Czy poświęcasz czas rodzinie?
„JAPOŃSCY ojcowie są darzeni miłością, choć dużo pracują i nie bawią się ze swymi dziećmi” — głosił tytuł artykułu zamieszczonego kilka lat temu na łamach dziennika Mainichi Shimbun. Jak podano, w Japonii 87,8 procent dzieci, biorących udział w pewnym sondażu przeprowadzonym na zlecenie rządu, chce w przyszłości opiekować się swymi ojcami. Ten sam artykuł ukazał się też w angielskim wydaniu owej gazety, tyle że pod zmienionym nagłówkiem: „Ojcowie i synowie — przykład zaniedbywania”. W odróżnieniu od wersji japońskojęzycznej skierował on uwagę na inny aspekt wspomnianej ankiety: w dzień roboczy Japończycy poświęcali swym pociechom zaledwie 36 minut. Dla porównania ojcowie w RFN przeznaczali na to 44 minuty, a w USA 56 minut.
Nie tylko ojcowie mało przebywają z dziećmi. Coraz więcej kobiet pracuje zawodowo. Na przykład sporo samotnych matek musi to robić, by utrzymać rodzinę. W rezultacie rodzice spędzają ze swym potomstwem mniej czasu.
Z ankiety, którą w roku 1997 objęto ponad 12 000 amerykańskich nastolatków, wynikało, że młodzi pozostający w bliskich stosunkach z rodzicami o wiele rzadziej przeżywają napięcia emocjonalne, mają myśli samobójcze, dopuszczają się przemocy czy sięgają po substancje uzależniające. A pewien profesor uczestniczący w rozległych badaniach oświadczył: „Jeśli nie znajdziecie czasu dla swych dzieci, nie zrodzi się między wami więź”. Przebywanie i rozmawianie z nimi ma istotne znaczenie.
Brak wymiany myśli
Do zaniku wymiany myśli częściej dochodzi w rodzinach, w których ojciec (lub matka) mieszka i pracuje z dala od domu. Zjawisko to występuje rzecz jasna nie tylko u nich. Niektórzy rodzice mieszkający na miejscu wychodzą do pracy, zanim dzieci się obudzą, a wracają, gdy te już śpią, i w rezultacie nie mają z nimi kontaktu. Aby to zrekompensować, poświęcają czas rodzinie w weekendy i święta. Mówią, że zajmują się wtedy wyłącznie swymi pociechami.
Ale czy znikomą ilość może wynagrodzić jakość? Badacz Laurence Steinberg wyjaśnia: „Dzieci częściej przebywające z rodzicami na ogół radzą sobie lepiej niż te, które są z nimi rzadziej. Chyba bardzo trudno zrekompensować ten brak. Idea ‚czasu efektywnie spożytkowanego’ jest przeceniana”. Tak właśnie uważa pewna Birmanka. Jej mąż, typowy Japończyk, codziennie wraca z pracy o pierwszej lub drugiej w nocy. Chociaż weekendy spędza z rodziną, jego żona mówi: „Sobotnio-niedzielnym pobytem w domu nie da się zrównoważyć nieobecności przez resztę tygodnia. (...) Czy można przez cały tydzień nie jeść, a potem spożyć w weekend wszystkie posiłki z dni powszednich?”
Potrzeba usilnych starań
Łatwiej mówić o pielęgnowaniu właściwej wymiany myśli, niż to robić. Ojcu czy matce pracującym na utrzymanie rodziny trudno jest poświęcać czas najbliższym. Wielu rodziców, którzy ze względu na okoliczności przebywają z dala od domu, dba o regularny kontakt telefoniczny lub listowny. Ale bez względu na sytuację właściwa wymiana myśli w rodzinie wymaga usilnych starań.
Rodzicom zaniedbującym kontakt z domownikami przychodzi za to płacić. Pewien ojciec, który spędzał z rodziną niewiele czasu, a nawet z nią nie jadał, poniósł poważne konsekwencje. Jego syn zaczął być agresywny, a córkę przyłapano na kradzieży w sklepie. Gdy któregoś niedzielnego poranka ów mężczyzna wybierał się, by pograć w golfa, syn nie wytrzymał. „Czy my mamy tylko matkę?” — krzyknął. „To ona podejmuje wszystkie decyzje. Tato, ty nigdy...” — dorzucił rozżalony.
