Biedni są coraz biedniejsi

„Żadne społeczeństwo nie może się rozwijać i być szczęśliwe, jeśli większość jego członków cierpi niedostatek”.

SŁOWA te wyszły spod pióra ekonomisty Adama Smitha w XVIII wieku. W powszechnym przekonaniu ich prawdziwość jest dziś jeszcze bardziej oczywista. Przepaść między zamożnymi a ubogimi stale się pogłębia. Na Filipinach jedna trzecia ludności żyje za mniej niż dolara dziennie — sumę, którą w bogatszych krajach zarabia się w parę minut. Opublikowany przez Organizację Narodów Zjednoczonych Raport o rozwoju społecznym — 2002 informuje, że „najbogatsze 5% ludności świata zarabia 114 razy tyle, co najuboższe 5%”.

Niektórym mieszka się całkiem wygodnie, ale miliony dzikich lokatorów gnieździ się w dzielnicach nędzy. Inni nie mają nawet tego — żyją na ulicy, a za posłanie służy im kawałek kartonu lub plastiku. Aby przetrwać, wielu chwyta się każdego zajęcia — przeszukują śmietniki i wysypiska, zbierając złom i surowce wtórne.

Takie różnice między bogatymi a biednymi widać nie tylko w krajach rozwijających się. Jak informuje Bank Światowy, „‚siedliska ubóstwa’ można znaleźć we wszystkich państwach”. Od Bangladeszu po Stany Zjednoczone, w sąsiedztwie bogactwa, w którym pławią się nieliczni, mnóstwo ludzi musi walczyć o zdobycie pożywienia lub dachu nad głową. Dziennik The New York Times zacytował raport amerykańskiego Urzędu Statystycznego z roku 2001, według którego w USA przepaść między bogatymi a biednymi ciągle się powiększa. Powiedziano tam: „W zeszłym roku najzamożniejszej jednej piątej populacji przypadła połowa wszystkich dochodów osiągniętych przez gospodarstwa domowe (...) Najbiedniejsza jedna piąta uzyskała 3,5 procent”. W wielu innych krajach sytuacja przedstawia się podobnie, a nawet jeszcze gorzej. Jak wynika z danych Banku Światowego, około 57 procent ludności świata utrzymuje się za niespełna dwa dolary dziennie.

Na domiar złego w roku 2002 opinią publiczną wstrząsnęły doniesienia o ludziach piastujących kierownicze stanowiska, którzy zdobyli majątki w podejrzanych okolicznościach. Nawet jeśli nie doszło do złamania prawa, to zdaniem wielu osób owi dyrektorzy zgromadzili „niesamowite, wręcz obrzydliwie wielkie bogactwa” — zauważono w dwutygodniku Fortune. A zważywszy na to, że tyle ludzi na świecie zmaga się z ubóstwem, niejeden zastanawia się, jak wytłumaczyć nagłe wzbogacenie się pewnych jednostek o setki milionów dolarów.

Czy na ubóstwo nie ma rady?

Nie można powiedzieć, że nikt nie stara się poprawić położenia ubogich. Kierując się szlachetnymi pobudkami, urzędnicy państwowi oraz różne organizacje wysuwają propozycje rozmaitych zmian. Rzeczywistość jednak nie napawa optymizmem. Wspomniany raport ONZ donosi, iż „wiele krajów jest biedniejszych niż 10, 20, a w niektórych wypadkach nawet 30 lat temu”, i to pomimo licznych wysiłków, by zmienić ten stan.

Czy dla ubogich nie ma żadnej nadziei? Zapraszamy do lektury następnego artykułu. Zawiera on praktyczne rady mogące pomóc ludziom już dzisiaj, a także przedstawia rozwiązania, które niejednemu nie przyszłyby nawet na myśl.