Przyczyny wandalizmu

„NIE mam nic do powiedzenia”. Słowa te wypisano wielkimi literami na świeżo pomalowanej ścianie w ładnym zakątku São Paulo. Zwykły przejaw wandalizmu — pomyślisz. A przecież uliczne graffiti to tylko jedna z jego form.

Wyobraź sobie, że nieodpowiedzialni osobnicy uszkodzili twój nowy samochód. Albo patrzysz na zdewastowane przez nich obiekty użyteczności publicznej. Dlaczego? No właśnie, dlaczego to zrobili? Czy zastanawiałeś się nad przyczynami tak powszechnego wandalizmu? W wielu miejscach chuligani z upodobaniem demolują budki telefoniczne czy środki transportu publicznego, na przykład pociągi i autobusy. Najwyraźniej z niczym się nie liczą. Co jednak leży u podłoża wandalizmu, którego skutki widzimy lub odczuwamy?

Marco,a młodzieniec z Rio de Janeiro, był rozgoryczony przegraną jego zespołu piłki nożnej, tak rozgoryczony, że obrzucał kamieniami autobus pełen kibiców zwycięskiej drużyny. Albo inny chłopiec — Claus. Kiedy nie powiodło mu się w szkole, chwycił w gniewie za kamienie i powybijał szyby w oknach. Sytuacja przestała być zabawna, gdy jego ojciec musiał zapłacić za szkody. Jeszcze inny młody człowiek, Erwin, uczył się i pracował. On i jego koledzy cieszyli się dobrą opinią. Tymczasem w wolnych chwilach pozwalali sobie na różne chuligańskie wybryki. Rodzice Erwina nic o tym nie wiedzieli. Valter z São Paulo został sierotą i wychowywała go ulica. Jego najlepszymi przyjaciółmi stali się członkowie gangu wandali, przystał więc do nich i nauczył się walki wręcz. Przykłady te ukazują, jacy ludzie dopuszczają się wandalizmu i jakie skłaniają ich do tego uczucia.

W dziele The World Book Encyclopedia wspomniano: „Wandalizm bywa aktem zemsty lub sposobem wyrażania poglądów politycznych. Zarówno młodociani, jak i dorośli popełniają czasem przestępstwo jedynie ‚dla draki’”. Wandalizm nie jest jednak zwykłą młodzieńczą zabawą, ale potrafi poważnie krzywdzić, a nawet zabijać. Kilku wyrostków chciało się po prostu „zabawić” — gdy zobaczyli śpiącego mężczyznę, oblali go czymś łatwo palnym i podpalili. Człowiek ten, Indianin, zmarł w szpitalu. Według pewnego doniesienia „młodzi ci mniemali, że nikt się tym nie przejmie, bo wcześniej spalono już na ulicy paru żebraków i nikogo nie ścigano”. Bez względu na to, czy wandalizm pociąga za sobą ofiary w ludziach, czy nie, powoduje niewyobrażalne straty finansowe i szkody emocjonalne. Jak zatem można go ukrócić lub wyeliminować?

Kto położy kres wandalizmowi?

Czy wandalizmowi zapobiegnie policja i szkoła? Kłopot w tym, że władze bywają zajęte poważniejszymi przestępstwami, takimi jak handel narkotykami czy zabójstwa, a nie jakimiś „nieszkodliwymi” incydentami. Zdaniem pewnego policjanta, gdy młody człowiek popada w tarapaty, rodzice często „winią za to jego towarzystwo, szkołę albo policję — bo go złapała”. Środki wychowawcze i represyjne mogą zmniejszyć wandalizm, ale co to da, jeśli nie zmieni się postawa rodziców? Kurator opiekująca się nieletnimi twierdzi: „To kwestia nudy i okazji. (...) [Dzieci są] do późna poza domem, bez żadnego zajęcia. Prawdopodobnie nie mają odpowiedniego nadzoru, inaczej nie byłyby na ulicy”.

Jak widać, wandalizm stanowi w wielu okolicach poważną bolączkę, niemniej można się go pozbyć. Młodzi chuligani wspomniani na wstępie dokonali zmian i obecnie wystrzegają się wszelkich antyspołecznych zachowań. Dlaczego ci dawni przestępcy są teraz inni? Czy nie zaskoczy cię wiadomość, że wandalizm zostanie kiedyś nie tylko ukrócony, ale nawet zupełnie wykorzeniony? Zachęcamy do przeczytania następnego artykułu.

[Przypis]