Słowa te dały ojcu wiele do myślenia. Postanowił, że na początek będzie z rodziną spożywał śniadania. Najpierw towarzyszyła mu jedynie żona. Potem przyłączyły się dzieci i posiłek ten stał się okazją do wymiany myśli. To utorowało drogę wspólnym kolacjom. Tak ów mężczyzna ratował swą rodzinę przed rozpadem.
Pomoc ze Słowa Bożego
Biblia zachęca rodziców do przeznaczania czasu na rozmowy z dziećmi. Za pośrednictwem proroka Mojżesza polecono Izraelitom: „Słuchaj, Izraelu: Jehowa, nasz Bóg, to jeden Jehowa. A ty masz miłować Jehowę, twojego Boga, całym swym sercem i całą swą duszą, i całą swą siłą życiową. I te słowa, które ci dzisiaj nakazuję, mają być w twoim sercu; i wpajaj je swym synom, i mów o nich, gdy siedzisz w domu i gdy idziesz drogą, i gdy się kładziesz, i gdy wstajesz” (Powtórzonego Prawa 6:4-7). Skoro zatem rodzice mają wszczepiać wypowiedzi Boże w umysły i serca dzieci, to muszą wykazywać inicjatywę i poświęcać czas swym rodzinom.
Co ciekawe, ze wspomnianego sondażu, przeprowadzonego w roku 1997 wśród 12 000 amerykańskich nastolatków, wynikało, iż „prawie 88% (...) ankietowanych deklarowało przynależność do jakiegoś wyznania i uznało religię i modlitwę za istotny czynnik ochronny”. Prawdziwi chrześcijanie wiedzą, że właściwe pouczenia religijne, udzielane w domu, stanowią dla młodych ochronę między innymi przed zażywaniem środków uzależniających, problemami emocjonalnymi, samobójstwem oraz stosowaniem przemocy.
Niektórzy rodzice stwierdzają, iż trudno im znaleźć czas dla rodziny. Przekonują się o tym zwłaszcza samotne matki, które chętnie pobyłyby z dziećmi, ale muszą pracować zawodowo. Jak mogą wygospodarować dla nich cenne chwile? „Strzeż praktycznej mądrości i zdolności myślenia” — zachęca Biblia (Przysłów 3:21). Do szukania czasu dla rodziny ojciec i matka powinni wykorzystać „zdolność myślenia”. W jaki sposób?
Jeśli jesteś pracującą matką i po całym dniu czujesz się wyczerpana, czy nie mogłabyś poprosić dzieci o pomoc w przygotowaniu posiłku? Takie wspólnie spędzone chwile zbliżą was do siebie. Początkowo angażowanie pociech może zabierać więcej czasu. Wkrótce jednak sprawi ci radość, a nawet pozwoli zaoszczędzić czas.
Może jesteś ojcem i w weekendy masz sporo zajęć. Dlaczego niektórych nie miałbyś wykonywać z dziećmi? Możesz wtedy prowadzić z nimi wymianę myśli, a zarazem udzielać im cennego szkolenia. Biblijna rada dotycząca wszczepiania pociechom wypowiedzi Bożych zachęca, by z nimi rozmawiać, ‛siedząc w domu, idąc drogą’, a więc przy każdej okazji. Gdy czynisz to w trakcie robienia czegoś razem z dziećmi, dajesz dowód „praktycznej mądrości”.
Poświęcanie czasu rodzinie przynosi trwałe korzyści. Biblijne przysłowie powiada: „Mądrość jest u tych, którzy się wspólnie naradzają” (Przysłów 13:10). Przeznaczając czas na wymianę myśli z domownikami, zapewnisz im mądre kierownictwo w obliczu codziennych problemów. Jeśli będziesz już teraz udzielać takich wskazówek, to w przyszłości zaoszczędzisz sporo czasu i unikniesz wielu zgryzot. Poza tym przysporzysz szczęścia sobie oraz swym najbliższym. Rady takie możesz czerpać z nieprzebranego źródła mądrości, znajdującego się w Słowie Bożym, Biblii. Korzystaj z niego, by pouczać swe dzieci i kierować krokami swojej rodziny (Psalm 119:105).
[Ilustracja na stronie 4]
Młodzi pozostający w bliskich stosunkach z rodzicami o wiele rzadziej przeżywają napięcia emocjonalne
[Ilustracja na stronie 5]
Właściwa wymiana myśli w rodzinie zwraca się z nawiązką
[Ilustracja na stronie 6]
Pracując z dzieckiem, możesz z nim rozmawiać i udzielać mu cennego szkolenia