeciw? Pytania te zostaną omówione w następnym artykule.

[Przypis]

Jak byś odpowiedział?

◻ Dlaczego Jezus usilnie zachęcał swych przyszłych naśladowców, by obliczyli koszty zostania jego uczniami?

◻ Jak odbił się na judaizmie dominujący w nim stosunek do nie-Żydów i czego nas to uczy?

◻ Jakie trzy grupy ludzi sprzeciwiały się chrześcijanom w I wieku?

◻ Głównie z jakich powodów chrześcijanie stali się dla Rzymian „przedmiotem nienawiści”?

[Ramka na stronie 11]

‛Wyświadczanie dobra wszystkim’

Świadkowie Jehowy starają się postępować w myśl biblijnej zachęty: „Wyświadczajmy dobro wszystkim” (Galatów 6:10). Gdy wyłania się potrzeba, miłość bliźniego pobudza ich do pomagania tym, którzy nie podzielają ich przekonań religijnych. Na przykład podczas tragicznych wydarzeń w Ruandzie w 1994 roku Świadkowie z Europy ochotniczo udali się do Afryki, by śpieszyć na ratunek. Szybko zorganizowano sprawnie funkcjonujące obozy i szpitale polowe, w których udzielano pomocy. Samolotami dostarczono ogromne ilości produktów żywnościowych, odzieży i koców. Liczba uchodźców, którzy skorzystali z tej akcji ratunkowej, przeszło trzykrotnie przewyższyła liczbę przebywających tam Świadków.

[Ilustracja na stronie 9]

Chrześcijanie w I wieku z bezkompromisową gorliwością głosili dobrą nowinę