Przypis

b Holendrzy stracili wpływy w Brazylii, ale nie przegrali wojny cukrowej. Wiedzę zdobytą na plantacjach w północno-wschodniej Brazylii spożytkowali na plantacjach założonych na Antylach. Przed końcem XVII wieku tani cukier z Indii Zachodnich zalał europejski rynek i złamał portugalski monopol.